Bà Lianys Torres Rivera, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cuba tại Việt Nam phát biểu. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN
Sau đây là nội dung phỏng vấn:
Thưa Đại sứ, mối quan hệ đoàn kết anh em Việt Nam-Cuba được coi như hình mẫu của hợp tác quốc tế, vậy theo Bà, đâu là những yếu tố góp phần tăng cường mối quan hệ đặc biệt này trong suốt sáu thập kỷ qua?
Hoàn cảnh lịch sử, sự hỗ trợ lẫn nhau trong mọi thời điểm đã định hình mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước. Cuba và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 2/12/1960, ít ngày sau khi Cách mạng Cuba thắng lợi. Tình đoàn kết giữa Cuba với nhân dân Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh chống đế quốc và sự nghiệp thống nhất đất nước xuất phát từ mối bang giao được hình thành từ rất sớm này. Kể từ đó, Cuba và Việt Nam đã xây dựng tình hữu nghị mẫu mực, được đánh dấu bằng sự hợp tác toàn diện về chính trị, kinh tế - xã hội và khoa học - kỹ thuật.
Trong quan hệ song phương, cần nhấn mạnh vai trò dẫn dắt mang tính lịch sử của lãnh tụ Fidel Castro và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc thúc đẩy tình đoàn kết anh em giữa hai dân tộc.
Hai nước đang phải đối mặt với những kẻ thù và thách thức chung. Chúng ta đều lựa chọn con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa, bằng việc triển khai tiến trình đổi mới, đồng thời cập nhật các cơ chế kinh tế và xã hội phù hợp với đặc điểm của mỗi quốc gia.
Việc trao đổi kinh nghiệm và các vấn đề lý luận - thực tiễn liên quan đến công cuộc Đổi mới của Việt Nam và quá trình cập nhật mô hình kinh tế - xã hội của Cuba minh chứng cho sự tin cậy lẫn nhau giữa hai đảng, hai nhà nước và hai chính phủ.
Việt Nam luôn ủng hộ Cuba trong cuộc đấu tranh chống bao vây kinh tế, thương mại và tài chính phi lý mà Mỹ áp đặt trong gần 60 năm qua. Chúng tôi đánh giá cao lời kêu gọi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trong khuôn khổ Kỳ họp khóa 75 Đại hội đồng Liên hợp quốc vừa qua về việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương, làm phương hại đến sự phát triển của các quốc gia, đặc biệt là lệnh bao vây, cấm vận chống Cuba.
Chúng thôi hiểu rõ rằng mối quan hệ song phương có thể mở rộng hơn nữa trong các lĩnh vực kinh tế và thương mại, trên cơ sở mối quan hệ chính trị đặc biệt giữa hai nước.
Thưa Bà, Việt Nam và Cuba đang triển khai những sáng kiến gì nhằm tăng cường quan hệ hợp tác nhiều mặt, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều thách thức hiện nay?
Khi đánh giá về các sự kiện quan trọng trong mối quan hệ song phương gần đây, chúng ta phải nhắc đến đến sự tham gia của Việt Nam với tư cách là khách mời danh dự tại Hội chợ Sách quốc tế La Habana lần thứ 29. Đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ chính trị, Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam- Cuba, đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự hoạt động. Hội chợ sách là dịp tuyệt vời để người dân Cuba hiểu thêm về văn hóa Việt Nam, tăng cường sự hợp tác song phương trong lĩnh vực xuất bản và đẩy mạnh giao lưu giữa các tác giả của hai nước.
Phải nói rằng sự bùng phát đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi cách thức tổ chức các hoạt động kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và ảnh hưởng đến chương trình trao đổi đoàn trên một vài lĩnh vực đã lên kế hoạch trước đó.
Tuy nhiên, chính bối cảnh dịch bệnh đã khẳng định một lần nữa mối quan hệ anh em khăng khít giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba. Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, Câu lạc bộ những cực sinh viên Việt Nam tại Cuba, doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức… đã trao tặng tiền, thực phẩm và thiết bị y tế giúp Cuba phòng chống dịch. Đây là sự ủng hộ vật chất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Cuba chịu nhiều tác động do lệnh bao vây, cấm vận của Mỹ và đại dịch COVID-19.
