Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên ngày 12/6/2018 trên đảo Sentosa ở Singapore. Ảnh: TTXVN phát
Trong một tuyên bố ngày 14/5, Bộ Ngoại giao Triều Tiên cho rằng việc Mỹ bắt giữ tàu vận tải M/V Wise Honest là hành động trái phép, vi phạm tinh thần của Tuyên bố chung đạt được tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên.
Bình Nhưỡng đồng thời yêu cầu phía Washington trao trả lại tàu này. Tuyên bố cũng bác bỏ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ nhằm vào Triều Tiên, xem đây là hành động vi phạm chủ quyền của nước này.
Trước đó, ngày 9/5, Bộ Tư pháp Mỹ thông báo Mỹ đã bắt giữ một tàu hàng của Triều Tiên với cáo buộc vi phạm các lệnh trừng phạt của Washington đối với quốc gia Đông Bắc Á này.
Tờ USA Today ngày 13/5 đưa tin chiếc tàu Triều Tiên M/V Wise Honest bị bắt đã được lực lượng bảo vệ bờ biển Mỹ đưa tới cảng Pago Pago tại vùng lãnh thổ Samoa thuộc Mỹ để tiến hành khám xét.
Theo nguồn tin trên, đây là lần đầu tiên Mỹ bắt giữ một tàu hàng Triều Tiên với cáo buộc vi phạm các biện pháp trừng phạt quốc tế. Giới chức Mỹ cho hay động thái này là một phần trong kế hoạch hành động tổng thể nhằm thực thi các lệnh trừng phạt quốc tế, với mục đích cuối cùng là gây áp lực tối đa nhằm buộc Bình Nhưỡng phải từ bỏ chương trình hạt nhân.
John C. Demers, người đứng đầu đơn vị phụ trách an ninh quốc gia của Bộ Tư pháp Mỹ, nói: “Chiếc tàu vi phạm các biện pháp trừng phạt này đã bị cho ngừng hoạt động”.
Tuy nhiên, giới quan sát nhận định vụ bắt giữ có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng một cách đáng tiếc giữa hai nước, nhất là sau khi Mỹ và Triều Tiên đã có những bước đi đầy khích lệ nhằm hạ nhiệt căng thẳng song phương cũng như tình hình Bán đảo Triều Tiên thời gian qua.
Tàu vận tải M/V Wise Honest bị Mỹ bắt giữ. Ảnh: New York Times
Trong một thông báo, các quan chức Bộ Tư pháp cho biết con tàu bị bắt là M/V Wise Honest có trọng tải 17.600 tấn là một trong những tàu hàng lớn nhất của Triều Tiên được sử sụng để xuất khẩu than ra nước ngoài và nhập máy móc hạng nặng về Triều Tiên.
Xuất khẩu than là một lĩnh vực quan trọng đối với nền kinh tế của Triều Tiên, chính vì vậy mà Mỹ và Liên hợp quốc đã tăng cường áp đặt các lệnh trừng phạt lĩnh vực trọng yếu này. Thông báo cho biết thêm các ngân hàng Mỹ vô tình phục vụ các hoạt động thanh toán cho việc bảo trì, mua thiết bị hay cải tiến tàu Wise Honest đã vi phạm các lệnh trừng phạt.
Vụ bắt giữ diễn ra hơn 1 tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un kết thúc Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 2 tại Hà Nội mà không đạt được kết quả như mong đợi. Trong những ngày qua, tình hình Bán đảo Triều Tiên lại có những dấu hiệu “tăng nhiệt” khi Bình Nhưỡng tiến hành các vụ thử tên lửa tầm ngắn, hệ thống pháo phản lực phóng loạt.
Trong diễn biến mới nhất, sáng 10/5, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã ra lệnh tiến hành một cuộc tập trận tấn công tầm xa. Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) đưa tin, sau hai vụ thử tên lửa tầm ngắn, Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un đã ra lệnh tiến hành một cuộc diễn tập tấn công tầm xa.
KCNA cho biết "ở vị trí chỉ huy, Lãnh đạo Tối cao Kim Jong-un đã xem xét một kế hoạch diễn tập tấn công bằng các phương tiện tấn công tầm xa và ra lệnh khởi động cuộc diễn tập này". Thông báo của KCNA không nhắc tới các từ "tên lửa", "rotket" hay "vật phóng đi tự động", song khằng định cuộc diễn tập đã được triển khai thành công nhằm kiểm tra năng lực phản ứng nhanh và sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị phòng thủ.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un thị sát vụ thử vũ khí. Ảnh: KCNA
KCNA dẫn phát biểu của Chủ tịch Kim Jong-un nêu rõ: “Hòa bình đích thực và an ninh quốc gia chỉ được đảm bảo khi có một lực lượng hùng mạnh có khả năng bảo vệ chủ quyền của đất nước”.
Trước đó, Triều Tiên ngày 9/5 cũng đã tiến hành vụ phóng được cho là thử tên lửa tầm ngắn.
Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Hàn Quốc (JCS) chiều 9/5 xác nhận các vật thể bay mà Triều Tiên phóng trước đó có thể là 2 tên lửa tầm ngắn. Theo thông báo mới nhất, hai quả đạn mà Triều Tiên phóng đi đã bay được khoảng 420km và 270km về phía Đông. JCS cho biết đang phối hợp với giới chức tình báo tiến hành các phân tích chi tiết hơn về vụ việc, trong khi duy trì tăng cường an ninh đề phòng các vụ phóng tiếp theo.
Cận cảnh toàn văn tuyên bố chung. Ảnh: Straits Times
Chiều 12/6/2018 (theo giờ Singapore), Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ Triều Tiên đã kết thúc tốt đẹp Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên trên đảo Sentosa, Singapore và ra Tuyên bố chung. Tuyên bố gồm 4 điểm:
1. Mỹ và CHDCND Triều Tiên cam kết thiết lập các mối quan hệ thể theo nguyện vọng của nhân dân hai nước vì hòa bình và thịnh vượng.
2. Mỹ và CHDCND Triều Tiên sẽ cùng nhau nỗ lực xây dựng một cơ chế hòa bình ổn định và lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên.
3. Tái khẳng định “Tuyên bố Panmunjom” ngày 27/4/2018, CHDCND Triều Tiên cam kết nỗ lực hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn Bán đảo Triều Tiên.
4. Mỹ và CHDCND Triều Tiên cam kết tìm kiếm hài cốt tù binh chiến tranh và người mất tích (POW/MIA), trong đó có việc đưa về nước ngay lập tức những hài cốt đã được tìm thấy.
Tổng thống Trump và Chủ tịch Kim Jong-un cũng cam kết hợp tác phát triển các mối quan hệ mới giữa hai bên, cũng như thúc đẩy hòa bình, thịnh vượng, an ninh trên Bán đảo Triều Tiên và thế giới.