Đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn sau khi thu hồi đất

Phát biểu thảo luận, đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng) đánh giá dự thảo Luật lần này có nhiều bổ sung mới hợp lý, tiếp thu nhiều ý kiến tham gia của nhân dân. 

Đại biểu Trần Chí Cường bày tỏ đồng tình với quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Theo đó, Nhà nước xem xét hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất để tạo điều kiện cho người có đất bị thu hồi, chủ sở hữu tài sản có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống, sản xuất. 

Dự thảo Luật cũng quy định rõ, khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho nhiều dự án.

Để chủ trương trên thực sự hiệu quả khi đi vào cuộc sống, hạn chế thấp nhất việc phát sinh những khó khăn, đại biểu đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể khác đảm bảo định lượng rõ hơn yếu tố “đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn” sau khi bồi thường thu hồi đất.

Về thẩm quyền thu hồi đất, đại biểu Trần Chí Cường đề nghị quy định theo hướng: Thủ tướng Chính phủ quyết định thu hồi đất quốc phòng, an ninh để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trên cơ sở đề nghị của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và văn bản chấp thuận của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an. Theo đại biểu Trần Chí Cường, quy định như vậy sẽ đảm bảo tính đồng bộ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, đơn giản hóa việc tổ chức thực hiện.

Quan tâm về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Đinh Ngọc Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau) bày tỏ băn khoăn, hiện nay khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai gửi đến Ban Dân nguyện của Quốc hội chiếm đến 70%, vậy sau khi sửa Luật lần này, Ban soạn thảo đánh giá có thể giảm được tình trạng khiếu kiện trong lĩnh vực đất đai ở mức nào? 

Đại biểu Đinh Ngọc Minh cho rằng, một số quy định hiện tại của dự thảo Luật có thể gây ra cách hiểu khác nhau, dẫn đến việc thực thi sẽ rất khác nhau và tăng nguy cơ khiếu kiện. Ví dụ như quy định về phân loại đất và quy định về chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Điều 10 của dự thảo Luật phân ra rất nhiều loại đất nhưng, Điều 117 chỉ có một số ít phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất… 

Ngoài ra, đại biểu Đinh Ngọc Minh nêu rõ, hiện nay ở nước ta đang có khoảng tám mươi triệu ngôi nhà chưa được bán, chưa kể các ngôi nhà đã bán nhưng không có người ở. Đại biểu đặt câu hỏi, liệu việc sửa Luật lần này có giảm được tình đầu cơ bất động sản, bong bóng bất động sản để tạo nguồn lực cho sản xuất hay không? Đại biểu đề nghị  Ban soạn thảo cần có đánh giá cụ thể về vấn đề này nhằm tránh hệ quả tăng trưởng dựa vào bất động sản.

Bên cạnh đó, đại biểu nhấn mạnh, liệu việc sửa đổi Luật lần này có tạo điều kiện cho các nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận đất đai để mở các công xưởng, nhà máy nhằm tận dụng được cơ hội, phát triển kinh doanh hay không?

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn) góp ý vào nội dung điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong thực hiện dự án bất động sản được quy định tại Điều 46.  Dự thảo lần này mặc dù đã có chỉnh sửa, đại biểu cho rằng, quy định như vậy chưa phù hợp với Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở. Do đó, đề nghị xem xét, điều chỉnh để phù hợp với 2 luật trên. 

Liên quan đến điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được thể hiện tại Điều 69 của dự thảo Luật, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân nhận thấy, chỉ tiêu sử dụng đất của các dự án, khu vực chuyển mục đích sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân đã được xác định trong quy hoạch, mở rộng quy mô, địa điểm hoặc nhu cầu của hộ gia đình, cá nhân nằm ngoài quy hoạch chắc chắn sẽ làm thay đổi chỉ tiêu sử dụng đất theo khu chức năng. Do vậy đại biểu cho rằng, quy định như vậy là chưa phù hợp, cần tiếp tục nghiên cứu.

Về trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cho biết, dự thảo đã quy định phân cấp cho HĐND cấp tỉnh quy định cụ thể về chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương. Tuy nhiên, để các địa phương áp dung và có căn cứ áp dụng chính sách, đại biểu cho rằng, Thủ tướng Chính phủ cần ban hành khung chính sách rất cụ thể theo từng vùng miền để tránh trường hợp mỗi địa phương trong cùng một vùng kinh tế - xã hội tương đồng nhưng lại có cách áp dụng khác nhau, dẫn đến không thống nhất và lúng túng cho địa phương.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị cần có quy định cụ thể chế độ, chính sách ưu tiên đối với từng đối tượng đồng bào DTTS sinh sống ổn định tại địa phương và chế độ, chính sách đối với đồng bào DTTS di cư từ địa phương khác đến, có chính sách cho đồng bào dân tộc sinh sống lâu năm ở vùng đồng bào DTTS, vùng cao, miền núi, địa bàn đồng bào DTTS, trong đó cần quy định cụ thể thời gian sinh sống để đảm bảo công bằng.