Thủ tướng: Tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, không để đổ gãy nền kinh tế

Việt Nam là một trong số ít quốc gia có tốc độ tăng trưởng dương

Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, với chủ trương chấp nhận hy sinh lợi ích kinh tế trong ngắn hạn để bảo đảm tính mạng và sức khỏe của người dân, thì mức tăng trưởng này cũng rất tích cực. Thậm chí, Việt Nam là một trong số ít quốc gia có tốc độ tăng trưởng dương trong bối cảnh dịch bệnh đã gây hại đến các nền kinh tế lớn toàn cầu.

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo: Tại Hội nghị này, Chính phủ và các địa phương tiếp tục thảo luận các kịch bản, các giải pháp để thực hiện “mục tiêu kép” trong nửa chặng đường còn lại của năm 2020, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, không để đổ gãy nền kinh tế.

Dù GDP nước ta 6 tháng đầu năm mức tăng trưởng thấp nhất trong 10 năm qua, nhưng so với khu vực và thế giới thì Việt Nam lại là một trong số ít quốc gia có mức tăng trưởng dương. Việt Nam cũng là một trong những nước đầu tiên thoát ra khỏi dịch bệnh, thiết lập trạng thái bình thường mới. Các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm. Xuất siêu đạt mức 4 tỷ USD, trong đó xuất khẩu khu vực trong nước đạt khá cao, lên đến 11,7%.

Tổng vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện 6 tháng đầu năm 2020 theo giá hiện hành ước đạt 850,3 nghìn tỷ đồng, tăng 3,4% so với cùng kỳ năm 2019 và bằng 33% GDP. Giá trị tăng thêm ngành công nghiệp tăng 2,71%. “Đời sống nhân dân vẫn được giữ vững, đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài có sự tăng trưởng trở lại, nhất là thị trường chứng khoán khởi sắc”, Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, trong những tháng đầu năm 2020, dịch COVID-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động thương mại, dịch vụ. Khu vực dịch vụ trong 6 tháng đạt mức tăng thấp nhất của cùng kỳ các năm 2011-2020. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng quý II/2020 giảm 5,8% so với quý trước; 6 tháng đầu năm ước giảm 0,8% so với cùng kỳ năm 2019. Khách quốc tế đến nước ta ước đạt 3.744.500 lượt người, giảm 55,8% so với cùng kỳ.

Cả nước có hơn 62.000 doanh nghiệp được thành lập mới với số vốn đăng ký là 697,1 nghìn tỷ đồng và tổng số lao động đăng ký là 507.200 lao động, giảm 7,3% về số doanh nghiệp, giảm 19% về vốn đăng ký và giảm 21,8% về số lao động so với cùng kỳ năm trước. 6 tháng, có 25.200 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm 2019.

Theo các chuyên gia kinh tế, điểm đáng chú ý là GDP quý II/2020 ước tính chỉ tăng 0,36% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng thấp nhất của quý II các năm trong giai đoạn 2011-2020 bởi đây là giai đoạn Chính phủ chỉ đạo thực hiện mạnh mẽ các giải pháp nhằm giãn cách xã hội...

Những vấn đề đặt ra cần tháo gỡ

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Mặc dù kinh tế vĩ mô nhìn chung ổn định nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó giá dầu thô biến động mạnh, liên tục trong ngày hôm qua (ngày 1/7) 4 lần tăng giá dầu; giá thịt lợn còn cao; rủi ro tỷ giá thương mại, đầu tư, tài chính, tiền tệ quốc tế gia tăng. Các cấp, các ngành cần nhận diện, xác định rõ rủi ro bên ngoài và bên trong để có biện pháp điều hành hiệu quả, kịp thời.

“Trong khó khăn của thế giới cũng như trong nước, một lần nữa chúng ta cần khẳng định rõ phải duy trì ổn định kinh tế vĩ mô để nâng cao uy tín chỉ đạo, điều hành, củng cố niềm tin của người dân, doanh nghiệp, thu hút đầu tư, tạo nền tảng cho ổn định và phát triển kinh tế, xã hội”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cho rằng, cỗ máy tăng trưởng của Việt Nam ví như cỗ xe tam mã, gồm ba cấu phần quan trọng nhất là đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng. “Hội nghị này phải dùng mọi biện pháp để ba con ngựa kéo đạt mục tiêu tăng trưởng cao nhất, để lấy đà cho đất nước, nhất là trong năm nay Đại hội Đảng các cấp và Đại hội toàn quốc vào đầu năm sau”, Thủ tướng nói.

Riêng vấn đề tăng trưởng, Việt Nam có thể đạt tăng trưởng dương, cao nhất nhì thế giới nhưng mức tăng trưởng 1,81% trong 6 tháng đầu năm là mức tăng trưởng thấp. “Chúng ta phải thấy được điều này, trong đó có 12 địa phương tăng trưởng âm”, Thủ tướng nhắc nhở.

