Kỳ 1: Sản phẩm “3 trong 1” trong mơ
Năm 2014, Jeffrey Tschiltsch mở một thư điện tử gửi từ trang web gọi vốn cộng đồng Indiegogo ở Mỹ. Bức thư có hình một thiết bị lai điện thoại và máy tính tên là “Dragonfly Futurefön”. Trang của Futurefön có hình ảnh một màn hình cảm ứng to bằng lòng bàn tay, kiểu dáng đẹp. Thiết bị có thể gập vào mở ra. Khi mở ra, một màn hình thứ hai và một bàn phím to như bàn phím máy tính xách tay xuất hiện. Thiết bị chạy được cả hệ điều hành Windows và Android. Chủ công ty khởi nghiệp sáng tạo ra sản phẩm là IdealFuture. Công ty này hứa hẹn thiết bị sẽ thay thế điện thoại, máy tính xách tay và máy tính bảng của người dùng mà giá chỉ là 799 USD. Cảm thấy lời mời chào của công ty này mơ hồ nhưng do thấy tò mò về sản phẩm nên Tschiltsch đã đặt cọc 200 USD.
Thiết bị "3 trong 1" khiến nhiều người bị cám dỗ. Ảnh: IdealFuture
Theo tờ The Verge, 5 năm sau, Tschiltsch vẫn chưa cầm trong tay chiếc Dragonfly Futurefön. Thay vào đó, anh ngồi trong tòa án ở bang Illinois để làm chứng cho Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI). FBI cho biết thiết bị nói trên là bước mới nhất trong chiến dịch gian lận kéo dài cả chục năm, khiến các nạn nhân mất gần 6 triệu USD.
Tschiltsch chỉ là một trong nhiều người bị Jeff Batio – người vẽ ra sản phẩm Dragonfly Futurefön – lừa đảo bằng một loạt lời nói dối, viện cớ và cập nhật giả tạo về sản phẩm. Tuy nhiên, họ không chỉ dận dữ với Jeff Batio mà còn tức giận với cả trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo vì đã để một kẻ lừa đảo lợi dụng dễ dàng nền tảng nhằm trục lợi.
Theo chiến dịch gọi vốn cộng đồng, Dragonfly Futurefön là một máy tính xách tay nhỏ gọn, hai màn hình, có thể chuyển đổi nhằm đơn giản hóa việc dùng máy tính. Phần chính của thiết bị là một điện thoại Android 7 inch kèm bút cảm ứng nhưng đó chỉ là một phần. Chiếc điện thoại này được kết nối vào đế bàn phím có khớp nối để chia đôi bàn phím.
Nó còn kết nối với một màn hình hiển thị 7 inch thứ hai. Người dùng có thể dùng cả hai bộ phận riêng rẽ hoặc có thể lắp điện thoại vào đế và sẽ có một máy tính xách tay hai màn hình hiển thị. Hiệu ứng khi kết hợp hai thiết bị này khiến người xem rất tò mò. Trên trang Indiegogo, Batio nói đây là một thiết bị biến hình di động.
Hình ảnh quảng cáo thiết bị "3 trong 1" của IdealFuture. Ảnh: Indiegogo
Với nhiều người, việc kết hợp ba thiết bị vào một mà giá chỉ chưa đầy 800 USD là một điều tuyệt vời. Nhiều người có thể thấy ý tưởng về một máy tính xách tay hai màn hình là kỳ cục. Tuy nhiên, vào năm 2014, nhiều công ty điện tử lớn đã theo đuổi những ý tưởng tương tự.
Dragonfly Futurefön không phải là loại thiết bị mà người ta tin tưởng hoàn toàn nhưng với nhiều người, họ sẵn sàng mạo hiểm có tính toán. Tschiltsch nghĩ: “Sản phẩm này có thể sẽ không bao giờ được sản xuất nhưng nó quá tuyệt vời nên không thể nào mà không bỏ ra 200 USD”.
Với Rebecca Pillinger, đây cũng là một sản phẩm tuyệt vời vì cô chưa bao giờ có điện thoại thông minh, máy tính bảng thì vừa hỏng và cô rất thích chiếc máy tính bàn màn hình đôi ở chỗ làm việc.
Với cô, chỉ 800 USD mà có cả ba thứ trên là quá ổn. Pillinger còn nghĩ mình có thể mua chiếc Dragonfly Futurefön với giá rẻ hơn vì đặt sớm trên trang Indiegogo. Cô nói: “Điều tệ nhất mà tôi nghĩ có thể xảy ra là họ có ý định sản xuất chiếc diện thoại nhưng chần chừ và không bắt tay vào thực hiện”.
