Một bãi đỗ xe tại quận Đống Đa (Hà Nội). |
Nhiều khu đô thị, nội đô quá tải
Ông Hoàng Trung Kiên, Chủ tịch phường Yên Hòa (Cầu Giấy) cho biết: Cả phường chỉ quy hoạch một bãi đỗ xe rộng 7.000m2, với sức chứa khoảng 300 xe, nên không đáp ứng nổi nhu cầu. Đặc biệt, Khu đô thị mới Yên Hòa và Cầu Giấy có tới hàng chục tòa nhà cao tầng, nhưng không đủ chỗ đỗ xe, khiến ô tô, xe máy để tràn tại nhiều tuyến đường nội bộ, vỉa hè khu dân cư. Đơn cử như tòa nhà PVI (đường Phạm Văn Bạch) với 4.000 nhân viên văn phòng với nhiều ô tô để tràn xung quanh, gây ùn tắc giao thông vào giờ cao điểm.
Tương tự, ông Nguyễn Viết Trung, Chủ tịch UBND phường Dịch Vọng cho biết: “Trên địa bàn có khoảng 4-5 khu đô thị mới và hàng chục tòa nhà cao tầng. Việc xây dựng tòa nhà cao tầng nhưng thiết kế không đủ chỗ để xe khiến khu vực xung quanh luôn quá tải. Xe ô tô để tràn làn ra các tuyến đường. Trên địa bàn phường quy hoạch 2 bãi xe tập trung, nhưng chưa triển khai. Thậm chí 1 điểm đỗ xe cao tầng của công ty Bắc Hà khi lấy ý kiến của người dân xung quanh thì không nhận được sự đồng thuận do lo ngại về môi trường, độ ồn cũng như trật tự giao thông”.
Còn trong nội đô, các bãi đỗ xe cũng trong tình trạng quá tải. Ông Phạm Viết Cừ, Phó Chủ tịch UBND phường Ô Chợ Dừa (Đống Đa) cho biết: “Trên địa bàn có hơn 10.000 hộ dân nhưng chỉ có bãi đỗ xe tạm trên đường Hoàng Cầu. Vừa rồi, phường ra quân dẹp trật tự đô thị, vỉa hè, nhiều người phải đem xe ô tô đi gửi tận Cầu Giấy, tiền gửi lên đến 5 triệu đồng/tháng, mà vẫn không có chỗ gửi. Do đó, nhiều chủ xe đỗ xe trái phép trong các ngõ ngách, gây cản trở giao thông, khiến cư dân tại khu vực bức xúc".
Tại buổi giám sát của Ban Đô thị (Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội) về quy hoạch các bãi đỗ xe mới đây, đại diện Sở Quy hoạch kiến trúc cho rằng: Các tòa nhà cao tầng khi xây dựng phải đáp ứng được chỗ để xe cho cư dân và 20% cho khách vãng lai. Tuy nhiên thực tế, nhiều tòa nhà chung cư mới vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này, gây áp lực lớn đối khu dân cư. Còn khu nội đô thì luôn trong tình trạng thiếu bãi đô xe do mật đô dân cư cao.
Theo đại diện Sở Giao thông Vận tải (GTVT), khi thực hiện xây dựng khu đô thị, trung tâm thương mại, chung cư, chủ đầu tư phải thực hiện đúng quy hoạch, nhất là chỗ để xe. Nếu không, sẽ đẩy xe của người dân và khách đến giao dịch ra đường và tạo áp lực lớn đối với giao thông đô thị.
Nhiều bãi đỗ xe thay đổi công năng
Theo Quy hoạch số 165/2003/QĐ-UB năm 2003 (Quy hoạch 165) về mạng lưới các điểm đỗ xe, bãi đỗ xe trên địa bàn thành phố đến năm 2020, Hà Nội sẽ dành tổng quỹ đất cho giao thông tĩnh là 796,82ha. Nhưng thực tế, đến nay mới bố trí được 91,16 ha, chiếm 0,21% đất xây dựng đô thị. Bởi vậy, Hà Nội rơi vào cảnh thiếu điểm, bãi đỗ xe tĩnh nghiêm trọng. Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng bát nháo, “chặt chém” trông giữ phương tiện, sinh ra những bãi, điểm trông giữ xe trái phép, gây mất an ninh trật tự.
