Dự và chủ trì Hội thảo có: Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ; và Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thanh Long.
Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ phát biểu khai mạc. Ảnh: Văn Điệp/ TTXVN
Thông tin tại Hội thảo nêu rõ: Cụ Bùi Bằng Đoàn sinh năm 1889 tại làng Liên Bạt, huyện Ứng Hòa, Hà Đông, nay thuộc Hà Nội. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho học, từ nhỏ Cụ đã theo con đường khoa cử, sớm đỗ đạt. Năm 17 tuổi, Cụ đỗ cử nhân khoa thi năm 1906, sau đó đỗ thủ khoa trường Hậu bổ, là cơ sở đào tạo viên chức hành chính bằng tiếng Pháp lúc bấy giờ. Từ năm 1911, Cụ lần lượt được bổ làm Tri huyện, Tri phủ ở tỉnh Nam Định, Án sát ở tỉnh Bắc Ninh rồi Tuần phủ ở các tỉnh Cao Bằng, Ninh Bình. Năm 1933, Cụ được bổ nhiệm làm Thượng thư Bộ hình, đồng thời tham gia Viện Cơ mật của triều đình Huế.
Trong thời gian làm quan ở các địa phương, Cụ nổi tiếng là một vị quan thanh liêm chính trực, yêu thương dân chúng, chăm lo cho đời sống của nhân dân. Làm quan trong Triều đình Nhà Nguyễn dưới ách đô hộ của thực dân Pháp, Cụ Bùi Bằng Đoàn vẫn luôn thể hiện tinh thần yêu nước, kiên quyết đấu tranh bảo vệ sự công bằng, bảo vệ các phong trào yêu nước.
Cũng xuất phát từ tấm lòng yêu nước, thương dân đó, Cụ đã tin tưởng và đi theo con đường cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch ra cho dân tộc Việt Nam. Ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mời Cụ làm cố vấn để đóng góp ý kiến “trong công việc hưng lợi, trừ họa cho nước nhà”. Với tinh thần của một nhân sĩ yêu nước, khi tham gia Cách mạng, trải qua nhiều vị trí khác nhau Cụ luôn dốc hết tâm và tài phục vụ cho Cách mạng.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Vào tháng 1 năm 1946, Cụ được bầu làm đại biểu Quốc hội của tỉnh Hà Đông. Và vào tháng 11 năm đó, Cụ đã được Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại kỳ họp thứ hai tín nhiệm bầu giữ chức Trưởng Ban thường trực Quốc hội.
Trong thời gian giữ chức Trưởng Ban Thường trực Quốc hội (từ tháng 11/1946 đến tháng 9/1955), ở vào giai đoạn quyết liệt của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân, Cụ đã được Ban Thường trực Quốc hội ủy nhiệm ở bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ để góp ý kiến với Chính phủ trong mọi công tác kháng chiến. Đây là môi trường để những kiến thức, kinh nghiệm của Cụ, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ghi là “học vấn cao siêu, kinh nghiệm phong phú”, phát huy giá trị, giúp ích cho công tác của Quốc hội, phục vụ cho lợi ích của Nhân dân, của Cách mạng.
Trên cương vị đứng đầu Quốc hội, Cụ Bùi Bằng Đoàn luôn đề cao tư tưởng đại đoàn kết để động viên các lực lượng tham gia kháng chiến, qua đó khẳng định vai trò của Quốc hội trong việc đại diện cho ý chí của toàn dân, cho tinh thần đoàn kết toàn dân tộc.
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, trong lịch sử hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam, Quốc hội khóa I là nhiệm kỳ Quốc hội đi cùng với công cuộc kháng chiến, kiến quốc của dân tộc. Với trọng trách là một trong những người đứng đầu Quốc hội trong giai đoạn này, Cụ Bùi Bằng Đoàn đã cống hiến trọn vẹn tài năng và kinh nghiệm của mình để phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân.
Kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Cụ Bùi Bằng Đoàn là một dịp để ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến của Cụ. Cuộc Hội thảo này vừa có ý nghĩa tưởng niệm, vừa có ý nghĩa giáo dục về truyền thống cách mạng, truyền thống yêu nước, truyền thống đấu tranh anh dũng của nhân dân ta. Từ đó, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi người dân đối với sự nghiệp đổi mới đất nước và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe phát biểu tham luận của các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học thuộc nhiều cơ quan khác nhau ở Trung ương và địa phương. Các tham luận khoa học tại Hội thảo tập trung phân tích, luận giải những nhân tố ảnh hưởng của gia đình, quê hương Hà Nội - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và lịch sử, địa linh nhân kiệt, nơi hội tụ khí thiêng sông núi, đối với sự hình thành nhân cách của nhà chí sĩ yêu nước Bùi Bằng Đoàn. Đồng thời, Hội thảo đưa ra luận giải về những mốc son trong cuộc đời và sự nghiệp của Cụ Bùi Bằng Đoàn.
Trước hết, đó là sự nghiệp của vị quan thanh liêm, chính trực, hết lòng vì dân; là những cống hiến to lớn trong hoạt động thanh tra, trong cải cách tư pháp, góp phần xây dựng ngành thanh tra, ngành tư pháp tiến bộ ở nước ta. Bên cạnh đó, các tham luận làm sáng tỏ rằng trên cương vị một chính khách, một nhà lãnh đạo của Chính phủ, Quốc hội, Cụ Bùi Bằng Đoàn luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, trở thành một người bạn, người cộng sự thân thiết, tin cậy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cụ Bùi Bằng Đoàn là tấm gương đạo đức cao đẹp trong công cuộc kháng chiến, kiến quốc và xây dựng nền dân chủ mới.
Phát biểu kết thúc Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thắng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, đánh giá cao các tham luận tại Hội thảo đã góp phần làm sáng tỏ hơn về cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến to lớn của Cụ Bùi Bằng Đoàn cho Cách mạng Việt Nam nói chung và cho Quốc hội Việt Nam nói riêng; đồng thời nhấn mạnh tấm gương ngời sáng của nhà nhân sỹ yêu nước - Cụ Bùi Bằng Đoàn sẽ còn sống mãi trong trái tim của các thế hệ người Việt Nam.