Thẩm phán Carmel Agius, Chủ tịch Cơ chế và và ông Serge Brammertz, Công tố viên Cơ chế đã báo cáo tại cuộc họp.
Phiên họp trực tuyến với sự tham gia của Đại sứ, Trưởng phái đoàn VN tại Liên hợp quốc Đặng Đình Quý. Ảnh: Khắc Hiếu/PV TTXVN tại Mỹ
Tại đây Việt Nam khẳng định các quốc gia có trách nhiệm hàng đầu trong truy tố, xét xử tội ác quốc tế nghiêm trọng và ủng hộ Văn phòng Công tố viên Cơ chế tăng cường hợp tác, hỗ trợ quốc gia thực thi thẩm quyền xét xử.
Thẩm phán Agius cho biết trong 6 tháng qua, Cơ chế đã đạt được nhiều tiến triển tích cực trong công tác xét xử như khôi phục phiên xử án tại Cơ sở Arusha (Tanzania) nhờ việc thiết kế lại phòng xử án và áp dụng công nghệ cho các nhân chứng và thẩm phán tham dự từ xa; khởi động quá trình chuẩn bị hồ sơ xét xử Felicien Kabuga, một trong các nghi phạm chủ chốt gây tội ác diệt chủng tại Rwanda năm 1994, trốn tránh hơn 20 năm qua, trước khi bị bắt giữ tại Pháp vào tháng 5/2020. Chủ tịch Cơ chế cho biết dự kiến sẽ hoàn thành các vụ việc xét xử trước tháng 5/2021 và xét xử sơ thẩm vụ Kabuga trước cuối năm 2023.
Thẩm phán Agius cũng thông tin về các biện pháp phòng chống COVID-19 và bảo đảm sức khỏe, an toàn cho nhân viên của Cơ chế, các phạm nhân và người bị tạm giam; kết quả hợp nhất hồ sơ lưu trữ của các Tòa án quốc tế về Rwanda, Nam Tư cũ và của Cơ chế hiện nay, qua đó tạo điều kiện cho việc tiếp cận hồ sơ của Tòa phục vụ nghiên cứu, minh bạch hóa.
Công tố viên Cơ chế Brammertz bày tỏ cảm ơn cơ quan tư pháp quốc gia của các nước và tổ chức quốc tế đã hỗ trợ Cơ chế trong việc truy bắt và xác định danh tính hai nghi phạm phạm tội diệt chủng tại Rwanda, cảm ơn chính quyền Rwanda trong hợp tác điều tra phục vụ xét xử Felicien Kabuga, kêu gọi các nước được cho là nơi nghi phạm đang lẩn trốn, cung cấp thông tin và danh tính nghi phạm.
Các ý kiến phát biểu bày tỏ ủng hộ vai trò của Cơ chế trong thực thi công lý, truy cứu trách nhiệm với những người được cho là phạm tội ác nghiêm trọng, ghi nhận tiến độ xét xử, triển khai biện pháp phòng chống COVID-19, quản lý hồ sơ, bảo vệ nhân chứng, kêu gọi các nước liên quan hợp tác và hỗ trợ Cơ chế.
Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, ghi nhận các nỗ lực của Cơ chế trong triển khai các biện pháp thực hiện Nghị quyết 2529 (2020) của HĐBA về kiểm điểm hoạt động, ủng hộ tiếp tục áp dụng các biện pháp hiệu quả nhằm thực hiện tầm nhìn của HĐBA về Cơ chế theo hướng “quy mô nhỏ, hoạt động hiệu quả, tạm thời với cơ cấu và chức năng giảm dần theo thời gian”.
Cơ chế giải quyết các vụ việc tồn đọng của các tòa án quốc tế (IRMCT) được HĐBA thành lập năm 2010 nhằm kế thừa và thụ lý các công việc còn lại của Tòa hình sự quốc tế về Rwanda và Tòa hình sự quốc tế về Nam Tư cũ. HĐBA định kỳ 6 tháng xem xét tiến độ hoạt động của Cơ chế.
Việt Nam hiện là Chủ tịch Nhóm công tác không chính thức của HĐBA về các tòa án quốc tế. Tháng 6/2020, với sự điều phối của Việt Nam, HĐBA đã thương lượng và thông qua Nghị quyết 2529 về kiểm điểm hoạt động của Cơ chế. Hợp tác của Việt Nam với các nước thành viên HĐBA và LHQ liên quan đến công việc của Cơ chế được nhiều nước đánh giá cao, thể hiện tính khách quan, chuyên nghiệp.