Đập Tabqa - căn cứ quan trọng của nhóm phiến quân. |
Tabqa, giống như mọi con đập tại vùng Trung Đông, đóng một vai trò thiết yếu, cung cấp nguồn nước ổn định cho canh tác nông nghiệp cũng như tạo ra nguồn năng lượng điện phục vụ đời sống. Chính vì vị trí địa lí cũng như đặc điểm của Tabqa, liên quân không dám dội bom, sợ sẽ gây ra một trận đại hồng thủy, đe dọa cuộc sống của hàng chục ngàn người dân. "Nếu như con đập bị vỡ, lũ lụt sẽ xảy ra trên diện rộng tại Iraq, điều đó cũng đồng nghĩa với việc toàn bộ khu vực phía đông Syria cũng sẽ không có điện”, ông Ariel Ahram – Phó giáo sư tại Virginia Tech – người đã có quãng thời gian nghiên cứu các đập thủy điện tại Trung Đông cho dự án phát triển an ninh – nhận xét, “đập vỡ buộc Iraq phải đối mặt với mối đe dọa sinh thái lớn cũng như gây ra thảm họa nhân đạo cho Syria”.
Đập Tabqa – cách thành trì Raqqa của nhóm phiến quân IS tại Syria 40 km về phía Tây – rơi vào tầm kiểm soát của phiến quân từ 2013. Được thiết kế nhờ sự trợ giúp từ phía Nga trong những năm 1970, con đập kiểm soát dòng chảy của sông Euphrates đi vào các nhánh tại phía đông nam Syria và miền bắc Iraq. Đập Tabqa cao 60m, dài gần 5km, bao quanh Hồ Assad – hồ chứa nước lớn nhất Syria với chiều dài gần 80 km.
Được coi là một căn cứ trọng yếu, con đập Tabqa được nhóm phiến quân IS canh gác cẩn mật. Chúng xây dựng các trạm kiểm soát an ninh quanh con đập, cử các tay súng nước ngoài được trang bị vũ khí hạng nặng thường xuyên canh gác khu vực và hạn chế tiếp cận từ phía dân thường.
Một nhà hoạt động của tổ chức Sound and Picture chống IS tại Syria cho biết, “Chúng giam giữ tù binh quan trọng tại đây, đặc biệt những người chúng muốn giấu trước chính phủ Mỹ và các nước khác, vì rất khó khăn để tình báo nước ngoài có thể biết về những tù binh bị giam trong đập”.
Bên cạnh đó, đập Tabqa cũng là nơi trú ẩn lý tưởng cho các thủ lĩnh cấp cao, do biết Mỹ và liên quân không dám mạnh tay tấn công con đập. Một số quan chức Mỹ và nhà phân tích Trung Đông lo sợ rằng nhóm phiến quân có thể cho nổ con đập nếu như chúng cảm thấy nơi ẩn náu này không còn tác dụng. Trước mắt, theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ, IS đã cắt đứtdòng chảy vào tỉnh Anbar của Iraq, gây khó khăn cho người dân.
Trong những lần IS xâm chiếm các khu vực ở Iraq và Syria, các con đập thường là mục tiêu ưu tiên hàng đầu. Tại Iraq, đập Mosul trước đó cũng đã bị nhóm phiến quân kiểm soát, song trong một tháng bị liên quân không kích dồn dập, cùng với sự hỗ trợ từ các đơn vị quân sự dưới mặt đất, chính phủ Iraq đã giành lại được mục tiêu quan trọng vào tháng 8/2014. Tuy nhiên, đối với đập Tabqa, nhiều chuyên gia nhận xét cuộc chiến giành lại quyền kiểm soát gian nan hơn nhiều vì không có sự hợp tác từ của quân đội Syria.