Ngày 14/7, ngay sau khi các cường quốc thuộc Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) và Iran đạt được thỏa thuận lịch sử cho chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước CH Hồi giáo, chính giới Mỹ đã có những phản ứng trái chiều về sự kiện này. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đánh giá đây là một "thỏa thuận tốt", đánh dấu một "ngày lịch sử" và là một bước đi thoát khỏi xung đột. Ảnh: AFP/ TTXVN |
Theo phóng viên TTXVN tại Washington, các nhà lãnh đạo hàng đầu của đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ đã bày tỏ nghi ngờ đối với thỏa thuận hạt nhân cuối cùng mà Nhóm P5+1 đạt được với Iran, khi cho rằng văn kiện này trao cho Tehran quá nhiều không gian để hành động và không bảo vệ được các lợi ích quốc gia của Mỹ. Một số nghị sỹ đã thẳng thắn tuyên bố họ sẵn sàng bác bỏ thỏa thuận vì thỏa thuận này không chấm dứt hoàn toàn chương trình làm giàu nhiên liệu hạt nhân của Tehran, và cũng không đóng vĩnh viễn cánh cửa Iran theo đuổi vũ khí hạt nhân.
Chủ tịch Hạ viện, Hạ nghị sỹ Cộng hòa John Boehner chỉ trích thỏa thuận trên là “không thể chấp nhận được”, đồng thời tuyên bố sẽ làm tất cả để ngăn chặn văn kiện này. Ông cảnh báo thỏa thuận mà Nhóm P5+1 vừa đạt được sẽ chỉ “khuyến khích” Iran và thậm chí có nguy cơ châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang trên phạm vi toàn cầu.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, Hạ nghị sỹ Cộng hòa Ed Royce cho rằng thỏa thuận không bắt buộc Iran từ bỏ công nghệ chế tạo bom và sẽ cho phép nước này phát triển một chương trình hạt nhân được công nghiệp hóa trong vòng 10 năm.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Bob Corker cũng bày tỏ nghi ngờ về việc thỏa thuận sẽ đáp ứng được mục tiêu cuối cùng là ngăn chặn Iran sở hữu bom hạt nhân. Ông cho biết thêm Quốc hội Mỹ sẽ xem xét kỹ lưỡng thỏa thuận này.
Thượng nghị sỹ Cộng hòa Tom Cotton, người hồi tháng 3 vừa qua đã gửi một lá thư cho giới lãnh đạo Iran, thì miêu tả thỏa thuận “là sai lầm nguy hiểm khủng khiếp” vì sẽ mở đường cho một nước Iran hạt nhân. Phát biểu trên kênh tin tức MSNBC, nghị sỹ Cotton nói rằng ông tin Quốc hội Mỹ sẽ phủ quyết thỏa thuận. Về phần mình, Thượng nghị sỹ của đảng Cộng hòa Lindsey Graham tuyên bố thỏa thuận là "án tử hình tiềm tàng đối với Israel" và sẽ làm mọi việc tồi tệ hơn.
Trong khi đó, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Susan Rice cho rằng thỏa thuận trên sẽ ngăn cản Iran có được vũ khí hạt nhân và duy trì sức ép với việc Tehran hỗ trợ khủng bố cũng như "các hoạt động gây bất ổn khác". Lãnh đạo phe Dân chủ ở Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cho biết bà đã thảo luận với Tổng thống Barack Obama về thỏa thuận đạt được với Iran, đồng thời khẳng định Quốc hội sẽ xem xét kỹ lưỡng thỏa thuận này.
Các nghị sỹ Dân chủ cho biết trong cuộc gặp cùng ngày, cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, người được coi là ứng cử viên tổng thống sáng giá của đảng Dân chủ vào năm tới, đã lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân với Iran. Phát biểu trong một cuộc họp báo tại Quốc hội, bà Clinton nói rằng thỏa thuận này là “một bước tiến quan trọng” đối với nỗ lực kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran.
Sự ủng hộ của nữ chính khách này có lẽ là sự khích lệ lớn đối với nỗ lực của Chính quyền Tổng thống Obama nhằm có được đủ số phiếu ủng hộ của các nghị sỹ Dân chủ tại lưỡng viện quốc hội nhằm ngăn cản phe Cộng hòa bác bỏ thỏa thuận lịch sử này.
Tuy vậy, cũng có không ít tiếng nói phản đối trong đảng Dân chủ đối với thỏa thuận trên. Thủ lĩnh phe Dân chủ tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Ben Cardin cho rằng không nên đặt niềm tin vào Iran và Quốc hội Mỹ cần phải “xem xét một cách cẩn trọng và sáng suốt”.