Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT), dự báo nhu cầu nhập khẩu gạo trong quý I/2019 sẽ tăng nhẹ tại các thị trường truyền thống như Phillipines, Indonesia do hai nước này vừa bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Bên cạnh đó, sau khi Phillipines gỡ bỏ chính sách hạn chế nhập khẩu, đã có 166 công ty của nước này nộp đơn xin mua 1 triệu tấn gạo, trong đó có nhiều đơn hàng mua gạo Việt Nam. Theo chính sách mới của Phillipines, tất cả gạo nhập khẩu sẽ được đánh thuế ở mức 35% nếu có nguồn gốc từ ASEAN và 50% với các nước ngoài ASEAN.
Đồng bằng sông Cửu Long đang bước vào thời điểm thu hoạch lúa Đông Xuân. Trái với dự báo, hiện giá lúa tại nhiều tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đang có xu hướng giảm. Giá lúa IR 50404 còn 4.400 - 4.500 đồng/kg; lúa thơm Jasmine chỉ còn 4.700 đồng/kg, tất cả đều giảm hơn 1.000 đồng/kg so với vụ Đông xuân năm ngoái.
Không chỉ lúa thường, mà cả lúa gạo chất lượng cao cũng giảm mạnh. Lúa chất lượng cao RVT năm ngoái có giá 8.000 đồng/kg nhưng năm nay chỉ còn 5.500 đồng/kg, các giống lúa chất lượng cao khác như: ST, Đài Thơm… cũng giảm khoảng 2.000 đồng/kg.
Nông dân huyện Tân Phú Đông (Tiền Giang) thu hoạch lúa. Ảnh: Nam Thái-TTXVN
Trước tình hình trên, ngày 13/2, lãnh đạo UBND TP.Cần Thơ đã có cuộc họp với các doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo và 13 ngân hàng (có chi nhánh tại Cần Thơ) để bàn giải pháp, kế hoạch hỗ trợ người dân.
Giám đốc Sở NN&PTNT TP.Cần Thơ, ông Nguyễn Ngọc Hè cho biết: Sau Tết, giá lúa Đông Xuân đã có xu hướng giảm. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ khiến cho doanh nghiệp và người dân gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, ngành chức năng cần phải có giải pháp hỗ trợ kịp thời.
Hiện mới có 1.123/81.264ha lúa tại Cần Thơ được thu hoạch, tập trung nhiều ở các địa phương như Cờ Đỏ, Thốt Nốt và Thới Lai. Thời gian thu hoạch sẽ kéo dài đến hết tháng 2/2019. Trong số 81.264ha lúa Đông Xuân, chỉ có khoảng 21.000ha là có hợp đồng tiêu thụ.
Còn theo các doanh nghiệp lớn đang thu mua lúa tại Cần Thơ, việc tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng rất khó khăn, khiến cho việc thu mua xuất khẩu gặp trở ngại. Bên cạnh đó, doanh nghiệp thiếu thông tin về thị trường lớn là Trung Quốc, khi nước này thường xuyên thay đổi về chính sách và kiểm soát chặt hơn về chất lượng gạo.
Năm nay vùng ĐBSCL xuống giống khoảng 1,5 triệu ha lúa, sản lượng dự kiến đạt 11 triệu tấn. Đông Xuân được coi là vụ lúa lớn nhất trong năm, người dân đặt nhiều kỳ vọng sẽ trúng mùa, được giá nên khi giá giảm bà con rất lo lắng.
Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, năm 2019, xuất khẩu gạo sang thị trường lớn Trung Quốc sẽ gặp rất nhiều thách thức do các chính sách tăng thuế đối với mặt hàng gạo, thắt chặt nhập khẩu tiểu ngạch, yêu cầu mới về truy xuất nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, đẩy mạnh chính ngạch và những thay đổi về tổ chức quản lý bên phía Trung Quốc.
Để giải quyết khó khăn cho nông dân, ông Trương Quang Hoài Nam, Phó Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ đề nghị: "Các ngân hàng đề nghị Trung ương xem xét cho nâng hạn mức cho vay, đẩy nhanh tiến độ giải ngân. Đề xuất Trung ương Hội Nông dân Việt Nam có ý kiến gửi sang các ngân hàng nhờ can thiệp để có nguồn vốn về sớm".