Chế biến cá da trơn xuất khẩu ở Công ty Cổ phần Gò Đàng (Khu Công nghiệp Mỹ Tho, Tiền Giang). Ảnh: Minh Trí/TTXVN
Đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014) được cụ thể hóa bằng Chương trình thanh tra cá da trơn (bộ Siluriformes) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (DOC) ban hành 3/2016 với 18 tháng chuyển tiếp có hiệu lực từ 1/9/2017. Để tiếp tục xuất khẩu cá da trơn (chủ yếu là cá tra) vào Hoa Kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm tương đương với Hoa Kỳ về 3 nhóm tiêu chí.
Đó là, hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm; năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền; điều kiện bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm trong toàn bộ quá trình chuỗi sản xuất từ con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ.
Theo Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản Nguyễn Như Tiệp, việc Hoa Kỳ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa kỳ là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành cá tra bền vững trong thời gian tới. Điều này không chỉ tác động đến xuất khẩu sang Hoa Kỳ mà còn sang các thị trường khác.
Qua đây cũng khẳng định năng lực kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm chuỗi sản xuất, chế biến xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã đáp ứng một trong những yêu cầu khắt khe nhất, giúp cá tra Việt Nam dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu không chỉ Hoa kỳ mà còn các thị trường khác.
Đặc biệt, khi được công nhận tương đương, Việt Nam sẽ được bổ sung thêm doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ (hiện nay, Việt Nam có 13 doanh nghiệp) và quan trọng hơn là tạo niền tin cho nhà nhập khẩu Hoa Kỳ yên tâm nhập khẩu sẽ gia tăng sản lượng, giá trị xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019, góp phần tăng trưởng ngành hàng cá tra năm 2019.
Việc đáp ứng yêu cầu công nhận tương đương của Hoa Kỳ, góp phần chuyển mạnh ngành nuôi cá tra từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn trên cơ sở kiểm soát có hệ thống từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.
Ông Nguyễn Như Tiệp cũng cho biết thêm, cùng với việc chính thức công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ, ngày 11/10/2019, Bộ Thương mại Mỹ cũng đã thông báo quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2017 đến ngày 31/7/2018 đối với sản phẩm cá tra, cá basa của Việt Nam.
Theo đó, Công ty Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông duy trì mức thuế suất là 0 USD/kg; 2 doanh nghiệp sẽ được xem xét áp dụng mức thuế suất là 0 USD/kg. Dự kiến sẽ có 4 doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ với thuế suất 0 USD/kg sẽ góp phần đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.
“Bên cạnh rào cản kỹ thuật trong kiểm soát an toàn thực phẩm được tháo gỡ thì rào cản về thuế bán phá giá cũng có nhiều thuận lợi sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sang Hoa Kỳ”, ông Nguyễn Như Tiệp đánh giá.
Sau khi công nhận tương đương, Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ tiếp tục giám sát, định kỳ thanh tra lại Hệ thống kiểm soát an toàn chuỗi sản xuất kinh doanh cá tra Việt Nam. Do vậy, để duy trì việc công nhận và mở rộng xuất khẩu sang Hoa Kỳ và các thị trường khác, ông Nguyễn Như Tiệp cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục rà soát hoàn thiện và triển khai hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức tốt việc thực thi Chương trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong sản xuất kinh doanh cá tra tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Cá tra hiện có diện tích nuôi khoảng 5.000 ha, hàng năm cho sản lượng khoảng 1,3 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 1,8 tỷ USD.