Mạng lưới các tay buôn sữa bột trẻ em người Trung Quốc đã khoắng sạch các giá hàng từ châu Âu tới Australia, để đưa sữa về Trung Quốc, nơi người dân đang e ngại các sản phẩm nội địa sau một loạt vụ bê bối an toàn thực phẩm.
Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng dè dặt hơn trước các sản phẩm sữa nội. Ảnh: internet |
Bị ám ảnh bởi những vụ bê bối sữa nhiễm bẩn, các bậc cha mẹ người Trung Quốc giờ đây sẵn sàng trả giá cao, gấp 3 - 4 lần các loại sữa trong nước, để mua được sữa công thức từ châu Âu, buộc các siêu thị tại đây phải bán hàng hạn chế để tránh tình trạng khan hiếm.
“Ngày càng khó để tìm được sữa bột ngoại, tôi thường phải đi xa hơn để mua được vài hộp”, một phụ nữ tên Shao, sống ở Đức, chuyên rao bán sữa bột công thức trẻ em trên mạng, cho biết. Shao chỉ là một trong đội quân đông đảo Hoa kiều chuyên thu mua sữa trên khắp châu Âu gửi về quê hương. “Ban đầu tôi chỉ gửi sữa bột về cho gia đình và bạn bè, rồi sau đó mới bắt đầu kinh doanh với số lượng nhỏ”, Shao cho biết. “Mẹ tôi thường đặt mỗi lần 6 - 8 hộp, vì phải mất cả tháng để về tới Trung Quốc, trong khi khách muốn giữ nguồn cung liên tục”.
Một số người bán hàng khác thì hoạt động với quy mô lớn hơn, thông qua một ông chủ người Hoa họ He. Ông này cho biết, ông ta thuê 10 nhân viên người Đức chuyên gom hàng.
Nhu cầu sữa bột ngoại đã tăng mạnh do những ký ức về vụ bê bối sữa nhiễm melamine hồi năm 2008 ở Trung Quốc, làm 6 em bé tử vong và hơn 300.000 em bị ốm. Niềm tin của người tiêu dùng tiếp tục bị hủy hoại vào năm ngoái, khi thêm một nhãn hiệu sữa công thức của một nhà sản xuất nội địa có tiếng khác bị phát hiện chứa những chất gây ung thư.
Tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ tại Trung Quốc là khá thấp, chỉ đạt 28% theo một báo cáo năm 2012 của UNICEF, do các bà mẹ bị hạn chế về thời gian nghỉ chăm con sau sinh cũng như sự lấn át của thị trường sữa bột trẻ em. Tổ chức nghiên cứu tiêu dùng Euromonitor cho biết, Trung Quốc là thị trường lớn nhất thế giới về sữa bột công thức cho trẻ em. Tuy nhiên, người tiêu dùng đang ngày càng trở nên thận trọng với bất cứ sản phẩm sữa nào được bán trong nước, kể cả những nhãn hiệu nước ngoài được đóng gói riêng cho thị trường nội địa.
Hiện tại, trang “chợ trời điện tử” Taobao của Trung Quốc (giống như eBay) đang rao bán tới trên 4.000 mục sản phẩm sữa bột từ Đức, một con số tương tự từ Anh và gần 3.000 sản phẩm đến từ Pháp. Giá các loại sữa ngoại đều rất cao, chẳng hạn như sữa nhãn hiệu Aptamil của Đức có giá khoảng 220 nhân dân tệ (35 USD) cho một hộp 600g. Chi phí vận chuyển về Trung Quốc có thể làm tăng gấp đôi giá gốc, trong khi các loại thuế nhập khẩu, chi phí hải quan cũng sẽ khiến giá đội thêm khoảng 30% nữa. Trong khi đó, một siêu thị ở Bắc Kinh bán sữa công thức Yili, sản xuất trong nước, chỉ với giá 150 nhân dân tệ cho hộp 900 g.
Nhu cầu sữa ngoại “xách tay” tăng mạnh tại Trung Quốc đồng nghĩa với tình trạng khan hàng trên khắp châu Âu. Một nhà xuất khẩu của Đức đã đăng tải trên website công ty bức ảnh các kệ hàng sữa trống không ở siêu thị với lời chú: “Tôi đã cùng với chủ siêu thị quan sát, cả dãy kệ sữa dài 8 mét đều được người Trung Quốc mua sạch”.
Nhiều bức ảnh chụp các kệ sữa “cháy” hàng cũng được đăng tải trên tờ Bild, tờ báo có lượng phát hành lớn nhất châu Âu. “Chúng tôi không cổ vũ cho xuất khẩu kiểu này và chúng tôi không bán hàng sang châu Á. Các khách hàng này đều mua trực tiếp từ các siêu thị Đức”, nhà sản xuất Milupa của nhãn hiệu Aptamil giải thích.
Gần với Trung Quốc đại lục hơn, nạn “vét sữa” cũng diễn ra tại Hong Kong khiến chính quyền hòn đảo phải cấm người dân mang theo trên 1,8 kg sữa ra khỏi vùng lãnh thổ. Người vi phạm sẽ bị phạt tới 500.000 đôla Hong Kong (64.000 USD) và hai năm tù giam.
Các cửa hàng, siêu thị ở châu Âu cũng bắt đầu hạn chế bán hàng. Chuỗi cửa hàng dược phẩm DM ở Đức ra quy định không bán quá 3 hộp sữa Aptamil mỗi lần mua. Tại Anh, theo yêu cầu của các nhà sản xuất sữa, các chuỗi siêu thị chính cũng hạn chế khách mua tối đa hai hộp sữa công thức mỗi ngày.
Tuy vậy, Shao cho biết, tình trạng khan hàng và các quy định hạn chế cũng không thể ngăn cô thu mua sữa. “Siêu thị này hết hàng, tôi sang siêu thị khác”, Shao nói.
Thu Hằng