'Nữ phù thuỷ Phố Wall’ – thiên tài đầu tư, tỉ phú keo kiệt - Kỳ 1

Những năm cuối thế kỷ 19, người ta thường nhìn thấy một người phụ nữ già nua đi lại dọc Phố Wall (New York, Mỹ). Bà bước lùi lũi một mình, thân hình ẩn sau chiếc váy đen bạc màu, bẩn thỉu, sờn rách. Bà ta mang theo một chiếc hộp đựng bữa trưa đạm bạc, thường là bánh quy hoặc yến mạch khô.

Mọi người thường gọi người phụ nữ có gương mặt lạnh lùng ăn vận kỳ quặc đó là “Phù thuỷ Phố Wall”. Bà chính là Hetty Green, người từng sở hữu tài sản 4,5 tỉ USD (ngang giá vào năm 2016), được cho là người phụ nữ giàu nhất nước Mỹ đương thời.

XÂY DỰNG GIA TÀI TỈ ĐÔ

Hetty Green sinh năm 1834 và là con duy nhất trong một gia đình sở hữu công ty kinh doanh cá voi giàu có bậc nhất ở New Bedford, bang Massachusetts. Do mẹ Hetty quá ốm yếu nên việc chăm sóc con gái dồn cả cho người bố và ông nội. Họ đã dạy dỗ Hetty cách quản lý tiền bạc khôn ngoan ngay từ nhỏ. Mỗi buổi tối thay vì đọc những câu chuyện đêm khuya cho con gái, họ đọc những bản tin thị trường chứng khoán cho Hetty nghe.

Hetty Green đúng là một nhà tài chính bẩm sinh. 8 tuổi cô bé Hetty đã có tài khoản ngân hàng đầu tiên. Năm 13 tuổi cô biết làm toàn bộ sổ sách kế toán cho công ty gia đình. Mặc dù là một học sinh kém cỏi ở hầu hết các môn học, nhưng tài năng của cô với các con số là không thể phủ nhận. Chữ viết như gà bới, thường sai chính tả, nhưng Hetty luôn biết rõ những con số viết ra. Quan trọng hơn, bà biết cách làm cho chúng tăng trưởng.

Cả gia đình và nhà trường đều dạy Hetty một điều: Bạn không cần nhiều để sống, và mục tiêu của kiếm tiền là để tiết kiệm, chứ không phải tiêu đi.

Vào sinh nhật lần thứ 20 của con gái, bố Hetty tặng bà một tủ đầy những chiếc váy đẹp và đắt tiền, trị giá tới 1.200 USD với mong muốn con gái thu hút những người đàn ông giàu có. Nhưng phản ứng của bà đối với món quà thật bất ngờ: Hetty bán toàn bộ số quần áo đó và dùng hết tiền mua trái phiếu chính phủ.

Tuy vậy, bà chỉ bắt đầu thực sự đầu tư nghiêm túc sau khi thừa hưởng gia tài trị giá khoảng 7 triệu USD từ người cha vào năm 1865, năm bà 31 tuổi.

Hetty ký những hợp đồng bất động sản khổng lồ, bà mua bán cả đường sắt, cho vay tài chính. Bà đặc biệt có tài làm ăn phát đạt trong khi những người khác đang khốn đốn vì tình hình khó khăn: bà mua vào cổ phiếu đang rớt giá, bất động sản bị thế nợ và cho vay những khoản tiền khổng lồ. Có thể nói Hetty là một nhà chiến lược đại tài và cũng là một con “cá mập” cho vay nhẫn tâm. 

 “Không có bí mật gì lớn trong làm giàu cả… Tất cả những gì bạn làm là mua rẻ và bán đắt, hành động với sự tằn tiện, sắc sảo và kiên trì”, Hetty sau này cho biết. 

Thời đó, Chính phủ Mỹ của Tổng thống Abraham Lincoln tìm cách trang trải tài chính cho cuộc Nội chiến Nam - Bắc bằng phát hành trái phiếu. Năm 1865, nội chiến kết thúc nhưng gần như tất cả các nhà đầu tư và đầu cơ, trừ Hetty Green, đều không tin rằng chính phủ tuy thắng trận nhưng có thể phục hồi được kinh tế. Vì thế, giá trái phiếu liên tiếp giảm. Hetty dùng tất cả tiền bạc mua vào trái phiếu bất chấp mọi lời can ngăn, cười chê. Và rồi chuyện xảy ra đúng như dự đoán của Hetty. Nước Mỹ không chỉ tái thống nhất mà còn dần phục hồi. Trái phiếu Chính phủ Mỹ lại tăng giá, giúp cho Hetty trong vòng không đầy một năm kiếm được 1,25 triệu USD. 

Vụ đầu cơ nổi tiếng thứ hai của Hetty là đầu tư vào các công ty xe lửa ở Mỹ. Hetty cho rằng sau chiến tranh, nhu cầu tái thiết cơ sở hạ tầng rất lớn và cấp thiết mà xe lửa sẽ được dành ưu tiên hàng đầu. Bà tập trung mua cổ phần hoặc đầu tư trực tiếp vào tất cả các hãng xe lửa. Kết quả là chỉ trong vòng vài năm, Hetty tăng được gấp bốn lần số vốn bỏ ra.  

Từ sau vụ này, Hetty Green chuyên tâm vào đầu cơ chứng khoán và là người phụ nữ đầu tiên đầu tư ở Phố Wall. Bà cũng là người đi tiên phong cho kiểu “đầu tư giá trị” theo phong cách Warren Buffett ngày nay.

Hàng ngày, người ta thấy bà trong bộ váy dài sát đất màu đen, hôi hám và sờn cũ, đi bằng phương tiện giao thông công cộng từ căn hộ ở thuê đến Ngân hàng Chemical National Bank. Khi mua hay bán, kể cả khi biết tin thắng đậm, người ta đều thấy nét mặt bà vẫn đăm đăm cau có, ít nói, hiếm khi cười.

Để bất cứ lúc nào cũng có thể thực hiện thành công các phi vụ đầu tư và đầu cơ quy mô lớn, Hetty Green luôn trữ sẵn hàng triệu USD tiền mặt hoặc bất động sản dễ bán.

Khi qua đời vào năm 1916, ước tính bà để lại 100 triệu USD tiền mặt, ngoài ra là trên 6.000 tài sản, bao gồm đường sắt, khách sạn, tòa nhà văn phòng, rạp hát, nhà thờ và cả nghĩa trang. Với tài sản ước tính 200 triệu USD thời đó, tương đương khoảng 4,5 tỉ USD ngày nay, bà là người phụ nữ giàu nhất thế giới, thậm chí còn giàu hơn cả JP Morgan, một trong những chủ ngân hàng thế lực nhất nước Mỹ thời đó. Ông Morgan chết trước Hetty 3 năm, để lại tài sản trị giá 80 triệu USD. Nếu tính giá trị tương đương thì Hetty Green còn giàu hơn cả Warren Buffett ngày nay.

Đọc Kỳ 2: 'Người phụ nữ ít hạnh phúc nhất'