Kỳ cuối: Kẻ lừa đảo lộ diện
Thiết kế chiếc Flip-Pad Voyager được biến thành trạm sạc máy tính Radian và thiết bị IF Convertible, một máy tính xách tay biến hình gần giống hệt chiếc Dragonfly Futurefön.
Chiếc IF Convertible, tiền thân của chiếc Dragonfly Futurefön. Ảnh: IdealFuture
IdealFuture đã đưa thiết bị IF Convertible lên trang Indiegogo năm 2013 và thu hút được 18.000 USD chỉ từ 33 người. Nhưng một năm sau, công ty Armada tuyên bố đã thiết kế lại toàn bộ thiết bị và mở chiến dịch Futurefön thành công hơn nhiều.
Ba người từng làm việc với công ty IdealFuture cho biết lúc đầu rất thích thú với dự án nhưng nhanh chóng vỡ mộng và thiệt hại hàng nghìn USD. Nhân viên quản lý nhà đất kiêm nhạc sĩ Ryan Farhood cho biết đã đầu tư 10.000 USD vào IdealFuture và còn sáng tác cả bài hát cho công ty. Một người bạn đã bảo đảm độ tin cậy về Batio nên Farhood rất tin tưởng. Ông đã chia sẻ thiết kế chiếc Dragonfly Futurefön với một người quen biết ở tập đoàn sản xuất chip Qualcomm. Nhưng khi Qualcomm không hứng thú với thiết kế và Farhood bắt đầu hỏi liên tục về dự án, mối quan hệ của ông với Batio xấu dần. Farhood kể lại: “Mọi thứ đều là giả tạo. Không có sản phẩm mẫu nào cả. Không có mô hình nào. Quá tệ vì tôi đã đặt cọc tiền”.
Một người khác là nhà thiết kế web Allison Sugahara đã gặp Batio qua đối tác kinh doanh. Sugahara kể lại: “Anh ta thực sự rất thuyết phục và khiến chúng tôi thực sự hào hứng với dự án”. Cô đã thức cả cuối tuần để xây dựng trang web cho Batio nhưng khi tìm cách thu khoản phí 2.000 USD, Batio nói anh ta đang kẹt tiền. Số điện thoại mà cô được đưa cho không hoạt động nữa. Công ty của cô chỉ thu về được khoản thanh toán đầu tiên 150 USD và một giấy chứng nhận 50.000 cổ phiếu IdealFuture.
Bạn của Sugahara cũng rơi vào tình huống tương tự. Anh này đã đi khắp tòa nhà chung cư nơi Batio ở để quay bộ phim về gọi vốn cộng đồng. Batio đã đề nghị anh này làm video cho chiến dịch đầu tiên của công ty trên trang Indiegogo. Khi làm xong, anh này cũng bị Batio quỵt tiền.
Những người ủng hộ sản phẩm Dragonfly Futurefön năm 2014 cũng không kiểm tra kỹ lý lịch công ty IdealFuture, các phóng viên cũng vậy. Khi thiết bị IF Convertible không gây được nhiều chú ý, Batio đưa Dragonfly Futurefön lên các trang công nghệ để thu hút sự quan tâm. Kênh CNBC cũng đưa tin về sản phẩm này nhưng mang tính hoài nghi và cho rằng kỳ vọng của IdealFuture là quá cao.
Dragonfly Futurefön đã bị người dùng diễn đàn trên trang Reddit bóc mẽ, khẳng định đây là thiết bị giả. Nhiều người cho biết hình ảnh chiếc Dragonfly Futurefön rất lòe loẹt, thông số kỹ thuật hoàn toàn bị thổi phồng và không thể nào một sản phẩm như vậy lại có cái giá thấp thế. Khi tìm kiếm thông tin trên Google, họ phát hiện ra vụ kiện công ty Xentex và chiến dịch quảng cáo đình trệ của IF Convertible. Điều đó càng khiến họ nghi ngờ rằng Dragonfly Futurefön sẽ không bao giờ xuất hiện trên thị trường. Có người còn phát hiện ra ai đó đã thiết kế máy tính xách tay giống hệt chiếc Dragonfly Futurefön năm 2009.
Ed Bullister, một người tốt nghiệp Viện Công nghệ Massachusetts, cho biết Dragonfly Futurefön là sản phẩm không khả thi: Màn hình không đúng chuẩn kích thước, bàn phím nếu có thể tách làm đôi sẽ phải có rất nhiều dây tại khớp nối. Muốn đưa sản phẩm này ra thị trường sẽ phải mất 100 triệu USD.
