Cần cơ chế ứng phó với vấn đề khẩn cấp chưa có tiền lệ

Đề xuất nội dung đưa vào Nghị quyết của Quốc hội về việc chuyển tiếp thực hiện một số chính sách theo quy định tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 về các chính sách phòng, chống dịch COVID-19 và cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1/1/2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược.

Phiên thảo luận được tiến hành dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Sáng kiến lập pháp rất đặc biệt

Các đại biểu Quốc hội tán thành và đánh giá cao việc Quốc hội ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 cũng như sự nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội. Nghị quyết ra đời đáp ứng được yêu cầu cấp bách trong công tác phòng, chống dịch bệnh trong bối cảnh đại dịch diễn biến phức tạp, nguy hiểm khó lường, đe dọa tính mạng và sức khỏe của người dân.

Nghị quyết là một sáng kiến lập pháp rất đặc biệt, với cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách. Quốc hội đã chia sẻ trách nhiệm hay nói cách khác là trao quyền của Quốc hội cho Chính phủ. Đây là một cách làm chưa từng có tiền lệ trong lịch sử luật pháp Việt Nam.

“Chính điều này đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, đưa cả hệ thống chính trị và người dân Việt Nam trong và ngoài nước, bạn bè quốc tế đồng tình ủng hộ, huy động được tổng lực tối đa các nguồn lực cho công tác phòng, chống dịch bệnh”, đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) khẳng định.

Các đại biểu Quốc hội cho rằng, Nghị quyết số 30 đã định khung, định hình đi trước mở đường, tạo hành lang pháp lý để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thực hiện các biện pháp phòng, chống đại dịch quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, táo bạo, hiệu quả, làm thay đổi cục diện chống dịch. Hàng loạt chính sách, giải pháp về phòng, chống dịch, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp và cả hỗ trợ bạn bè quốc tế được triển khai, tổ chức thực hiện.

Đặc biệt, chiến lược ngoại giao vaccine, chiến lược tiêm chủng vaccine cùng nhiều biện pháp khác, sự cống hiến hết mình, quên mình của các lực lượng tham gia chống dịch, nhất là lực lượng tuyến đầu, nước ta đã cơ bản khống chế được đại dịch, tạo điều kiện tiên quyết đưa cuộc sống toàn xã hội trở lại bình thường, để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ điều hành, chọn thời điểm thích hợp mở cửa nền kinh tế, tạo bước đột phá chiến lược cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, cơ sở vững chắc cho đảm bảo quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội của đất nước.

Nhắc lại bối cảnh ra đời của Nghị quyết số 30 khi mà đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống kinh tế - xã hội, bày tỏ đồng thuận với nhiều nội dung trong báo cáo thẩm tra, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh: “Trong bối cảnh đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã phối hợp, đồng hành cùng Chính phủ làm việc ngày đêm để kịp thời đưa vào nội dung Nghị quyết kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV với những nội dung quan trọng để Chính phủ tiếp tục chủ động, linh hoạt, áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 trong tình trạng khẩn cấp, ngăn chặn kịp thời dịch bệnh lây lan”.

Thêm cơ chế đặc biệt, đặc thù trong mua sắm vật tư y tế

Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tồn tại hiện nay trong bối cảnh bình thường song tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát dịch bệnh, các đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ cần có giải pháp toàn diện với tinh thần, thái độ cầu thị hơn nữa, sớm khắc phục những tồn tại, hạn chế.

Đại biểu Dương Khắc Mai (Đắk Nông) đề nghị Chính phủ quan tâm tổng kết toàn diện thực tiễn chống dịch. Đặc biệt cần có cơ chế để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình chống dịch từ các địa phương, các bộ, ngành.

“Các cơ chế, chính sách và các giải pháp phải như một liệu pháp đủ mạnh để xốc lại tinh thần hăng say, nhiệt huyết, tinh thần xả thân vì cộng đồng của tất cả các lực lượng tham gia chống dịch, để chúng ta có đủ lực lượng dự phòng, đối phó, ứng phó kịp thời với những vấn đề tương tự trong tương lai”, đại biểu nhấn mạnh.

Thảo luận về việc thanh toán chi phí phòng, chống dịch cho cơ sở y tế và chi phí khám, chữa bệnh cho người mắc COVID-19, đại biểu đề nghị quy định trong dự thảo Nghị quyết yêu cầu các thủ tục phải đơn giản, rút gọn.