Thống kê của Sở GTVT Hà Nội, từ khi có Quy hoạch 165, 95 dự án bãi đỗ xe lớn đã được đề xuất thực hiện, nhưng sau 14 năm mới chỉ có 21 dự án hoàn thành, 15 dự án đang thi công, còn 59 dự án vẫn nằm trên giấy tờ. Riêng 7 quận nội thành: Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Thanh Xuân, Cấu Giấy, Tây Hồ, Ba Đình có 34 dự án, thì 26 dự án đã chuyển đổi công năng hoặc chưa triển khai đầu tư. Đối với những điểm trông giữ xe cỡ vừa và nhỏ trong trung tâm thành phố, hiện thống kê được 728 điểm; trong đó 654 điểm được cấp phép, 74 điểm không phép hoặc hết hạn sử dụng.
Theo tính toán, diện tích đất dành cho giao thông tĩnh của Hà Nội mới chỉ đáp ứng được từ 8-10% nhu cầu đỗ xe, 90-92% số phương tiện có nhu cầu đỗ hiện nay đang đỗ tại các điểm đỗ xe của chung cư, khu đô thị, sân cơ quan, công sở, thậm chí là lòng đường, vỉa hè. Các vị trí này đều không được cấp phép và rất nhiều điểm có vi phạm về trật tự đô thị.
Nhiều bãi đỗ xe trong quy hoạch chuyển đổi công năng. Tại quận Cầu Giấy, bãi đỗ xe trên phần cống hoá mương Nghĩa Đô, đoạn từ công viên Nghĩa Đô - đường Hoàng Quốc Việt đúng theo Quy hoạch 165, nhưng lại biến tướng thành cửa hàng, xưởng sửa chữa… Hoặc quận Đống Đa cũng có điểm đỗ xe trên đường Nguyễn Chí Thanh với quy mô 15.840m2 sàn đỗ nhưng hiện tại đã biến thành chung cư M5 và chỉ có tầng hầm để đỗ xe cho cư dân của toà nhà thay vì một bãi đỗ xe công cộng 5 tầng.
Bên cạnh đó, chính quyền địa phương nhiều nơi vẫn chưa chú tâm vào kiểm tra, giám sát thực hiện quy hoạch, để xảy ra nhiều sai phạm trong sử dụng đất… “Cũng bởi vậy mà công trình sai quy hoạch cứ đua nhau mọc trên đất dành cho giao thông tĩnh. Trong khi phương tiện giao thông của Hà Nội tăng trưởng trên 10%/năm thì quỹ đất dành cho giao thông tĩnh tăng trưởng chưa đến 1%/năm. Quy hoạch 165 đã thực sự thất bại cả về mục tiêu định hướng lẫn thực tế triển khai”, ông Ngô Mạnh Tuấn, Phó Giám đốc sở GTVT Hà Nội cho biết.
Để quy hoạch lại điểm, bãi đỗ xe từ nay đến 2030, tầm nhìn 2050, Sở GTVT đưa ra tỷ lệ đất dành cho cho giao thông tĩnh/diện tích đất xây dựng đô thị đạt từ 2-4%. Trong đó, mạng lưới bãi đỗ xe sẽ có khoảng 1.830ha (1.222 ha làm bãi đỗ xe công tập trung, 17,7ha làm bãi đỗ xe trung chuyển, và hơn 590ha làm bãi đỗ xe buýt và xe tải).
Một giải pháp để thực hiện quy hoạch, như kêu gọi đầu tư, xã hội hóa đồng thời kiểm soát, thẩm định chặt chẽ năng lực của các nhà đầu tư đề xuất xây dựng bãi đỗ xe cũng đã được Sở GTVT đề xuất. Sở cũng kiến nghị, trong quá trình xem xét, thảo thuận quy hoạch cũng cân nhắc lồng ghép một tỷ lệ nhất định trong khu đất xây dựng bãi đỗ xe dành cho các dịch vụ tiện ích đi kèm, nhưng đảm bảo không thay đổi chức năng cơ bản của ô đất, cũng như công suất khai thác nhằm khuyến khích hỗ trợ nhà đầu tư; có cơ chế riêng về giá trông giữ xe tại các bãi đỗ xe được xã hội hóa đầu tư theo từng khu vực đặc thù riêng nhằm tạo điều kiện nhà đầu tư sớm hoàn vốn.