Chiến dịch trên Indiegogo được thiết kế để dập tắt những hoài nghi của những người như Tschiltsch và Pillinger. Công ty IdealFuture khắc họa Batio là một doanh nhân đã tham gia phát triển phần cứng máy tính cá nhân hàng chục năm qua. Trang Indiegogo của công ty ca ngợi chiếc máy tính xách tay đa màn hình Xentex Flip-Pad Voyager mà Batio ra mắt năm 2002. Chuyên gia mạng xã hội Bridget Hogan nói trong một phỏng vấn rằng IdealFuture đã có nhà sản xuất ở Mỹ và có thể giao chiếc Futurefön trong vòng 6 tháng. Sau khi Tschiltsch đăng lên Twitter những hoài nghi về dự án, có ai đó ở IdealFuture đã tiếp cận và cho biết họ đang chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ.
Video quảng cáo Dragonfly Futurefön (nguồn: Indiegogo):
Batio không nói mình có kiến thức kỹ thuật sâu rộng nhưng có tầm nhìn bù lại. Trang web cá nhân mô tả Batio là một “nhà tương lai năng động”. Batio tự nhận mình là người không nhìn thấy tương lai dựa trên nghiên cứu xu hướng do người khác tạo ra mà là người giúp người khác tạo ra tương lai.
Tuy nhiên, tìm hiểu kỹ hơn về Batio và IdealFuture có thể khiến người ta thấy một số dấu hiệu cảnh báo. IdealFuture đăng rất nhiều mô hình 3D nhưng hầu như không có bức ảnh nào chụp phần cứng thật ngoài đời. Đây là điều mà các trang gọi vốn cộng đồng như Kickstarter đã cấm cách đó hai năm nhưng trang Indiegogo thì không. Các thông số của Dragonfly Futurefön hoàn hảo một cách khó tin. Màn hình 7 inch nặng chỉ bằng một chiếc Samsung Galaxy S5 cỡ nhỏ hơn.
Hơn nữa, dù Batio đã phát triển máy tính hàng chục năm qua nhưng anh ta chưa bao giờ giao một chiếc nào, kể cả chiếc máy tính xách tay mà anh ta đã hứa tặng người ủng hộ trong chiến dịch trước đó. Những dự án của Batio khiến một loạt nhà thầu và nhà đầu tư ôm hận. Một số người sẵn sàng tố cáo Batio nếu có ai đó đề nghị. Tuy nhiên, Dragonfly Futurefön vẫn thu hút được hàng trăm nghìn USD trước khi có ai kịp lần theo dấu vết.
Giấc mơ máy tính của Batio bắt đầu từ cuối những năm 1990 khi anh ta ấn tượng với ý tưởng về một chiếc máy tính xách tay có thể gập lại và chia đôi màn hình. Batio đã xin cấp một số bằng sáng chế cho thiết kế độc nhất vô nhị này. Khoảng năm 2000, anh ta thành lập một công ty tên là Xentex để phát triển chiếc máy tính.
Hình ảnh chiếc Flip-Pad Voyager xuất hiện trên tờ Popular Science năm 2002. Ảnh: Popular Science
Chiếc Flip-Pad Voyager đã được thiết kế với sự hỗ trợ của công ty thiết kế lừng danh Frog. Đó là một máy tính xách tay có hai màn hình. Nếu gập đôi thì trông như chiếc máy tính xách tay bình thường. Nếu gập đôi lần nữa thì màn hình và bàn phím sẽ tách đôi để thuận tiện khi di chuyển.
Không giống chiếc Dragonfly Futurefön, Flip-Pad Voyager không có bộ phận nào là điện thoại thông minh nhưng vẫn có những tính năng kỳ lạ. Ngoài thiết lập chế độ màn hình đôi, người dùng có thể dùng hai màn hình như một màn hình hiển thị cỡ lớn mà chỉ có một vạch kẻ ở giữa. Hoặc người dùng có thể xoay một mặt ra phía khác, ví dụ như khi muốn chỉ cho ai đó xem cái gì trên màn hình.
Chiếc Flip-Pad Voyager được đánh giá tích cực trên báo chí khi Batio thông báo sẽ sản xuất thiết bị này. Nó thậm chí còn được lên trang bìa tạp chí PC năm 2002. Các bài viết về Flip-Pad Voyager vẫn còn trên mạng và ca ngợi nó là “mẹ của mọi máy tính” và “chúng ta chưa bao giờ nhìn thấy thứ gì như vậy”.
Tuy nhiên, thiết bị này không bao giờ ra tới cửa hàng. Theo lời Batio, Flip-Pad Voyager gần sẵn sàng được đem đi giao thì đối tác sản xuất Hàn Quốc phá sản, khiến sản phẩm không thể ra mắt. Không phải ai cũng tin lời giải thích đó. Các nhà đầu tư giận dữ đã đâm đơn kiện và cáo buộc công ty Xentex che giấu vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng khiến dự án phá sản. Batio không phải là bị cáo trong vụ kiện đó nhưng các nguyên đơn cho rằng Batio đã dùng tiền công ty mua nhà, sắm xe sang, khiến khó khăn tài chính của công ty càng khó giải quyết.
Đón đọc kỳ cuối: Kẻ lừa đảo lộ diện