Sau nhiều lần khai quật tại cồn Cổ Ngựa, thuộc xã Hà Lĩnh, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, các nhà khảo cổ học đã phát hiện số lượng mộ táng dày đặc, có giá trị nghiên cứu rất lớn.
Tiến sĩ Trịnh Hoàng Hiệp, Viện Khảo cổ học cho biết: Đây là lần đầu tiên có đầy đủ bằng chứng về các lớp mộ sớm, muộn; sự cắt phá giữa các ngôi mộ chôn cùng một giai đoạn văn hóa, cũng như hiện tượng đá đánh dấu mộ, đồ tùy táng chôn theo, phương thức chôn, tư thế di cốt, hiện tượng bôi, chôn thổ hoàng theo gio cốt...
Về hiện vật, đồ đá, đồ gốm trong mộ hoàn toàn giống với đồ đá, đồ gốm trong tầng văn hóa. Đồ đá có nhiều loại hình phong phú, đa dạng; đặc biệt có rất nhiều loại hình rìu như: Rìu mài lan thân, rìu mài lưỡi, rìu tứ giác, rìu mài toàn thân...
Những đồ gốm phát hiện tại mộ táng có sự phát triển từ lớp văn hóa sớm đến lớp văn hóa muộn. Sự tồn tại đồ gốm dày, trung bình và mỏng ở di tích cồn Cổ Ngựa phát hiện trong lần khai quật này đã bác bỏ quan điểm cho rằng đồ gốm thuộc văn hóa Đa Bút giai đoạn sớm, giai đoạn giữa chỉ tồn tại loại gốm dày, xương gốm thô, đến giai đoạn muộn mới xuất hiện loại hình xương gốm mỏng.
Minh Nguyệt