Không thể chần chừ đầu tư ba dự án cao tốc

Phần cuối của phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Bộ Giao thông vận tải sẽ giúp các địa phương thực hiện dự án

Bộ trưởng cho biết, Chính phủ và Bộ Giao thông vận tải sẽ nghiên cứu kỹ để cùng các bộ, ngành tổ chức thực hiện hoặc phối hợp với địa phương thực hiện, trên tinh thần tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận.

Về sự cần thiết, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải khẳng định, ngoài việc tạo đột phá về giao thông, tạo điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có ý nghĩa xã hội rất lớn là giữ người lao động ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long không phải lên Thành phố Hồ Chí Minh, hoặc Bình Dương, bởi hiện nay các tỉnh đang đối mặt với vấn đề di cư.

Với cao tốc là Khánh Hòa - Buôn Mê Thuột, theo Bộ trưởng, đây là một vùng có nhiều tiềm năng. Người dân địa phương gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế. Vì vậy, hai dự án trên không chỉ tạo đột phá phát triển kinh tế, mà còn đảm bảo quốc phòng, an ninh. Riêng cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh: “Chúng ta không chần chừ được nữa, bởi không có tuyến đường này, sắp tới mở rộng cảng Cái Mép - Thị Vải cũng không vận chuyển hàng xuống được. Bởi chỉ có con đường độc đạo là quốc lộ 51, với 8 làn xe nhưng quá tải nghiêm trọng. Cảng Cát Lái Thành phố Hồ Chí Minh cũng quá tải, nếu không triển khai dự án này sẽ không tạo sự đột phá về cảng biển”.

Về nguồn vốn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, đối với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, 10 năm qua, Bộ Giao thông vận tải phối hợp với tỉnh Đồng Nai, Bình Dương tổ chức một số hội nghị xúc tiến đầu tư nhưng không thành công. Do vậy, đến thời điểm này, hình thức đầu tư công là hợp lý nhất, bởi nếu chậm trễ, Thành phố Hồ Chí Minh và Đồng Nai không phát triển được.

Về quy mô đầu tư, ý kiến đại biểu đề nghị, đường Khánh Hòa - Buôn Mê Thuột nên làm cao tốc hai làn xe. Giải trình vấn đề này, Bộ trưởng đề nghị tiếp tục giữ phương án như Chính phủ trình, đoạn Bình Thuận làm 4 làn xe hạn chế, còn hầm và cầu làm theo 4 làn xe đầy đủ, đúng theo quy hoạch. Theo Bộ trưởng, nếu triển khai hai làn xe, sau khi dự án hoàn thành và kết nối với các khu công nghiệp, sẽ không đáp ứng yêu cầu. Bộ trưởng mong Quốc hội ủng hộ theo phương án trình, 4 làn xe hạn chế và những đoạn đặc thù làm 4 làn xe đầy đủ.

Giải trình về tiến độ giải ngân, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết, Bộ đã tính toán theo cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2. Sau khi Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ ban hành nghị quyết để tiến hành song song cả công tác giải phóng mặt bằng và lập dự án đầu tư. Bộ Giao thông vận tải dự tính đến giữa năm 2023 hoặc quý IV năm 2023 có thể khởi công và cho nhà đầu tư tạm ứng một phần triển khai theo quy định của pháp luật.

Liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư của dự án, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng, địa phương phải quyết tâm, không có mặt bằng, không khởi công được. Do đó, trách nhiệm của địa phương được giao cần xem như đây là một dự án trọng điểm của địa phương và phải triển khai quyết liệt để thực hiện.

Đối với cơ chế đặc thù, Bộ trưởng nhận định là rất cần thiết và đang kiến nghị áp dụng cả Nghị quyết số 43/2022/QH15, một phần của Nghị quyết số 44/2022/QH15 và một số cơ chế đặc thù để khi phân cấp cho các địa phương sẽ thực hiện được hiệu quả.

Về phân cấp, Bộ trưởng cho hay đã trình bày trong Tờ trình của Chính phủ, mặc dù địa phương sẽ lúng túng trong triển khai, nhưng đối với 3 dự án này, Bộ Giao thông Vận tải sẽ làm đầu mối cùng các địa phương tiến hành kiểm tra tiến độ, tháo gỡ khó khăn. Dự kiến, Chính phủ sẽ tổ chức họp thường xuyên, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong thực tế…

Hoàn thiện dự thảo nghị quyết trình Quốc hội phê duyệt

Kết thúc phiên thảo luận, phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua làm việc khẩn trương, sôi nổi, thẳng thắn và trách nhiệm, có 16 ý kiến của đại biểu Quốc hội phát biểu; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã có phát biểu giải trình làm rõ các vấn đề được các đại biểu quan tâm.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, đa số ý kiến tán thành sự cần thiết của việc đầu tư triển khai đường bộ cao tốc giai đoạn 1 tuyến Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Biên Hòa - Vũng Tàu nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã được Đại hội XIII của Đảng thông qua. Việc đầu tư các tuyến cao tốc này sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các vùng có tuyến cao tốc đi qua, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, đây là ba dự án rất quan trọng, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng, giải quyết điểm nghẽn về hạ tầng giao thông vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, phát huy tiềm năng, khai thác lợi thế của vùng Tây Nguyên, vùng đồng bằng sông Cửu Long, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia nói chung và các vùng Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng.

Qua thảo luận, các đại biểu đã nêu nhiều ý kiến liên quan đến mức độ hấp thụ vốn của các dự án, khả năng cân đối vốn, phân bố nguồn lực, tính khả thi của dự án, tiến độ thực hiện dự án, phương án thu hồi vốn, phương thức vận hành khai thác sau đầu tư, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân bị thu hồi đất…

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Ủy ban Kinh tế, của các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến phát biểu tại hội trường, các ý kiến thảo luận tại tổ để xây dựng Báo cáo tiếp thu, giải trình, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc giai đoạn 1 tuyến Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Biên Hòa - Vũng Tàu để trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Thời gian còn lại của phiên họp toàn thể chiều 10/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.