Về điều hành công cụ chính sách kinh tế vĩ mô, đặc biệt là chính sách tài khóa và tiền tệ, kích cầu… Tinh thần là không chỉ phòng thủ dịch bệnh mà phải tích cực tiến công nhanh và bền vững để phát triển. Khác với các nước, dư địa về tài khóa và tiền tệ của chúng ta khá lớn.

Vấn đề đặt ra là trong bối cảnh khó khăn, việc duy trì chính sách tài khoá và tiền tệ chặt chẽ, thận trọng phải có bước đi đúng, phù hợp, trong khi nhiều nước giảm lãi suất xuống còn 0% hoặc âm, bơm một lượng tiền lớn vào thị trường.  Thủ tướng dẫn chứng về các nước G20 đã bơm tới 6.000 tỉ USD, tăng thâm hụt ngân sách lên 15-20% để kích thích tăng trưởng.

“Tăng trưởng bây giờ là vấn đề rất quan trọng của nước ta. Cần thống nhất chủ trương điều hành linh hoạt các chính sách tài khóa, tiền tệ để kích thích tăng trưởng”, Thủ tướng nói.  

Theo Người đứng đầu Chính phủ, vấn đề đặt ra là cần giải pháp, chính sách cụ thể gì, mức độ thế nào cho phù hợp. “Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, các bộ trưởng phải chỉ đạo tốt hơn, nhất là các địa phương cần hỗ trợ hơn cho doanh nghiệp. Các tập đoàn lớn của nhà nước, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã… đều cần môi trường tốt để phát triển thông qua chính sách động viên của chính quyền và chính sách tài khoá, tiền tệ khác của nhà nước”, Thủ tướng chỉ đạo.

“Phải nóng ruột lên”

Thủ tướng chỉ ra rằng: Giải ngân vốn đầu tư công chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Kết quả giải ngân mới đạt 33%, giải ngân vốn ODA rất thấp (mới đạt 10%). “Chúng ta có gần 700.000 tỷ đồng, tương đương 3 tỷ USD, nếu giải ngân tốt thì đây là biện pháp kích cầu hiệu quả, tạo động lực cho tăng trưởng 6 tháng cuối năm và đầu năm 2021”, Thủ tướng nói.  

Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các địa phương kiến nghị các giải pháp, chế tài cụ thể… để bảo đảm giải ngân hết số vốn này. Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, vừa qua Bộ Chính trị, Quốc hội cũng đồng ý nếu địa phương nào, ngành nào không giải ngân được vốn đầu tư công, kể cả vốn ODA thì Thủ tướng có quyền điều chuyển từ ngành này, địa phương này sang ngành khác, địa phương khác khi họ có điều kiện giải ngân, không cần đưa ra Quốc hội.

“Phải nóng ruột lên. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh kiểm tra giải ngân ở TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long thấp lắm”, Thủ tướng nhắc nhở các bộ, ngành, địa phương tại cuộc họp trực tuyến.

Thủ tướng dẫn chứng thông tin báo chí nêu giải ngân không được bởi vì giải phóng mặt bằng. “Vậy thì ông Bí thư, ông Chủ tịch tỉnh phải xắn tay áo lên để giải phóng mặt bằng không? Khi các đồng chí đề nghị dự án thì rất quyết liệt, nhưng gặp giải phóng mặt bằng thì các đồng chí giao cấp dưới, không quan tâm. Tôi xin nói thật chỗ ấy. Tôi biết hết chỗ này. Tại sao nhiều địa phương giải ngân tốt, nhưng có cũng có nhiều địa phương lại giải ngân rất chậm. Lần này phải có chế tài mạnh”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong điều kiện thị trường quốc tế bị thu hẹp, cầu nội địa giảm, chúng ta phải có biện pháp cụ thể gì để mở rộng thị trường quốc tế, thúc đẩy thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng nội địa.  

Các bộ, ngành, địa phương đề xuất giải pháp kích cầu nội địa, mở rộng xuất khẩu. 100 triệu dân trong nước là thị trường tiêu thụ quan trọng, từ cá ba sa đến hàng tiêu dùng… “Chúng ta có thị trường lớn. Giảm giá mùa đông, giảm giá mùa hè, khuyến mại mạnh mẽ… Bộ Công Thương là làm một bước, các địa phương cần làm mạnh mẽ hơn nữa”, Thủ tướng chỉ đạo.

