Nhằm kéo giảm cả ba tiêu chí: số vụ, số người chết và bị thương do tai nạn giao thông, từ đầu năm đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã có nhiều chỉ đạo kịp thời, sát sao. Lực lượng chức năng đã triển khai nhiều giải pháp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an đã tham mưu và chỉ đạo lực lượng Công an nhân dân triển khai đồng bộ quyết liệt nhiều giải pháp bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, trong đó trọng tâm là tham mưu hoàn thiện thể chế pháp luật; tăng cường cải cách hành chính, ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông. Bộ Công an cũng kịp thời tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và trực tiếp ban hành nhiều kế hoạch lớn chỉ đạo về công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; triển khai thực hiện có hiệu quả đợt cao điểm bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, trật tự xã hội; chủ động nắm tình hình, xây dựng, triển khai các kế hoạch, phương án bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, phòng ngừa, giải quyết ùn tắc giao thông; kết hợp tuyên truyền, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức cho người tham gia giao thông.
Bộ đã chỉ đạo Cảnh sát giao thông Công an các đơn vị, địa phương bố trí lực lượng tăng cường tuần tra, kiểm soát xử lý vi phạm, tập trung vào các hành vi vi phạm là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai nạn giao thông. Trong đó, trên đường bộ, tiếp tục xử lý vi phạm theo 5 nhóm chuyên đề: “Người điều khiển xe trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy, vi phạm nồng độ cồn”; “Kiểm soát phương tiện vận tải hành khách, nhất là xe chở học sinh, công nhân viên, xe hợp đồng; phương tiện vận tải hàng hóa, xe chở hàng cồng kềnh, nguy hiểm”; “Cơi nới thùng xe và chở hàng quá trọng tải, quá khổ”; “Vi phạm tốc độ”; “Sử dụng các loại giấy tờ giả liên quan đến người điều khiển và phương tiện”. Lực lượng Cảnh sát giao thông tập trung kiểm soát, xử lý quyết liệt vi phạm nồng độ cồn, để làm giảm tai nạn giao thông, tiến tới hình thành thói quen, văn hóa “đã uống rượu, bia không lái xe”…
Đáng chú ý, 9 tháng năm 2024, lực lượng Cảnh sát giao thông đã kiểm tra, xử lý trên 3,18 triệu trường hợp vi phạm trật tự, an toàn giao thông trên đường bộ, đường sắt và đường thủy, phạt tiền 5.911,5 tỷ đồng; tước 602,3 nghìn giấy phép lái xe, bằng, chứng chỉ chuyên môn, tạm giữ hơn 1 triệu phương tiện các loại. So với cùng kỳ năm 2023, xử lý tăng 25,64%, tiền phạt tăng 23,13%.
Ngành Giao thông vận tải đã triển khai quyết liệt các công trình giao thông trọng điểm, đưa vào khai thác nhiều tuyến cao tốc mới góp phần nâng cao an toàn giao thông; tiếp tục quan tâm đổi mới, điều chỉnh kịp thời tổ chức giao thông; chủ động rà soát, đồng thời tiếp thu kiến nghị của lực lượng Cảnh sát giao thông, chính quyền địa phương, báo chí và người dân để xử lý dứt điểm các điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn trên mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông, nhất là trên các tuyến cao tốc, quốc lộ trọng yếu, đường đèo dốc, đường ngang đường sắt, các cổng trường học dọc theo các tuyến quốc lộ.
Các địa phương cũng ngày càng vào cuộc sâu sát và hiệu quả hơn trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.
Tuy nhiên, có thể thấy, dù đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, song, tai nạn giao thông vẫn còn diễn biến phức tạp. Tai nạn giao thông gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng còn xảy ra, làm chết và bị thương nhiều người.
Số liệu của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho thấy, 9 tháng năm 2024 (tính từ ngày 15/12/2023 đến 14/9/2024), toàn quốc xảy ra 17.841 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.115 người, bị thương 13.5 người. So với cùng kỳ năm 2023, tăng 1.506 vụ (9,22%), giảm 830 người chết (9,28%), tăng 2.413 người bị thương (21,99%).
Trong đó, riêng trên đường bộ đã xảy ra 17.7 vụ tai nạn giao thông, làm 8.016 người tử vong, bị thương 13.354 người (21 vụ đặc biệt nghiêm trọng, làm chết 70 người, bị thương 15 người). So với cùng kỳ năm 2023, tăng 1.492 vụ, giảm 827 người chết, tăng 2.410 người bị thương.
Đường sắt xảy ra 109 vụ, làm chết 75 người, bị thương 25 người, tăng 17 vụ, tăng 3 người chết, tăng 3 người bị thương so với cùng kỳ năm trước. Đường thủy, xảy ra 40 vụ, làm chết 23 người, 6 người bị thương, tuy giảm 3 vụ, giảm 5 người chết, nhưng tăng 6 người bị thương so với 9 tháng năm 2023.
Nguyên nhân căn cốt nhất của tình trạng này vẫn là ý thức chấp hành các quy định pháp luật về trật tự, an toàn giao thông của một bộ phận người tham gia giao thông, lái xe và chủ doanh nghiệp chưa cao; vi phạm quy định nồng độ cồn, chất ma túy khi lái xe đã giảm sâu nhưng vẫn còn tồn tại.
Ủy ban An toàn giao thông quốc gia chỉ ra rằng, vẫn có tới có trên 722.000 trường hợp vi phạm nồng độ cồn (chiếm 19,15% các hành vi vi phạm); trên 4.000 trường hợp lái xe dương tính với chất ma túy; 751.429 trường hợp chạy quá tốc độ cho phép (chiếm 19,92% các hành vi vi phạm) bị xử lý.
Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước tại một số lĩnh vực liên quan tới công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, tại một số địa phương còn yếu kém, chậm được khắc phục; cấp ủy, chính quyền và lực lượng chức năng ở một số địa phương còn nhận thức chưa đúng, thiếu quyết liệt trong chỉ đạo, còn tình trạng ỷ lại cho các lực lượng chức năng trong khi công tác quản lý nhà nước tại một số lĩnh vực liên quan tới công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông còn bất cập.