Đoàn tàu đầu tiên của tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên được các chuyên gia, kỹ sư của Nhà thầu Hitachi đã thực hiện các công đoạn kiểm tra kỹ thuật lần cuối cùng tại Nhật Bản. Ảnh tư liệu: MAUR/TTXVN phát
Công ty kiến nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ sớm có ý kiến đồng thuận chủ trương cho UBND TP Hồ Chí Minh được tạm ứng kinh phí hoạt động cho công ty. Trước đó, trong báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ về theo gỡ vướng mắc dự án metro Bến Thành - Suối Tiên gần đây, UBND TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, Công ty Đường sắt đô thị số 1 đã hết kinh phí hoạt động từ tháng 8/2021, có nguy cơ gián đoạn thực hiện nhiệm vụ.
Theo UBND TP Hồ Chí Minh, dù Đề án thành lập Công ty Đường sắt đô thị số 1 do UBND TP Hồ Chí Minh trình và đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận nhưng khi triển khai trên thực tế thì gặp vướng mắc. Giải pháp duy nhất là tạm ứng sử dụng vốn điều lệ ban đầu được cấp là 14 tỷ đồng để hoạt động. Đến tháng 8/2021, công ty không còn bất kỳ nguồn kinh phí nào để hoạt động, lương và khoản bảo hiểm cho người lao động liên tục trong nhiều tháng không được chi trả.
UBND Thành phố đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính chấp thuận cho TP Hồ Chí Minh được sử dụng ngân sách thành phố để bố trí kinh phí đảm bảo điều kiện thực hiện nhiệm vụ của công ty trong giai đoạn chuẩn bị vận hành khai thác thương mại tuyến metro số 1.
Tháng 2/2022, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản đề nghị UBND TP Hồ Chí Minh báo cáo Chính phủ cho phép bổ sung vốn điều lệ với điều kiện thực tế để đảm bảo nguồn lực cho công ty hoạt động. Trong khi đó, Bộ Tài chính đề nghị UBND Thành phố rà soát cơ sở pháp lý, khả năng cân đối ngân sách thành phố hoặc các nguồn vốn hợp pháp khác để bố trí đủ nguồn lực cho công ty trong giai đoạn chuẩn bị vận hành khai thác thương mại tuyến metro số 1; trường hợp vượt thẩm quyền thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Do hai bộ có hướng dẫn khác nhau nên đến nay TP Hồ Chí Minh vẫn chưa thể giải quyết kinh phí cho doanh nghiệp này.
Theo UBND TP Hồ Chí Minh, dù phương án theo hướng dẫn của Bộ Tài chính hay Bộ Kế hoạch và Đầu tư đều cần nhiều thời gian thực hiện, trong khi trình trạng và nhu cầu kinh phí cho công ty hiện đang rất cấp thiết. Công ty Đường sắt đô thị số 1 là lực lượng nòng cốt, cần duy trì ổn định, có đủ nguồn lực tài chính để tuyển dụng, cung cấp nhân sự cho dự án đào tạo, chuyển giao công nghệ. Do không có bất kỳ nguồn kinh phí nào từ tháng 8/2021 nên tình hình công ty hết sức khó khăn, có nguy cơ phải gián đoạn nhiệm vụ đang thực hiện.
Do vậy, UBND TP Hồ Chí Minh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương cho Thành phố trước mắt được hỗ trợ tạm ứng kinh phí hoạt động cho công ty trong khi nghiên cứu tổ chức thực hiện hướng dẫn của các bộ hoặc trong cả giai đoạn chuẩn bị. Công ty có nghĩa vụ hoàn ứng dần tạm ứng khi tuyến metro số 1 hoàn thành, đi vào khai thác thương mại.
Công ty TNHH Một Thành viên Đường sắt đô thị số 1 TP Hồ Chí Minh được thành lập cuối năm 2015, là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, trực thuộc UBND TP Hồ Chí Minh. Đây là công ty thành lập với mục tiêu chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho quản lý, vận hành và bảo dưỡng dự án đường sắt đô thị khi hoàn thành chuyển giao.
Cuối tháng 5/2022, Tư vấn chung NJPT của dự án metro số 1 và Trường Cao đẳng Đường sắt đã ký kết hợp đồng triển khai hạng mục đào tạo vận hành cho 377 nhân viên Công ty Đường sắt đô thị số 1 (chiếm hơn 50% nhân viên công ty), bao gồm 58 kỹ thuật viên lái tàu, 19 kỹ thuật viên điều độ và 300 nhân viên nhà ga.
Liên quan đến dự án metro Bến Thành - Suối Tiên, UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, thời gian hoàn thành dự án cần phải cập nhật và điều chỉnh lại do một số nguyên nhân như xử lý các nội dung tồn đọng chính của việc đàm phán, ký kết Phụ lục hợp đồng số 19 của Hợp đồng Tư vấn chung; ảnh hưởng do dịch COVID-19 và các vấn đề liên quan đến huy động nguồn lực.
Cuối tháng 4/2022, UBND TP Hồ Chí Minh đã đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét trình Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chấp thuận chủ trương cho phép UBND TP Hồ Chí Minh tiến hành thủ tục và phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện dự án. Theo Quyết định năm 2019, thời điểm hoàn thành công trình đưa vào khai thác là quý IV/2021. Hiện dự án đã đạt 91% tổng tiến độ và Thành phố đang xin gia hạn thời gian hoàn thành thêm 2 năm, đến quý IV/2023.