Đền Hồ Đề thờ Đức bà Hồ Đề, nữ tướng kiệt xuất thời Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa đánh đuổi giặc Đông Hán, mang lại nền thái bình cho muôn dân vào năm 40 sau Công nguyên, không chỉ là di tích lịch sử cấp Quốc gia, mà còn là biểu tượng tinh thần, niềm tự hào văn hóa của người dân thôn Đông Cao. Bà đã được Hai Bà Trưng cử làm Tể tướng Quốc thượng tướng quân quyền kiêm nội ngoại ba quân. Ngày 25/7/1924 niên hiệu vua Khải Định thứ 9 đã ban tặng sắc phong cho bà là Trai Tĩnh Trung Đẳng Thần.
Trải qua nhiều thế kỷ, di tích đã xuống cấp nghiêm trọng, cần được tu bổ, tôn tạo để giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử, văn hóa.
Ông Đàm Văn Cường, Trưởng thôn Đông Cao và Trưởng Tiểu ban quản lý di tích chia sẻ, công trình tu bổ, tôn tạo Đền Hồ Đề đã được khởi công từ ngày 30/9/2023, với tổng mức đầu tư hơn 50 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách đầu tư và sự đóng góp của gần 50 gia đình, dòng họ, nhà hảo tâm trong và ngoài địa phương đóng vai trò quan trọng. Đến nay, các hạng mục chính đã hoàn thành, sẵn sàng đưa vào sử dụng.
Công trình bao gồm các hạng mục quan trọng như tu bổ và tôn tạo phần chính của đền (Tiền tế, Hậu cung), nhà tả, hữu mạc, cùng các công trình phụ trợ như sân vườn, hệ thống cấp thoát nước, phòng cháy chữa cháy và khu bảo quản hiện vật. Tổng diện tích quy hoạch khoảng 5.187,7 m², đảm bảo tính thẩm mỹ truyền thống và phù hợp với cảnh quan.
Ông Đàm Văn Thìn, Phó Chủ tịch UBND xã Tráng Việt nhấn mạnh vai trò của Đền Hồ Đề trong việc giáo dục truyền thống, hun đúc tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc. Đền Hồ Đề là di sản văn hóa quý báu, cần được bảo tồn, khai thác và phát huy để đáp ứng nhu cầu văn hóa của cộng đồng và góp phần phát triển du lịch địa phương.
Xã Tráng Việt là vùng đất giàu truyền thống lịch sử và cách mạng, hiện có 9 di tích được kiểm kê, trong đó 7 di tích đã được xếp hạng các cấp. Đền Hồ Đề là một trong ba di tích cấp Quốc gia của xã, cùng với các chùa Tây Thiên, Phúc Thọ.
Đền Hồ Đề còn lưu giữ nhiều hiện vật lịch sử quý hiếm, bao gồm các văn bản sắc phong, hiện vật tôn giáo... minh chứng sống động về vai trò quan trọng của di tích trong đời sống văn hóa, lịch sử địa phương. Lễ khánh thành cũng là dịp để người dân Đông Cao và xã Tráng Việt thể hiện tinh thần đoàn kết, chung sức bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
Đền Hồ Đề không chỉ là nơi tưởng nhớ nữ tướng Hồ Đề, người góp công lớn trong khởi nghĩa Hai Bà Trưng, mà còn là điểm nhấn trong việc kết nối các di tích khác tại Tráng Việt. Việc hoàn thiện công trình sẽ mở ra cơ hội quảng bá hình ảnh quê hương, thu hút du khách và tạo động lực phát triển du lịch tâm linh trong vùng.