Càng khó khăn, càng cần tập trung rà soát các quy định pháp luật, cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cắt giảm chi phí cho người dân và doanh nghiệp. “Đề nghị các bộ, ngành địa phương đề xuất kiến nghị cụ thể, trong đó nêu rõ cần sửa đổi quy định pháp luật nào, cắt giảm thủ tục hành chính nào, cần cơ chế khuyến khích nào mới để tận dụng cơ hội phục hồi phát triển trong điều kiện hiện nay. Đó là một thái độ phục vụ nhân dân, thái độ phục vụ trong phát triển doanh nghiệp các loại hình kinh tế, tìm cách hỗ trợ doanh nghiệp, HTX, hộ cá thể, làng nghề, một chương trình hậu kiểm động viên bà con làm nghề tốt hơn”, Thủ tướng nói.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng, một không khí như vậy mới tạo điều kiện phát triển, còn nếu cứ quyền anh, quyền tôi, cứ gây khó khăn khó dễ cho nhà đầu tư, doanh nghiệp, người dân thì không bao giờ tạo được động lực phát triển.

Phát triển kinh tế ban đêm, kinh tế số

Các cấp, các ngành, các địa phương chỉ đạo phát triển một số lĩnh vực kinh tế mới như kinh tế ban đêm, kinh tế số, kinh tế đô thị; phát triển nhà ở xã hội, bất động sản, tạo điều kiện cho người dân làm nhà ở.  

Thủ tướng cho rằng, nếu địa phương nào biết chỉ đạo đó không chỉ là nguồn giải quyết đời sống mà còn góp phần tăng trưởng. “Có địa phương cả năm không có dự án nào khởi công trong khi nhu cầu rất lớn”, Thủ tướng nói. Cần thu hút mạnh mẽ đầu tư xã hội, đầu tư tư nhân, nguồn lực vốn FDI, phát huy hơn nữa vai trò của các địa phương.  

Thủ tướng, Chính phủ hoang nghênh cộng đồng doanh nghiệp năng động, đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh, liên kết chặt chẽ nỗ lực vượt khó.

“Tuy nhiên chúng ta thấy cố gắng của doanh nghiệp chưa đủ mà chính chính quyền phải ra tay hỗ trợ. Tôi hoan nghênh các địa phương có chương trình thu hút mạnh mẽ đầu tư. Nhiều nguồn vốn FDI sẽ không vào Việt Nam mà sang Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan… nếu không tạo điều kiện cơ sở hạ tầng và những điều kiện thu hút khác thì sẽ khó thu hút đầu tư. Cho nên các đồng chí tập trung bàn giải pháp cải cách vượt trội để đảm bảo môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút đầu tư kể cả trong nước và quốc tế vào Việt Nam”, Thủ tướng chỉ đạo.

Các địa phương, bộ ngành kiến nghị giải pháp cụ thể hơn nữa để phát huy hơn nữa vai trò động lực các địa phương, nhất là các đầu tàu kinh tế, vùng kinh tế trọng điểm, các tỉnh thành phố lớn. Nhiều địa phương tuyên bố giữ vững tăng trưởng.

Thủ tướng đề nghị các bộ ngành, địa phương đề xuất, kiến nghị các cơ chế, đề xuất cụ thể để thúc đẩy đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh phát triển kinh tế. Các mô hình mới cần áp thành công, nhất là thương mại, thanh toán điện tử, kinh tế chia sẻ… Đặc biệt phục hội một số ngành, lĩnh vực kinh tế trọng yếu như nông nghiệp công nghiệp chế biến chế tạo, xây dựng thị trưởng bất động sản.  

Video Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị:

Có giải pháp mạnh hơn để vực dậy khu vực dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ dịch bệnh hiện nay. “Trong vấn đề này, chúng ta biết cung cầu rất quan trọng trong định hình CPI, nhưng chúng ta đang nói câu chuyện đầu cơ tích trữ, ghìm giá… trong điều kiện thông tin thiếu minh bạch thì cần vai trò quản lý nhà nước”, Thủ tướng nói.

Đề nghị các địa phương, các ngành phản ảnh việc triển khai Nghị quyết 11, Nghị quyết 42. “Tôi biết có nhiều vướng mắc như doanh nghiệp không vay được vốn, một số đối tượng không được hỗ trợ, yêu cầu các bộ ngành báo cáo ngay, kiến nghị cụ thển nên bỏ ngay những điều bất hợp lý và xử lý nghiêm những cán bộ nhũng nhiễu, tiêu cực với doanh nghiệp, người dân”, Thủ tướng chỉ đạo.  

Tập trung tháo gỡ những vấn đề bức xúc của doanh nghiệp, hiến kế giải pháp để đẩy mạnh tăng trưởng nhưng không chủ quan trong dịch bệnh. “Chúng ta đi được 1/2 chặn đường, chỉ còn 180 ngày nữa cần quyết tâm cao hơn, hành động cụ thể hơn để chúng ta vượt qua khó khăn trong năm đại dịch này”, Thủ tướng nói.