Dù chưa rõ nguyên nhân, nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng chocolate đen mang lại lợi ích trao đổi chất lớn hơn chocolate sữa bởi chứa ít đường hơn và lượng chất thực vật cao hơn, vốn được chứng minh trong một số nghiên cứu là giảm viêm và cải thiện độ nhạy cảm với insulin.
Nhiều nghiên cứu trước đây tìm hiểu những ảnh hưởng của chocolate đối với sức khỏe, nhưng nghiên cứu mới trên nằm trong số ít các công trình so sánh cụ thể giữa chocolate đen và chocolate sữa. Đây cũng là một trong những nghiên cứu lớn nhất về chủ đề này cho đến nay.
Chocolate đen chứa nhiều ca cao hơn, nên thường có lượng chất thực vật có lợi được gọi là polyphenol cao gấp nhiều lần, đặc biệt là chất flavonoid. Những chất tự nhiên này hoạt động như chất chống oxy hóa và được tìm thấy trong nhiều loại thực vật như trái cây, rau, trà và cà phê. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng chất flavonoid có thể bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tiểu đường tuýp 2 nhờ cải thiện cách cơ thể con người phản ứng với insulin cũng như bảo vệ các tế bào beta trong tuyến tụy tiết ra insulin.