Đại biểu cũng cho rằng nên áp dụng thêm cơ chế đặc biệt, đặc thù, đặc cách đối với việc mua sắm vật tư y tế, đầu tư cơ sở, trang thiết bị hóa chất trong bối cảnh dịch bệnh; phải tăng cường công tác phân tích, dự báo; tăng thêm chi phí cho ngành y tế để tăng cường công tác phân tích, dự báo phòng, chống các dịch bệnh.

Để hoàn thiện báo cáo của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đề nghị Quốc hội, Chính phủ rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các chính sách pháp luật có liên quan đến hoàn thiện hơn hệ thống chính sách pháp luật, nhất là cơ chế về phòng, chống dịch bệnh cũng như ứng phó với những vấn đề khẩn cấp chưa có tiền lệ.

Đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện chi trả đầy đủ các chế độ, chính sách hỗ trợ cho lực lượng tăng cường điều động để tham gia công tác phòng, chống dịch COVID-19 được thực hiện trước ngày 31/12/2012 mà đến nay vẫn chưa thanh toán xong.

Tán thành việc cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1/1/2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược, đại biểu Khang Thị Mào (Yên Bái) cho rằng lý do lớn nhất là do cơ quan nhà nước không đủ nguồn lực, năng lực để thực hiện việc thẩm định, đánh giá, gia hạn giấy đăng ký lưu hành thuốc. Đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét, bổ sung giải pháp khắc phục tình trạng trên trong năm 2023, bao gồm việc sửa đổi Luật Dược cho phù hợp với điều kiện thực tiễn và thông lệ quốc tế.

Tổng kết 3 năm trong công tác phòng, chống dịch

Cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã báo cáo giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.

Bộ trưởng chia sẻ trong 3 năm qua ngành Y tế đối mặt với vô vàn thách thức chưa từng có, kể cả trong và sau đại dịch. Trong bối cảnh đó, với sự sáng suốt trong lãnh đạo, chỉ đạo, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 30/2021/QH15 từ đó giúp cho ngành Y tế giải quyết những vấn đề phát sinh cả trong và sau dịch.

Qua tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội với 48 ý kiến tại tổ và 8 ý kiến tại hội trường cho thấy đại biểu Quốc hội đều thông cảm, chia sẻ với ngành Y tế và mong muốn có thêm nhiều giải pháp khắc phục những vướng mắc.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết tiếp thu các ý kiến của các đại biểu Quốc hội về việc tiếp tục rà soát, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương để bổ sung thêm thông tin, số liệu, phân tích thêm các vướng mắc, bất cập và nguyên nhân về những vướng mắc hiện nay cũng như  các vấn đề tồn đọng về chế độ, chính sách.

Về nguyên nhân chưa hoàn thành thanh toán chi phí và các việc triển khai thực hiện trong thực tiễn, theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, do đây là lần đầu tiên có một đại dịch như này, số lượng người mắc cao, nhiều tình huống phát sinh khó dự đoán. Các cơ quan vừa làm, vừa rút kinh nghiệm, kể cả phác đồ điều trị cũng phải thay đổi liên tục, nhân lực làm chuyên môn y tế thiếu. Do đó, việc lập các giấy tờ, thủ tục hành chính gặp nhiều khó khăn.

Thời gian vừa qua, nhằm tập trung giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đã rà soát và ban hành Thông tư, sửa đổi Thông tư 56 về những thủ tục giải quyết chế độ nghỉ việc để hưởng bảo hiểm xã hội. Đây là một trong những giải pháp tháo gỡ những khó khăn về mặt quy trình, thủ tục, thực tiễn cho các địa phương triển khai thực hiện.

Về việc tổng kết và đưa ra thành những bài học kinh nghiệm, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết Thủ tướng Chính phủ đã giao cho ngành Y tế phối hợp cùng các bộ, ngành, địa phương tổng kết 3 năm công tác phòng, chống dịch để đánh giá mặt làm được, mặt chưa làm được, nguyên nhân, tồn tại và đặc biệt là những bài học kinh nghiệm cho thời gian tới.

Về việc giải quyết những vướng mắc trong gia hạn thuốc, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết vấn đề này sẽ giải quyết triệt để trong Luật Dược (sửa đổi). Bộ trưởng cũng làm rõ các vấn đề khác mà đại biểu Quốc hội quan tâm.