Cuba cũng đã trao tặng một lô thuốc sản sinh kháng thể chống virus SARS-CoV-2 cho Việt Nam, giúp đỡ công tác điều trị bệnh nhân tại một số tỉnh, thành miền Trung của Việt Nam khi dịch COVID-19 bùng phát trở lại, đồng thời trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
Chúng ta kỷ niệm 60 năm quan hệ ngoại giao trong một thời điểm vô cùng quan trọng đối với cả hai nước. Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba tại châu Á và là một trong 20 bạn hàng hàng đầu thế giới.
Hiệp định thương mại song phương (FTA) được ký trong chuyến thăm Việt Nam năm 2018 của Chủ tịch Cuba, Miguel Díaz-Canel, chính thức có hiệu lực từ đầu tháng Tư vừa qua, góp phần thúc đẩy trao đổi hàng giao thương giữa hai nước. Hiệp định cho phép tiếp tục mở rộng, đa dạng hóa trao đổi thương mại, đồng thời tạo điều kiện cho xuất nhập khẩu hàng hóa và thâm nhập thị trường. Chúng ta kỳ vọng kim ngạch thương mại sẽ đạt 500 triệu USD vào năm 2025.
Việc thực thi FTA đóng vai trò quan trọng trong quá trình triển khai kế hoạch hợp tác kinh tế song phương giai đoạn 2020-2025 đã được chính phủ hai nước đã phê duyệt.
Theo Đại sứ, Việt Nam và Cuba có những lĩnh vực tiềm năng hợp tác nào?
Tăng cường hợp tác kinh tế-thương mại được ưu tiên trong quan hệ Cuba và Việt Nam. Chúng ta có Ủy ban liên Chính phủ về Hợp tác Kinh tế và Khoa học - Kỹ thuật để phát triển những dự án trong các lĩnh vực như nông nghiệp, y tế - công nghệ sinh học, tài chính - kho bạc, xây dựng, giao thông vận tải, khoa học - công nghệ, công nghệ thông tin và truyền thông.
Chúng tôi cũng xác định tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực quan trọng khác như du lịch, văn hóa, y dược, nông nghiệp, công nghiệp thực phẩm, và năng lượng.
Cuba sẵn sàng hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong tìm kiếm cơ hội tại thị trường Cuba và thực hiện các dự án đầu tư.
Hiện tại, các công ty của Việt Nam chuyên về sản xuất vật liệu xây dựng và nhu yếu phẩm đã có mặt tại Đặc khu phát triển Mariel (ZEDM). Được khởi công vào tháng 11/2018, Khu kinh tế ViMariel của Việt Nam là dự án nhượng quyền khai thác có thời hạn đầu tiên của Cuba cho một doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tại ZEDM.
Chính phủ Cuba không ngừng cải thiện môi trường kinh doanh, tập trung vào việc hoàn thiện các cơ chế pháp lý nhằm tối ưu hóa thu hút vốn đầu tư nước ngoài, bao gồm việc thiết lập Cơ chế một cửa cho các nhà đầu tư. Chúng tôi hy vọng những chuyển đổi này sẽ khuyến khích các công ty Việt Nam tham gia ngày càng nhiều hơn vào công cuộc phát triển kinh tế của Cuba.
Gần đây, Chính phủ Cuba đã thông qua hai nghị định về thế chấp và bảo lãnh thương mại nhằm thu hút các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có các công ty Việt Nam.
Chúng ta đang nỗ lực để các sản phẩm Việt Nam ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại Cuba, cũng như để các sản phẩm công nghệ sinh học và thuốc men do Cuba sản xuất có mặt tại nhiều hơn tại Việt Nam cùng với đội ngũ các chuyên gia Cuba.
Thời khắc kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước đang tới gần, chúng ta, Việt Nam và Cuba đánh giá cao và sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa mối quan hệ hợp tác toàn diện, trên cơ sở quan hệ chính trị song phương đặc biệt.
Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ.