Tại hội thảo về thực trạng, thách thức và giải pháp phát triển hệ thống thanh toán chi trả theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRG) tại Việt Nam tổ chức ngày 9/10/2018, ông Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, phương thức thanh toán chi phí khám chữa bệnh có vai trò kết nối giữa tài chính y tế và cung ứng dịch vụ y tế, với chức năng chính là kiểm soát chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế bằng việc tạo ra các cơ chế khuyến khích phù hợp.
Thanh toán cho bệnh nhân BHYT tại Bệnh viện đa khoa khu vực Bồng Sơn, huyện Hoài Nhơn, Bình Định. Ảnh minh họa: Dương Ngọc/TTXVN
Chú trọng phương thức chi trả theo định suất
Tại Việt Nam đang triển khai thực hiện 3 phương thức chi trả dịch vụ y tế: theo phí dịch vụ, chi trả theo định suất và chi trả theo nhóm chẩn đoán liên quan. Trong đó, thanh toán theo phí dịch vụ là chủ yếu. Với phương thức thanh toán theo phí dịch vụ, việc kiểm soát chi phí là rất khó khăn do bản chất của phương thức này là cơ sở y tế cung ứng càng nhiều dịch vụ thì sẽ càng có lợi, nhất là trong bối cảnh các bệnh viện đang thực hiện tự chủ như hiện nay, dẫn đến hệ quả là mất cân đối thu chi, cơ quan BHYT không kiểm soát được chi phí và lãng phí nguồn lực của xã hội.
Ông Phạm Lê Tuấn chia sẻ, phương thức thanh toán theo định suất cũng được triển khai rộng rãi tại tuyến huyện. Phương thức này bước đầu đã thu được những kết quả nhất định, đã tạo sự chủ động cho các bệnh viện trong điều hành kinh phí, nâng cao trách nhiệm của các bên liên quan trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí BHYT. Tuy nhiên, phương thức này còn rất nhiều điểm bất cập về cả thiết kế cũng như triển khai thực hiện và tác động.
Bộ Y tế đang phối hợp với BHXH Việt Nam cùng sự giúp đỡ của các chuyên gia quốc tế đang xây dựng phương thức chi trả theo định suất mới với mong đợi có thể giải quyết các bất cập của phương thức cũ.
Hiện nay, tài chính y tế đã tiến hành đổi mới theo hướng nâng cao công bằng, hiệu quả. Vì vậy, việc áp dụng từng bước và chuyển dần sang phương thức chi trả tiên tiến và cập nhật, chi trả theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRGs) là một trong những ưu tiên chính sách. Bộ Y tế đang thực hiện các bước đầu tiên, tiến tới xây dựng một hệ thống thanh toán dựa trên DRG cho các dịch vụ nội trú cấp tính, dần dần thay thế phương thức thu phí dịch vụ với sự hỗ trợ của các chuyên gia Thái Lan, bước đầu áp dụng trên quy mô nhỏ tại bệnh viện huyện Ba Vì, Hà Nội và đang mở rộng đến tuyến tỉnh.
Đưa giá dịch vụ đúng với chi phí
Cho biết rõ hơn về dự án thí điểm chi trả theo nhóm trường hợp bệnh, đại diện Bộ Y tế cho biết, mục tiêu cụ thể là xây dựng và thí điểm phương thức chi trả theo DRG cho toàn bộ các bệnh và nhóm bệnh của Việt Nam. Bao gồm xây dựng hệ thống phân nhóm, mã hóa các dịch vụ kỹ thuật ICD, chi phí của mỗi DRG; xây dựng đơn vị tính toán DRG để phân loại bệnh, tính toán, kiểm soát chi phí, ứng dụng và đào tạo cán bộ; hoàn thiện phương thức chi trả theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRG) và các văn bản quy phạm pháp luật để có thể ban hành chính thức và làm cơ sở để áp dụng vào hệ thống chi trả của cơ sở khám chữa bệnh; triển khai thí điểm phương thức chi trả theo DRG trong thanh toán chi phí khám chữa bệnh và triển khai hệ thống thông tin và các bộ công cụ hỗ trợ việc triển khai DRG tại cơ sở khám chữa bệnh, thanh quyết toán DRG tại đơn vị bảo hiểm xã hội thông qua hoạt động giám định của đơn vị tính toán DRG.
Bộ Y tế cho biết, nguyên tắc chung là đảm bảo cân bằng thu chi quỹ bảo hiểm y tế, khống chế được khả năng bội chi, mất cân đối quỹ; đảm bảo công bằng trong phân bổ quỹ; từng bước đưa giá dịch vụ tiếp cận và đúng với chi phí dịch vụ y tế; nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, nâng cao năng lực quản lý, tăng cường hiệu quả hoạt động của cả lĩnh vực khám chữa bệnh và bảo hiểm y tế; tác động tích cực trong hành vi chuyển tuyến, vượt tuyến, từ đó làm giảm tải bệnh viện tuyến trên.
Bên cạnh đó, sẽ giải quyết vấn đề lạm dụng quỹ, khắc phục những hạn chế, vướng mắc của các phương thức chi trả khác (phí dịch vụ, định suất); phù hợp với xu hướng quốc tế; không gây những biến động lớn dối với hệ thống khám chữa bệnh BHYT; phát triển y tế cơ sở. Ưu điểm của phương thức thanh toán này được Bộ Y tế nhận định là tăng quyền lợi của bệnh nhân; thanh toán nhanh chóng, thuận lợi; tăng cường chất lượng dịch vụ; tăng sử dụng quỹ BHYT một cách hợp lý; chống quá tải tuyến trên; điều chỉnh giá nhanh chóng.