Một khu vui chơi trẻ em vắng bóng người ở Tokyo ngày 13/6/2023.
Gần 42% phụ nữ Nhật Bản sinh năm 2005 có thể sẽ không bao giờ có con trong đời. Điều này có thể gây ra mối đe dọa hơn nữa cho tương lai chương trình an sinh xã hội của đất nước - tờ Nikkei đưa tin trích dẫn một nghiên cứu ước tính của chính phủ.
Viện nghiên cứu an sinh xã hội và dân số quốc gia Nhật Bản ước tính rằng 33,4% phụ nữ sinh năm 2005 có thể không có con trong một kịch bản lạc quan hơn. Ngay cả trong trường hợp lạc quan nhất, tỷ lệ sẽ chỉ là 24,6%.
Trong khi đó, đàn ông phải đối mặt với xác suất không kết hôn cao hơn phụ nữ với khả năng có tới một nửa số thanh niên đang 18 tuổi không bao giờ có con - Nikkei trích dẫn ước tính của nghiên cứu trên.
Các xu hướng tương tự đang được chứng kiến và có khả năng gia tăng ở các nền kinh tế phát triển như Mỹ và Châu Âu, nơi mọi người đang đi chệch khỏi chuẩn mực sinh con và chuyển hướng tập trung vào sự hoàn thiện cho bản thân.
Ở các nước phương Tây, từ 10% đến 20% phụ nữ sinh năm 1970 chưa bao giờ có con, trong khi ở Nhật Bản, con số này cao hơn một chút với 27%. Con số người không có con dự kiến sẽ tăng gấp đôi nếu tỷ lệ phần trăm của Mỹ và Châu Âu vẫn ở mức ban đầu.
Tuy vậy, xu hướng không sinh con đã giảm nhẹ ở các quốc gia như Anh và Đức, nơi các biện pháp đang được thực hiện để tạo ra sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, khuyến khích các cặp vợ chồng lựa chọn sinh ít nhất một con.
Các bậc cha mẹ Nhật Bản ngày càng ngại sinh con. Ảnh: Japan Times
Nhật Bản cũng đang nỗ lực thông qua các sáng kiến như cải cách phong cách làm việc để tạo điều kiện phù hợp hơn cho các bậc cha mẹ tương lai. Tuy nhiên, những yếu tố như sự không chắc chắn về tương lai và tiền lương dậm chân tại chỗ đã ảnh hưởng đến quyết định kết hôn của giới trẻ.
"Cần phải thảo luận khẩn cấp về việc xây dựng mạng lưới an sinh xã hội ở mọi lĩnh vực - bao gồm lương hưu, chăm sóc y tế, chăm sóc điều dưỡng và hỗ trợ sinh hoạt - không gây bất lợi cho những người không có gia đình, cùng với nguồn tài trợ", Nikkei dẫn lời chuyên gia an sinh xã hội Takashi Oshio, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Kinh tế của Đại học Hitotsubashi, cho biết.
Hồi tháng 7, Bộ Y tế Nhật Bản cho biết, tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã giảm năm thứ bảy liên tiếp vào năm 2022 xuống mức thấp kỷ lục, càng nhấn mạnh cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang bao trùm đất nước.
Tỷ lệ sinh, hay số trẻ em trung bình mà một phụ nữ sinh ra trong đời, là 1,2565 (con/phụ nữ), theo Bộ trên công bố. Con số này thấp hơn mức trước đó là 1,2601, được công bố vào năm 2005 và thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 2,07 được coi là cần thiết để duy trì dân số ổn định.
Thủ tướng Fumio Kishida đã dành ưu tiên hàng đầu cho việc ngăn chặn tỷ lệ sinh giảm của đất nước và chính phủ của ông, bất chấp đang gánh mức nợ cao, có kế hoạch dành khoản chi 3,5 nghìn tỷ yên (25 tỷ USD) mỗi năm cho việc chăm sóc trẻ em và các biện pháp khác để hỗ trợ cha mẹ.
“Dân số thanh niên sẽ bắt đầu giảm mạnh vào những năm 2030. Khoảng thời gian cho đến lúc đó là cơ hội cuối cùng của chúng ta để đảo ngược xu hướng giảm tỷ lệ sinh", ông Kishida nói vào tháng 7 khi đến thăm một cơ sở chăm sóc y tế.
Đại dịch COVID-19 đã làm trầm trọng thêm những thách thức về nhân khẩu học của Nhật Bản, với số lượng người kết hôn ít hơn trong những năm gần đây góp phần làm giảm số ca sinh. Bên cạnh đó, COVID-19 là một phần nguyên nhân gây ra nhiều ca tử vong hơn.
Số trẻ sơ sinh ở Nhật Bản đã giảm 5% xuống còn 770.747 vào năm ngoái, một mức thấp mới, trong khi số ca tử vong tăng 9%, lên mức kỷ lục 1,57 triệu. Hơn 47.000 ca tử vong ở Nhật Bản vào năm ngoái là do đại dịch COVID-19 gây ra.