Bất chấp tất cả, công ty IdealFuture vẫn thu hút vượt mốc 10.000 USD, thu về gần 650.000 USD nhờ chiến dịch gọi vốn và tiếp tục thu hút thêm tiền thông qua tính năng mới của Indiegogo. IdealFuture đăng hàng loạt cập nhật cho sản phẩm, khoe rằng đang thuê nhóm kỹ thuật mới và đang xây dựng nguyên mẫu hoạt động được. Nhưng dần dần, những người ủng hộ như Tschiltsch bắt đầu mất niềm tin. Anh nói: “Họ thực sự rất tích cực với chiến dịch thu hút vốn trên Indiegogo. Họ luôn đăng thông tin cập nhật và khoe các hình ảnh. Nhưng tất cả đều chỉ là mô hình”.
Video quảng cáo sản phẩm của Bati bị bóc mẽ. Ảnh: thedanzing
Đến giữa năm 2016, các thành viên diễn đàn trên Reddit bàn về Dragonfly Futurefön phát hiện ra bằng chứng lừa đảo rõ ràng. Khi xem xét kỹ video mà IdealFuture đăng với mô hình Dragonfly Futurefön mới nhất. Họ phát hiện ra thời gian trên đoạn video là năm 2014. Khi bị thắc mắc, Batio giải thích thuyết phục rằng người làm video đã dùng hình ảnh cũ từ Google. Sau đó, một số người đã phóng to hai tấm bảng viết phấn xuất hiện ở hậu cảnh video. Họ kiểm tra chéo và phát hiện ra quảng cáo trên tấm bảng có từ năm 2014.
Đến lúc này, nhiều người ủng hộ đã từ bỏ Dragonfly Futurefön. IdealFuture đăng cập nhật lần cuối vào tháng 7/2016, nói rằng đã tìm được đối tác sản xuất. Sau đó, trang của công ty không bao giờ truy cập được nữa.
Tschiltsch gần như quên hết về IdealFuture cho tới khi FBI gọi điện cho anh năm 2018. Đặc vụ FBI nói rằng họ đang xử lý một vụ và sắp đưa ra xét xử liên quan tới IdealFuture. Người này mời Tschiltsch ra làm chứng trước tòa.
Hóa ra IdealFuture không chỉ biến mất mà ông chủ IdealFuture là Batio còn bị kết tội lừa đảo suốt một thời gian 13 năm. Tổng lợi nhuận mà ông ta thu về từ các phi vụ lừa đảo nhà đầu tư là 5 triệu USD với công ty Armada và 725.000 USD với thiết bị Dragonfly Futurefön.
Vụ lừa đảo cuối cùng đã được đưa ra xét xử năm 2019. Bồi thẩm đoàn đã kết án Batio với 12 tội danh liên quan lừa đảo, mỗi tội danh có thể bị tù tối đa 20 năm tù. Batio phản đối các cáo buộc và đề nghị mở phiên tòa mới vì cho rằng bồi thẩm đoàn đã không chịu thảo luận các thông tin quan trọng và tòa từ chối đề nghị mời nhân chứng quan trọng. Anh ta cho rằng chính phủ đang tìm cách “hình sự hóa thất bại” vì coi thất bại thông thường của công ty khởi nghiệp là bằng chứng gian lận.
Trong vụ Batio, trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo cũng có trách nhiệm vì đã được cảnh báo về sản phẩm Dragonfly Futurefön từ năm 2014 nhưng không rà soát như đã cam kết. Thay vào đó, Indiegogo để IdealFuture tiếp tục quyên tiền tới tận năm 2016 bất chấp sự giận dữ của người ủng hộ.
Tuy nhiên, vấn đề với Dragonfly Futurefön có thể lớn hơn chứ không chỉ liên quan tới các nền tảng gọi vốn cộng đồng. Báo chí công nghệ cũng góp phần làm cho các sản phẩm lừa đảo được nhiều người biết tới.
Gọi vốn cộng đồng dành cho các sản phẩm phần cứng vẫn là một thị trường lớn. Sau một số thất bại, các trang gọi vốn như Kickstarter và Indiegogo đang tìm cách giảm thiểu rủi ro cho toàn bộ quá trình gọi vốn. Tuy nhiên, với một số người, thời hoàng kim của những trang này đã qua. Tschiltsch cho biết anh vẫn ủng hộ một số chiến dịch gọi vốn nhưng chỉ đầu tư vào các dự án sáng tạo và có thể thực hiện.