Do nhà máy thủy điện nhỏ lấy hết nước, nên công trình nước sinh hoạt tự chảy Ea Kha của xã Yang Mao (huyện Krông Bông, Đắk Lắk) phải ngừng hoạt động từ gần 2 năm nay. Hơn 5.000 hộ đồng bào dân tộc ở xã Yang Mao hàng ngày phải “rồng rắn” ra suối xa chở nước không đảm bảo vệ sinh về dùng.
|
Người dân xã Yang Mao lấy nước dưới chân thủy điện.
|
Năm 1999, Nhà nước đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng để xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt lấy nước từ thượng nguồn suối Ea Kha về, phục vụ sinh hoạt cho đồng bào dân tộc xã Yang Mao. Từ khi có công trình này, đồng bào dân tộc đã có nguồn nước sinh hoạt đến tận nhà, lại đảm bảo vệ sinh.
Tuy nhiên, đến năm 2010, Công ty TNHH Hoàng Nguyên xây dựng Nhà máy thủy điện Ea Kha trên thượng nguồn suối Ea Kha, nên đã chặn dòng để phục vụ phát điện.
|
Người dân phải dùng can, bình chứa để hứng nước về dùng. |
Vì nguồn cung cấp nước không còn nên công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy Ea Kha bị “bức tử”. Để có nước sinh hoạt, hàng ngày các hộ gia đình ở đây phải “rồng rắn” lội bộ hơn 2 km đi lấy nước từ con suối gần nhất. Ông Y Van Niê, Phó trưởng buôn M’ghí, xã Yang Mao bức xúc: “Mấy năm nay để có nước sinh hoạt hàng ngày, ngày nào bà con cũng phải lục đục dậy từ sáng sớm để đi lấy nước về sinh hoạt. Nhà nào giàu có sắm được máy cày thì đỡ khổ, nhưng cũng mất mỗi ngày mấy chục ngàn để mua dầu đổ máy. Nhà nào nghèo thì phải đi gùi từng can, xa mấy cây số. Nhiều nhà neo người phải đi xin hoặc mua từng can nước để dùng, đắp đổi qua ngày. Ngày nắng nước trong còn đỡ, ngày mưa nước đục ngầu vẫn phải lấy về dùng. Cực lắm!”.
Có mặt tại chân cửa xả nước của thủy điện Ea Kha, chúng tôi chứng kiến cảnh người dân ở các thôn, buôn trong xã chen chúc ở đây tắm giặt và lấy nước về sinh hoạt. Em Y Tin, 10 tuổi, lưng cõng can nước 10 lít, tay dắt 2 đứa em, phải nghỉ đến mấy lần mới đưa được can nước lên bờ. Em tâm sự: “Ba mẹ đi rẫy hết, em tranh thủ trong buôn có người lái máy cày đi lấy nước nên đưa mấy đứa em ra tắm và múc ít nước về nấu ăn. Bữa nay đi “ké” máy cày nên múc được 3 can, chứ bình thường phải mất 2 tiếng em mới cõng được can 10 lít nước này về nhà”.
Theo ông Y Nguyên - người trước đây được giao quản lý, vận hành công trình nước sinh hoạt tự chảy Yang Mao, việc nhà máy thủy điện lấy mất nguồn cấp nước cho công trình nước sinh hoạt, ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống người dân nơi đây đã được xã báo cáo nhiều lần với huyện trong các cuộc họp, tiếp xúc cử tri. Tuy nhiên đến nay các cơ quan chức năng địa phương vẫn chưa có động thái nào để khắc phục tình trạng trên.
Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc, để trả lại nguồn nước sinh hoạt cho đồng bào dân tộc nơi đây.
Bài và ảnh: Việt Dũng