Tuy nhiên, trong những năm qua, bằng nhiều cách làm sáng tạo, hiệu quả, một số địa phương ở Sơn La đã trở thành điểm sáng về phát triển đối tượng bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Vợ chồng anh Lường Trọng Bình ở bản Phặng, xã Bon Phặng, huyện Thuận Châu đều là lao động tự do. Vợ anh có cửa hàng tạp hóa nhỏ, còn anh làm nương rẫy. Thu nhập hàng năm dù chưa đến mức dư giả nhưng anh chị ý thức rất rõ về việc tham gia bảo hiểm xã hội để sau này có khoản lương hưu, chủ động nguồn thu nhập lúc tuổi già. Vì vậy, vợ chồng anh đã tự nguyện tham gia bảo hiểm xã hội từ năm 2019 với mức đóng là 270 nghìn đồng/tháng và đóng 3 tháng/lần.
Với mức đóng và phương thức đóng như vậy, anh cho rằng rất phù hợp với thu nhập của gia đình. Vợ chồng anh coi đây là một khoản tiết kiệm hàng tháng cho tương lai sau này. Anh Lường Trọng Bình chia sẻ: Bảo hiểm xã hội có nhiều mức đóng phù hợp với điều kiện của gia đình anh. Sau này khi về già được hưởng chế độ lương hưu, không phải phụ thuộc vào con cháu nên rất yên tâm.
Để người dân hiểu được lợi ích, ý nghĩa của bảo hiểm xã hội tự nguyện và tự nguyện tham gia, những năm qua, ngành Bảo hiểm huyện Thuận Châu đã tập trung hướng về cơ sở, bám sát địa bàn, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đến từng xã, bản và từng đối tượng người dân, hộ gia đình. Cùng với đó, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương, cơ quan, ban, ngành và đoàn thể tổ chức các buổi tuyên truyền, đối thoại trực tiếp, giới thiệu, tư vấn cho người dân hiểu được những lợi ích thiết thực của bảo hiểm xã hội tự nguyện. Minh chứng rõ ràng là số người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn ngày một tăng. Nhiều người dân đã coi đây là một hình thức tiết kiệm, đảm bảo cuộc sống khi về già. Điển hình như tại xã Bon Phặng, từ tháng 7/2019 đến nay, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng từ 6 người lên 114 người.
Ông Quàng Văn Minh - Chủ tịch UBND xã Bon Phặng cho biết, bảo hiểm xã hội tự nguyện mang giá trị nhân văn rất cao, là hình thức đầu tư tài chính trung và dài hạn được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Đặc biệt, đây chính là chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước dành cho người lao động với mục đích giúp đỡ người lao động tự do khi về già vẫn có thu nhập ổn định, hạn chế phụ thuộc vào con và người thân, giảm gánh nặng cho xã hội. Vì thế, lãnh đạo xã đã họp bàn và coi đây là một trong những giải pháp giúp người dân ổn định cuộc sống về lâu dài.
Mặt khác, chính sách của Chính phủ về mức hỗ trợ người tham gia theo chuẩn hộ nghèo vùng nông thôn đã giúp người tham gia có thêm niềm tin và phần nào giúp họ giảm bớt phí đóng hàng tháng trong thời gian 10 năm. Đó là, hỗ trợ 30% mức đóng đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ nghèo, hỗ trợ 25% mức đóng đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo, hỗ trợ 10% đối với các đối tượng khác.
Năm 2019, Bảo hiểm xã hội huyện Thuận Châu đã tổ chức trên 50 hội nghị tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (trong đó 40 cuộc tuyên truyền về bảo hiểm xã hội tự nguyện); sau khi được tuyên truyền, đã có trên 1.300 người đăng ký tham gia ngay tại hội nghị, nâng số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa ban lên 1.718 người, đạt 108% kế hoạch được giao. Năm 2020, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên việc tổ chức các hội nghị tuyên truyền về bảo hiểm xã hội tự nguyện tạm ngưng, thay vào đó là hình thức tuyên truyền nhóm, hộ gia đình được triển khai, mang lại những hiệu quả tích cực.
Bà Trần Thị Dung - Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Thuận Châu cho biết, với đặc thù ở các vùng nông thôn, người dân chưa có kế hoạch chi tiêu hợp lý nên trước khi vận động bà con tham gia, việc đầu tiên là hướng dẫn người dân học cách chi tiêu khoa học, biết cách dành dụm, tích góp nguồn vốn. Sau đó mới hướng dẫn bà con lựa chọn mức đóng, thời gian đóng phù hợp với điều kiện của gia đình. Cùng với đó, đơn vị linh hoạt trong cách thức tuyên truyền, vận động người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện như phát huy vài trò của các già làng, trưởng bản và người có uy tín trong cộng đồng cùng tham gia vận động, tạo được lòng tin của đồng bào.
Tại huyện Thuận Châu, việc phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện từ lâu không còn là trách nhiệm riêng của đội ngũ cán bộ ngành Bảo hiểm mà có sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền địa phương từ huyện đến các xã, thị trấn. Nhờ đó, công tác tuyên truyền phát triển đối tượng bảo hiểm xã hội tự nguyện đã mang lại những hiệu quả tích cực. Số người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đến hết tháng 2/2020 đạt trên 164.600 người, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế chiếm 95,5% dân số.
Ông Nguyễn Đức Thặng - Phó Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu cho biết, năm 2020, huyện Thuận Châu phấn đấu đưa lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đạt 5,2%; lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đạt 3,5%; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế là 95,7% dân số. Để hoàn thành các chỉ tiêu phát triển này, huyện Thuận Châu tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan, phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trên địa bàn; đôn đốc, giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội và cấp thẻ bảo hiểm y tế kịp thời, chính xác. Từ đó, nâng cao chất lượng phục vụ, tạo điều kiện thuận lợi để mọi người dân được tiếp cận và hưởng lợi từ các chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế nhằm đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống.