Cứu sống bệnh nhân vỡ giả phình động mạch vị tá tràng hiếm gặp

Bệnh nhân nam N.C.H (31 tuổi, ngụ tại tỉnh Sóc Trăng) được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ ngày 14/10 trong tình trạng đau nhiều thượng vị, mạch nhanh, huyết áp thấp, da niêm nhợt.

Kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy, bệnh nhân bị phình động mạch ở đầu tụy, vôi hóa tụy, nội soi đại tràng ứ đọng máu đỏ và đen. Bệnh nhân được chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa do vỡ giả phình động mạch vị tá tràng kích thước lớn khoảng 15x25mm, xử trí bằng phương pháp chụp và nút động mạch điều trị cầm máu các tạng số hóa xóa nền (DSA).

Ê-kíp các bác sĩ đã luồn chọn lọc vi ống thông vào ổ giả phình, xác định vị trí và thả 5 coil (vòng xoắn kim loại) làm tắc hoàn toàn ổ giả phình. Sau can thiệp, dấu hiệu sinh tồn bệnh nhân ổn định, được chuyển đến Khoa Nội Tiêu hóa - Huyết học theo dõi, điều trị tiếp. Ngày 19/10, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, niêm hồng, không xuất huyết tiêu hóa tái phát.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Bồ Kim Phương, Trưởng Khoa Nội - Tiêu hóa, giả phình mạch máu tạng là một dạng bệnh lý khá hiếm gặp (0.01-0.2% dân số) trong đó túi giả phình thường nằm ở các động mạch thân tạng, động mạch gan, động mạch lách. Giả phình động mạch vị tá tràng là một trong những dạng hiếm nhất, chỉ chiếm khoảng 1.5% trong các dạng phình mạch máu tạng. Cơ chế sinh ra các túi phình chưa thực sự được hiểu rõ nhưng đa số trường hợp khởi phát sau viêm tụy cấp, chấn thương, sau phẫu thuật, tăng huyết áp...

Viêm tụy chiếm đến 80% trong các trường hợp phình mạch này và nguyên nhân của sự hình thành túi giả phình do sự tổn thương thành mạch của các động mạch lân cận.

Nhìn chung, túi phình thường không có triệu chứng và được phát hiện một cách tình cờ trên các khảo sát hình ảnh học hoặc khi có biến chứng. Tuy nhiên, các biến chứng của nó có thể rất đa dạng và nghiêm trọng. Tùy thuộc tương quan giải phẫu, kích thước và sự ăn mòn mà túi phình có thể được biểu hiện như tràn máu ổ bụng, xuất huyết tiêu hóa hoặc hiếm gặp hơn là chảy máu đường mật nếu túi phình vỡ vào ống mật chủ, ống tụy chính.

Các túi phình mạch tạng thường không có triệu chứng hoặc là nguyên nhân gây ra các triệu chứng đau bụng mơ hồ cho tới khi có biến chứng vỡ, bệnh nhân sẽ có triệu chứng như đau bụng cấp, xuất huyết tiêu hóa, nặng hơn là ảnh hưởng về huyết động, thậm chí đe dọa tính mạng. Phẫu thuật cấp cứu được xem là phương pháp điều trị kinh điển và quan trọng. Tuy nhiên đây là phương pháp xâm lấn, có nguy cơ cao và hậu phẫu nặng nề.

Với những tiến bộ trong kỹ thuật can thiệp trong vài năm gần đây, các túi phình mạch tạng có thể được điều trị bởi kĩ bằng can thiệp nội mạch, là kỹ thuật ít xâm lấn, sử dụng dụng cụ thuyên tắc túi phình (Coils) hoặc đặt stent phủ (Covered stent), cho kết quả khả quan.