Một góc không gian trưng bày. Ảnh: BTC cung cấp.
Cuộc trưng bày được thực hiện nhân kỷ niệm 75 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, với sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.
Trong 75 năm qua, các nhà khoa học Việt Nam ở nhiều lĩnh vực đã có đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ, phát triển đất nước. Giải thưởng Hồ Chí Minh là giải thưởng danh giá nhất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trao tặng cho những công trình nghiên cứu đặc biệt xuất sắc, có giá trị cao về khoa học, kỹ thuật, văn học và nghệ thuật.
Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Văn Huy, Giám đốc chuyên môn Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, cho biết, với chủ đề "Khoa học: Sáng tạo và Cống hiến", trưng bày về Giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Nam sẽ giới thiệu 14 công trình khoa học đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh. Thông qua những câu chuyện và hiện vật trong trưng bày, công chúng sẽ hiểu biết hơn về hoạt động nghiên cứu khoa học ở nước ta. Đó là câu chuyện Giáo sư Đặng Văn Ngữ nghiên cứu điều chế penicillin ở rừng núi Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp và vào chiến trường miền Nam điều trị sốt rét cho thương bệnh binh. Đó là câu chuyện về những sáng tạo trong phương pháp cắt gan của Giáo sư Tôn Thất Tùng đã làm rạng danh nền y học Việt Nam. Đó là những phát minh mang tính lý thuyết trong lĩnh vực toán học, vật lý, cơ học của Giáo sư Hoàng Tụy, Giáo sư Nguyễn Đình Tứ và Giáo sư Nguyễn Văn Đạo khiến thế giới phải nể phục. Đó còn là những câu chuyện về sự say mê với thiên nhiên, cây cỏ, động vật của Giáo sư Thái Văn Trừng, Giáo sư Đào Văn Tiến, Giáo sư Đỗ Tất Lợi để có được những công trình khoa học để đời; hoặc những hành trình gian khổ kéo dài nhiều năm, khám phá đất đá để thành lập những tờ bản đồ địa chất, bản đồ khoáng sản, bản đồ đất Việt Nam…
Trưng bày lần này cũng giới thiệu về sự đột phá trong tư duy, sáng tạo ra những công trình mang lại lợi ích cho người nông dân. giúp tiết kiệm nhiều tỷ đồng cho ngân sách nhà nước; về hành trình từ một người soát vé đến một đạo diễn chèo và nâng nghệ thuật chèo lên tầm lý luận khoa học; về sự tận tâm, tận tụy của các bác sỹ cả đời gắn bó với kính hiển vi hay chiếc ống nghe để nghiên cứu giải phẫu bệnh và cứu chữa cho người bệnh…
Cuộc trưng bày này dùng ngôn ngữ bảo tàng để phản ánh một phần lịch sử khoa học Việt Nam sau năm 1945. Khách tham quan sẽ được thấy nhiều tài liệu, hiện vật gốc đã từng gắn bó với quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học tên tuổi. Những quyển sổ ghi chép, cuốn nhật ký, bức thư, tấm ảnh…, cùng với tiếng nói của người trong cuộc hay hồi ức của bạn bè, đồng nghiệp, học trò và người thân của nhà khoa học, tất cả cùng kể những câu chuyện phía sau thành công của mỗi nhà khoa học có công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.
Việc khai trương phòng trưng bày về Giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Nam cũng đồng thời là dịp ra mắt tòa nhà Quyển sách mở - nơi lưu trữ di sản của các nhà khoa học và đưa những di sản đó đến với công chúng.
Cuộc Trưng bày về Giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Namsẽ mở cửa từ 7 giờ đến 17 giờ tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, tại Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình).