Đồng USD và nhân dân tệ của Trung Quốc. Ảnh: Reuters
Nhiều nhà kinh tế và quan chức Trung Quốc trong những tháng gần đây công khai bàn luận về viễn cảnh tồi tệ nhất trong đó nước này bị chặn khỏi các thanh toán USD hoặc Mỹ đóng băng, tịch thu một lượng lớn nợ của Washington do Bắc Kinh nắm giữ.
Hãng thông tấn Reuters (Anh) cho biết những lo ngại này đã khiến một số nhân vật tại Bắc Kinh tái kêu gọi tăng cường ảnh hưởng của đồng nhân dân tệ lên toàn cầu khi đang tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng bạc xanh. Một số nhà kinh tế học thậm chí còn có ý tưởng giao dịch đồng nhân dân tệ trong xuất khẩu vaccine COVID-19 do Trung Quốc sản xuất.
Nhà nghiên cứu Shuang Ding tại ngân hàng Standard Chartered nhận định rằng rủi ro về tách rời tương quan tài chính Mỹ-Trung đang ngày càng “rõ ràng”.
Mặc dù khó có khả năng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tách biệt hoàn toàn về tài chính nhưng chính quyền Tổng thống Trump đã thúc đẩy tách rời tương quan tài chính một phần trong những lĩnh vực liên quan đến thương mại, công nghệ và tài chính. Căng thẳng dự kiến gia tăng trong cuộc bầu cử sắp tới tại Mỹ vào ngày 3/11.
Các nhà phân tích còn nhấn mạnh rằng bất cứ động thái nào của Mỹ để cắt Trung Quốc khỏi hệ thống đồng USD hoặc Bắc Kinh phản pháo bằng việc bán nợ của Mỹ có thể gây rối loạn thị trường tài chính và tổn thương kinh tế toàn cầu.
Hầu hết giao dịch xuyên biên giới của Trung Quốc được giải quyết bằng đồng USD qua hệ thống Hiệp hội Viễn thông Tài chính Ngân hàng toàn cầu (SWIFT), điều này khiến Bắc Kinh có nguy cơ bị tổn thương.
Ông Zhou Li, cựu phó trưởng Ban liên lạc đối ngoại - Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc từng viết bài bình luận ho rằng Mỹ kiểm soát kênh chi trả quốc tế và rõ ràng qua SWIFT. Theo ông này, thông tin chi trả quốc tế của các công ty Trung Quốc, Nga và Iran đều nằm trong tay Mỹ.
Tờ Nikkei Asian Review dẫn bài viết của ông Zhou còn dự đoán về nguy cơ tách rời tương quan Mỹ-Trung, thế giới bị chia thành hai khối kinh tế USD và kinh tế nhân dân tệ.
Sau 5 năm tạm lắng, Bắc Kinh đang quay trở lại đẩy mạnh toàn cầu hóa đồng nhân dân tệ. Người đứng đầu văn phòng Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc tại Thượng Hải trong tháng 7 khuyến khích các thực thể tài chính mở rộng giao dịch nhân dân tệ và ưu tiền sử dụng đồng tiền này trong đầu tư trực tiếp.
Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC), Yi Gang ngày 9/8 cho biết việc quốc tế hóa đồng nhân dân tệ đang diễn ra khá tốt với thanh toán xuyên biên giới bằng đồng tiền này tăng 36,7% trong nửa đầu 2020 so với một năm trước đó.
Trong quý đầu năm, tỷ lệ đồng nhân dân tệ đã vượt 2% trong dự trữ ngoại tệ toàn cầu. Tháng 6 này, nhân dân tệ đánh bại đồng franc Thụy Sĩ trở thành đồng tiền thứ 5 thế giới được sử dụng nhiều nhất trong chi trả quốc tế.
Nhà kinh tế học Yu Yongding tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) nhận định với Reuters rằng vẫn có khả năng xảy ra tách rời tương quan do vậy Bắc Kinh cần sẵn sàng.
Vào giữa tháng 6, phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, người tham gia ký kết thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” với Mỹ, đã gợi ý về một nền kinh tế chủ yếu dựa vào thị trường trong nước.