Cần lộ trình, chính sách ‘mở’ khi tăng tuổi hưu cho người lao động

Đây là ý kiến được các đại biểu, doanh nghiệp nêu ra khi Viện Nghiên cứu Kinh tế - Xã hội và Môi trường Việt Nam thực hiện khảo sát tăng tuổi hưu trong các doanh nghiệp có nhiều lao động tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Bà Hoàng Thị Thu Hường, Viện phó Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường cho rằng, một trong những vấn đề lớn của sửa đổi Luật Lao động hiện nay là tăng tuổi nghỉ hưu ở cả nam và nữ. Khi đi khảo sát, đơn vị nhận được nhiều ý kiến trái chiều, vừa đồng thuận vừa phản đối. Cụ thể, có ý kiến cho rằng Việt Nam có 52 triệu nữ giới, 47% trong số đó đang trong độ tuổi lao động, những ngành nghề sử dụng nhiều lao động nữ là may mặc, dịch vụ, giày da… Ngành sử dụng nhiều lao động nam nhiều như: công nghiệp nặng, chế tạo, cơ khí… Do đó, việc tăng độ tuổi về hưu của người lao động cần tính đến đặc thù nghề nghiệp của người lao động để không mang tính ép buộc hay cào bằng một quy định cho nhiều đối tượng lao động khác nhau.

Là một doanh nghiệp đang sử dụng hơn 3.000 lao động, ông Trịnh Mạnh Hùng, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cơ khí Xây dựng Thương mại Đại Dũng, cho biết do đặc thù ngành công nghiệp nặng nên lao động nữ chỉ chiếm khoảng 13-15% trên tổng số lao động. Lao động tại doanh nghiệp rất trẻ, chỉ khoảng 30-35 tuổi, chưa có lao động đến tuổi nghỉ hưu. Để người lao động gắn bó với doanh nghiệp, doanh nghiệp đã bố trí nhà lưu trú cho công nhân ở ngoại tỉnh, cho xe đưa đón công nhân về quê đón Tết...

"Doanh nghiệp đồng ý với việc tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động, song việc tăng phải có lộ trình để người lao động không bất ngờ. Bởi, nhiều người lao động còn rất trẻ vẫn muốn cống hiến cho doanh nghiệp, muốn tăng thu nhập nhưng lại phải nghỉ hưu sớm cũng là một sự lãng phí lớn. Mặt khác, khi đưa vào Luật, mức tăng tuổi hưu cũng cần có hướng "mở", có sự lựa chọn tuổi nghỉ hưu đối với lao động ở các ngành nghề đặc biệt, độc hại hay những ngành nghề hàn lâm, nghiên cứu khoa học...", ông Hùng cho biết.

Theo luật sư Nguyễn Giang Nam, Văn phòng Luật Smart Law - Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh, tuổi nghỉ hưu là một chủ đề nhiều người quan tâm, vì nó liên quan đến hầu hết mọi người, mọi nhà, mọi ngành. Chính vì mức ảnh hưởng rộng khắp của tuổi nghỉ hưu nên có rất nhiều ý kiến khác nhau và câu hỏi đặt ra: Nghỉ hưu vào độ tuổi nào là hợp lý, dựa vào đâu để xác định tuổi nghỉ hưu cho phù hợp… Hiện nay, nghỉ hưu của người lao động ở Việt Nam được quy định tại điều 187 Bộ Luật Lao động 2012, Luật BHXH 2014. Ngoài ra, Chính phủ còn quy định tuổi nghỉ hưu cao hơn nhưng không quá 5 tuổi, tuổi nghỉ hưu thấp hơn từ 1 đến 5 tuổi đối với một số nhóm đối tượng. Trong điều kiện làm việc bình thường, tuổi nghỉ hưu đối với nam là đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi nhưng thực tế tuổi nghỉ hưu thấp hơn rất nhiều.

"Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tuổi nghỉ hưu bình quân năm 2012 chỉ là 54,17 tuổi, trong đó tuổi nghỉ hưu của nam là 55,6 tuổi (thấp hơn gần 4,4 tuổi) và nữ là 52,5 tuổi (thấp hơn 2,44 tuổi); thời gian đóng BHXH bình quân của nam là 28 năm, của nữ là 23 năm; tỉ lệ nghỉ hưu đúng tuổi đủ 60 đối với nam, đủ 55 đối với nữ chiếm khoảng 40%; số người nghỉ hưu sớm trước tuổi quy định chiếm tỉ lệ cao trên 50%… Vì vậy, việc điều chỉnh tuổi hưu đang được xem là giải pháp tất yếu nhằm đối phó với tốc độ già hoá dân số, bình đẳng giới, nhu cầu thị trường cũng như việc cân đối dài hạn của quỹ Bảo hiểm xã hội", ông Nam cho biết.