Yêu cầu phải tuân thủ nghiêm túc những điều khoản đã ký kết trong các hiệp định, công ước quốc tế là động lực để Việt Nam đạt được những thành tựu ban đầu đáng kể trong việc tuyên truyền và thực thi bảo vệ sở hữu trí tuệ nói chung, quyền tác giả đối với các tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học nói riêng, nhất là trong lĩnh vực phần mềm máy tính.
Quyền Cục trưởng Vũ Ngọc Hoan tại buổi họp báo công bố khởi kiện vi phạm bản quyền phần mềm máy tính. |
Nhân Ngày Sở hữu trí tuệ Thế giới, phóng viên báo Tin Tức đã có cuộc trao đổi với ông Vũ Ngọc Hoan, quyền Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Việt Nam.
´Thưa quyền Cục trưởng, ông đánh giá thế nào về tình hình thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam?
Trong những năm qua, chính sách bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan tại Việt Nam đã phát huy hiệu quả tích cực. Hầu hết các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa - thông tin, từ báo chí, xuất bản, điện ảnh, nghệ thuật biểu diễn, nghệ thuật tạo hình, đến phát thanh, truyền hình, đều đã có ý thức tôn trọng quyền tác giả và quyền liên quan khi khai thác, sử dụng tác phẩm. Nhiều bộ, ngành, địa phương đã có các chương trình triển khai thực thi cụ thể, hiệu quả. Nhiều chủ thể quyền đã biết áp dụng các biện pháp để tự bảo vệ quyền của mình, tiêu biểu là lĩnh vực bản quyền phần mềm máy tính.
Tuy nhiên, hiện nay tại Việt Nam, mức độ vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan vẫn còn cao. Tình trạng vi phạm bản quyền này đã gây thiệt hại cho chủ thể quyền và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sáng tạo và ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, hợp tác kinh tế - văn hóa với các nước trên thế giới. Theo đánh giá của một số tổ chức theo dõi về sở hữu trí tuệ của thế giới, thì tỷ lệ vi phạm bản quyền tại Việt Nam còn cao, nhất là trong các lĩnh vực băng đĩa âm nhạc, phần mềm máy tính và xuất bản.
´Theo ông, hành lang pháp lý hiện nay của Việt Nam đã đủ mạnh để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả?
Luật Sở hữu trí tuệ của nước ta ra đời năm 2005, được sửa đổi, bổ sung năm 2009. Luật Sở hữu trí tuệ nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan tới 3 đối tượng của sở hữu trí tuệ, trong đó có quyền tác giả và quyền liên quan.
Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã tương thích với các điều ước quốc tế, tương thích với các chuẩn mực bảo hộ của các nước trên thế giới. Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự và nhiều luật chuyên ngành khác cũng có các quy định liên quan tới quyền tác giả và quyền liên quan, tùy theo tính chất và phạm vi điều chỉnh của mỗi luật. Nhiều nghị định và các văn bản quy phạm pháp luật khác được ban hành nhằm quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều luật về quyền tác giả và các quyền liên quan.
Như vậy, các quy định của pháp luật Việt Nam về quyền tác giả và quyền liên quan đã được ban hành tương đối đồng bộ, có hệ thống, đủ để điều chỉnh các quan hệ xã hội về quyền tác giả và quyền liên quan tại nước mình và tạo môi trường pháp lý cho hội nhập quốc tế, góp phần quan trọng trong việc phát huy năng lực sáng tạo, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, thu hút đầu tư để phát triển đất nước.
´Có phải việc bảo hộ bản quyền phần mềm máy tính là một trong những vấn đề ưu tiên của Việt Nam trong những năm qua, thưa ông?
Hệ thống pháp luật về quyền tác giả và quyền liên quan đã có các quy định về bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính. Vấn đề thực thi bảo hộ quyền tác giả, cụ thể là chương trình máy tính đã nhận được sự quan tâm sát sao của Chính phủ. Trước hết, phải kể đến Chỉ thị số 04/2007/CT/TTg ngày 22/2/2007 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính. Chỉ thị đã yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo và có các biện pháp cụ thể để bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính; dự toán ngân sách hàng năm về việc mua bản quyền chương trình máy tính cho các đơn vị trực thuộc; có kế hoạch từng bước xử lý các chương trình máy tính không có bản quyền hợp pháp tại các cơ quan, đơn vị, ngành, địa phương thuộc thẩm quyền quản lý của mình.
Ngày 31/12/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 36/2008/CT-TTg về việc tăng cường quản lý và thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang chuẩn bị báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 36 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó cũng nêu bật những kết quả đã đạt được trong việc bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính.
´Ông đánh giá thế nào về kết quả của chặng đường 10 năm chiến dịch chống vi phạm bản quyền phần mềm máy tính của Việt Nam?
Có thể nói, chúng ta đã đạt được những bước tiến khá dài trong công cuộc bảo hộ bản quyền chương trình máy tính trong những năm qua. Công tác thực thi bảo hộ quyền tác giả đối với phần mềm máy tính trong thời gian qua có nhiều tiến bộ, bảo vệ được quyền lợi cho chủ sở hữu quyền nước ngoài đồng thời bảo vệ quyền lợi cho cá nhân, tổ chức trong nước. Công tác tuyên truyền pháp luật về quyền tác giả được thực hiện thường xuyên, liên tục với nhiều hình thức đa dạng, phong phú và dành cho nhiều đối tượng khác nhau nhằm tăng cường hiểu biết về quyền tác giả đối với chương trình máy tính. Cục Bản quyền tác giả và Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Liên minh phần mềm doanh nghiệp BSA ký kết Biên bản ghi nhớ về Chương trình hợp tác bảo vệ bản quyền chương trình máy tính và đã tiến hành nhiều hoạt động để nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính.
Theo đánh giá từ kết quả nghiên cứu của tổ chức BSA, Việt Nam đã giảm khoảng 11% tỷ lệ vi phạm quyền tác giả đối với chương trình máy tính trong 10 năm qua. Tuy rằng tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm tại Việt Nam vẫn còn cao hơn nhiều so với mức trung bình trong khu vực, song mức giảm này là một con số ấn tượng thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc tăng cường bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính.
Việt Nam đã được các tổ chức quốc tế đánh giá cao, công nhận là một trong những quốc gia đạt được tiến bộ đáng kể trong việc bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính.
Tôi tin rằng, với việc tăng cường nâng cao nhận thức và ý thức về bảo hộ quyền tác giả của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất, phân phối và sử dụng phần mềm máy tính và sự vào cuộc quyết liệt hơn của các cơ quan thực thi bảo hộ quyền tác giả, công cuộc bảo hộ quyền tác giả đối với chương trình máy tính sẽ đạt được những kết quả khả quan hơn trong những năm tới.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
P.V (thực hiện)