Từ trái sang phải: Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Oleksiy Danilov, Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov và Thủ tướng Denys Shmyhal tại một cuộc họp báo ở Kiev ngày 7/11. Ảnh: AFP
Theo Al Jazeera ngày 7/11, Chính phủ Ukraine cho biết họ đã viện dẫn luật thời chiến để nắm quyền kiểm soát cổ phần trong một số công ty quan trọng về mặt chiến lược nhằm đảm bảo đủ nguồn cung cấp cho quân đội.
Ngày 7/11, Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov đã thông báo về việc trưng thu một nhà sản xuất động cơ hàng đầu và bốn doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, năng lượng từ một số người giàu nhất Ukraine.
Ông không nói rõ về quy mô cổ phần đã được tiếp quản nhưng cho biết tài sản của 5 công ty trên sẽ do Bộ Quốc phòng quản lý để đáp ứng các nhu cầu quân sự khẩn cấp.
Trong một cuộc họp báo cùng với Thủ tướng Denys Shmyhal và Oleksiy Danilov - Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, ông Reznikov cho biết: “Điều này liên quan tới cung cấp nhiên liệu và dầu nhờn, sửa chữa thiết bị quân sự và vũ khí”.
Ông Reznikov khẳng định: “Đây không phải là quốc hữu hóa. Đây là hoạt động tiếp quản tài sản trực tiếp trong thời chiến. Đây là những hình thức pháp lý hoàn toàn khác nhau”.
Ông Danilov nói thêm: “Sau khi dỡ bỏ thiết quân luật, những tài sản này có thể được trả lại cho chủ sở hữu hoặc giá trị của chúng có thể được hoàn trả”.
Hiện chưa công ty nào trong số 5 công ty trên bình luận về thông tin này.
Trong cuộc họp báo, ông Shmyhal cho biết các công ty nói trên chuyên sản xuất các sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ quan trọng cho nhu cầu quốc phòng và năng lượng của Ukraine.
Ông nói: “Các doanh nghiệp này phải hoạt động 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần để phục vụ nhu cầu quốc phòng của nhà nước”.
Đây là lần đầu tiên Chính phủ Ukraine áp dụng thiết quân luật cho một động thái như vậy kể từ khi xảy ra xung đột với Nga hồi tháng 2.
Đây cũng là động thái can thiệp mạnh nhất trong thời chiến vào các doanh nghiệp lớn, ảnh hưởng đến các công ty có liên hệ với các ông trùm mà nhóm của Tổng thống Volodymyr Zelensky từ lâu đã tìm cách kiềm chế quyền lực chính trị.
Trong số các doanh nghiệp trên, có nhà sản xuất động cơ máy bay Motor Sich hoạt động tại khu vực Zaporizhia do Nga kiểm soát một phần. Các công ty sản xuất và năng lượng khác gồm Zaporozhtransformator, AvtoKrAZ và công ty dầu khí UkrNafta.
Quyết định được đưa ra tại cuộc họp của các quan chức an ninh hàng đầu do Tổng thống Zelensky chủ trì ngày 6/11 và có hiệu lực vào ngày 7/11.
Các công ty này thuộc sở hữu của nhà nước và có liên hệ với các doanh nhân quyền lực, như các tỷ phú Ihor Kolomoisky và Kostiantyn Zhevaho, doanh nhân Vyacheslav Bohuslayev - người đã bị bắt hồi tháng 10 vì bị nghi ngờ hợp tác với Nga.
Thông báo được đưa ra khi Nga mở một loạt các cuộc không kích vào các thành phố của Ukraine trong những tuần gần đây, gây thiệt hại khoảng 40% cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Ngày 7/11, Tổng Công ty Điện lực Ukrenergo của Ukraine kêu gọi khách hàng sẵn sàng cho những đợt cắt điện mới tại thủ đô Kiev và các tỉnh khác do cơ sở hạ tầng điện bị quá tải. Từ ngày 10/10 vừa qua, công ty đã thực hiện cắt điện luân phiên tại thủ đô có 3 triệu dân này.
Thông báo của Ukrenergo nêu rõ hệ thống điện của nước này vẫn chưa thể khôi phục lại toàn bộ hoạt động. Cắt điện luân phiên tại một số khu vực là cần thiết để tránh gây quá tải cho hệ thống hạ tầng cao thế. Đợt cắt điện mới dự kiến từ 6h (giờ địa phương) cho đến cuối ngày 7/11 sẽ ảnh hưởng đến thủ đô Kiev và các tỉnh Chernihiv, Cherkasy, Zhytomyr, Sumy, Kharkov và Poltava.
Tổng thống Zelensky cho biết hơn 4,5 triệu người tiêu dùng tại Ukraine hiện không có điện. Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Kiev, ông Vitaly Klitschko khuyến cáo người dân chuẩn bị cho tình huống xấu là mất cả điện và nước.