Nhân viên vũ trang bảo vệ việc tiếp nhận, vận chuyển vaccine Sinovac tại sân bay Santiago, Chile. Ảnh: Getty Images
Trong vài tháng tới, sẽ có hàng tỉ liều vaccine ngừa COVID-19 được vận chuyển bằng máy bay, xe tải, tàu thủy, tàu biển tới các bệnh viện, trung tâm y tế, nhà thuốc trên khắp thế giới. Với lượng hàng lên đến hàng chục tỉ USD, trong một số trường hợp riêng một chuyến hàng đã có giá trị trên 70 triệu USD, sẽ xuất hiện một thực tế không thể tránh khỏi: Kẻ cắp sẽ tìm cách ăn trộm vaccine.
Với những nhà vận chuyển, việc phân phối vaccine “đặt ra thách thức an ninh lớn nhất trong suốt một thế hệ qua” – ông Thorsten Neumann, Giám đốc điều hành chi nhánh Hiệp hội bảo vệ tài sản vận chuyển (TAPA) tại châu Âu bình luận. TAPA là một tổ chức hội, đại diện cho các công ty chuyên vận chuyển hàng hóa quý giá.
Tháng 12/2020, Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) từng phát đi cảnh báo cam, nói rằng các vụ cướp có vũ trang nhằm vào khâu vận chuyển vaccine nhiều khả năng sẽ tăng lên, cùng với đó là hoạt động phá hoại của số đối tượng bài vaccine. Khi mà thị trường chợ đen hứa hẹn nhiều lợi nhuận, rất dễ để bọn tội phạm làm liều, đánh cắp vaccine. Trên một trang mạng đen, một liều vaccine COVID-19 không rõ nguồn gốc, chất lượng được giao bán với giá 200 USD/liều.
Đó là lý do thôi thúc các công ty vận tải áp dụng một phương án được xây dựng riêng để bảo vệ các mặt hàng trị giá 40 tỉ USD/năm trước bọn tội phạm có ý định đánh cắp. Đó là những sản phẩm thuộc mạng 5G, giày thể thao giá 500 USD/đôi, túi xách giá trị 5.000 USD/chiếc. Những phương pháp được sử dụng trong “giáo án” này khá đa dạng, từ bổ sung thêm nhân viên an ninh tới các đòn kỹ thuật số đáng để dựng thành phim Điệp viên 007.
Đại dịch cũng đã làm gia tăng số lượng các vụ trộm cắp nhiều mặt hàng liên quan khác. Năm ngoái, hàng triệu khẩu trang y tế đã bị đánh cắp khỏi một nhà kho hàng không ở Kenya. Tại Floria, lượng gang tay y tế trị giá 1 triệu USD trong nguyên một container cũng không cánh mà bay. Giấy vệ sinh thậm chí cũng là mục tiêu bị nhắm đến: Tại thời kỳ đỉnh cao cơn sốt vơ vét hàng hóa năm 2020 vì lo sợ dịch bệnh, kẻ cắp đã lấy đi 130.000 cuộn giấy vệ sinh chỉ tính riêng ở Anh.
Hãng vận tải H. Essers (Hà Lan), đơn vị thường vận chuyển các mặt hàng nhạy cảm như tiền mặt, tranh ảnh, đồ mỹ thuật giá trị, đã lựa chọn những lái xe kinh nghiệm nhất trong số 600 tài xế của công ty, để số này đảm trách việc vận chuyển vaccine Pfizer-BioNTech từ một cơ sở sản xuất tại Bỉ và tỏa đi khắp châu Âu.
Có kinh nghiệm hơn 10 năm trong vận tải hàng hóa, 250 lái xe này được chọn sẽ vẫn phải trải qua rà soát kĩ lưỡng về nhân thân. Cửa xe tải sẽ được trang bị khóa kĩ thuật số, chỉ có thể mở qua điều khiển từ xa. Mọi lái xe cũng đều phải qua các lớp huấn luyện, đào tạo bổ sung về cách thức phản ứng, đối phó với một cuộc tấn công cướp hàng. Theo Ron Van Holland, trưởng bộ phận giám sát biện pháp an ninh tại Essers, các biện pháp an ninh thông minh đã được công ty triển khai ở cấp độ cao nhất để vận chuyển vaccine.
Còn Robert Coyle, người giám sát việc chuyên chở sản phẩm y tế cho tập đoàn hậu cần khổng lồ Kuehne+Nagel ở Thụy Sĩ thì cho biết, các khoang, thùng vaccine sẽ được để lẫn với hàng hóa khác, không đánh dấu để tăng cường an ninh. Ở một số địa điểm, xe tải chở hàng hóa sẽ được nhân viên an ninh có vũ trang hộ tống, được trang bị công nghệ theo dõi giúp các nhân viên ngồi tại văn phòng có thể giám sát 24/24.
“Chúng tôi biết cửa xe có mở hay không, xe dừng khi nào, dừng trong thời gia bao lâu và nếu quá thời gian quy định chúng tôi sẽ nhắc nhở, báo động lái xe và đội nhân viên đi cùng”, ông Coyle chia sẻ.
Hãng vận tải Aircargo GmbH của Đức, đơn vị chuyên vận chuyển hàng giá trị cao, đã trang bị hơn 10 chiếc xe tải chuyên dụng hiệu Mercedes và Scania trucks phục vụ chuyên chở vaccine, với giá mỗi chiếc lên đến 300.000 USD.
Cửa xe được trang bị bộ báo động, có thể phát ra âm thanh lên tới 90 decibel nếu người lạ có hành vi can thiệp. Trên xe cũng có nút bấm khẩn cấp để lái xe báo động về tổng hành dinh mỗi khi xuất hiện nguy hiểm. Nếu xe bị kẻ gian đánh cắp, nút khẩn cấp sẽ kích hoạt, làm động cơ xe không hoạt động, đứng im.
Các chuyến hàng cũng được tăng cường biện pháp an ninh trên đường. Mọi điểm dừng đỗ đều được quy định trước và lái xe phải tuân thủ. Đoàn xe chở lượng vaccine có trị giá từ 10 triệu USD trở lên đều có cảnh sát hộ tống. Tất cả mọi chuyến hàng sẽ có một xe ô tô với hai nhân viên bảo vệ mặc thường phục đi kèm.
Những nhân viên này có nhiệm vụ ngăn chặn kẻ đột nhập, số cố tìm cách mở cửa sau và đánh cắp hàng khi xe tải đang bon trên cao tốc – một thủ đoạn mà các nhóm tội phạm gốc Đông Âu rất ưa thích. “Chuyện nghe cứ như là phim James Bond”, ông Horst Boedicker, một nhà quản lý tại Aircargo Transport nói.