Đoạn tuyến cao tốc Mai Sơn - QL45 đã hoàn thành. Ảnh: Tiến Hiếu/Báo Tin tức
Theo đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, năm 2023 là năm thứ 3 thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, có ý nghĩa quan trọng khẳng định tiến trình phục hồi bền vững và thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả với dịch COVID-19. Tuy nhiên, những việc ngành giao thông phải làm phía trước vẫn còn đầy thách thức.
Cụ thể, năm 2023 tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; cạnh tranh chiến lược các nước lớn gay gắt hơn; kinh tế thế giới tăng trưởng chậm lại, nguy cơ suy thoái tại một số nền kinh tế lớn gia tăng; các vấn đề an ninh năng lượng, an ninh lương thực, thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu… diễn biến phức tạp.
Trong nước, có nhiều thuận lợi, thời cơ nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Áp lực lạm phát, lãi suất, tỷ giá còn cao; giá dầu thô, hàng hóa cơ bản, các yếu tố đầu vào tiếp tục biến động mạnh, chi phí sản xuất ở mức cao. Các thị trường xuất khẩu, nhập khẩu lớn, truyền thống bị thu hẹp, đơn hàng giảm sút. Nhiều doanh nghiệp đối mặt với nguy cơ phải thu hẹp sản xuất kinh doanh, tình hình lao động, việc làm khó khăn hơn. Trong khi đó, biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán, bão lũ và dịch bệnh tiềm ẩn nhiều yếu tố nguy cơ.
Trong bối cảnh đó, với phương châm hành động "Đoàn kết, kỷ cương; bản lĩnh, linh hoạt; đổi mới, sáng tạo; kịp thời, hiệu quả", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng yêu cầu toàn ngành phải bám sát các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Trung ương, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng với tinh thần quyết tâm, cố gắng hơn nữa, nỗ lực hơn nữa để vượt qua được những thách thức, mang lại lợi ích cho nền kinh tế và người dân.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, là đẩy nhanh tiến độ một số công trình hạ tầng giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia, có tính liên vùng, nhất là tập trung hoàn thiện thủ tục để khởi công các gói thầu còn lại của cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 (giai đoạn 2), dự án thành phần 2 cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, dự án thành phần 2 cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, các dự án nối thông đường Hồ Chí Minh; hoàn thành các dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây và cơ bản hoàn thành các Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm, cầu Mỹ Thuận 2, Mỹ Thuận - Cần Thơ thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam...
Đồng thời, khai thác hiệu quả các tuyến đường sắt hiện tại; hoàn thành cải tạo đoạn Hà Nội - Vinh - Nha Trang và khởi công 4 dự án trên tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh; tiếp tục chuẩn bị đầu tư, kêu gọi đầu tư tuyến đường sắt kết nối các cảng biển quốc tế, cửa khẩu quốc tế, đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Long Thành, TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ.
Nâng cao hiệu quả khai thác các hành lang vận tải thủy ven biển và các tuyến vận tải thủy kết nối với các cảng biển; hoàn thành đầu tư dự án kênh Chợ Gạo, dự án luồng tàu biển trọng tải lớn vào Sông Hậu; huy động nguồn lực đầu tư các bến cảng thuộc các cảng biển có tiềm năng phát triển.
Bên cạnh đó, nâng cấp, cải tạo và nâng cao hiệu quả khai thác các cảng hàng không hiện có; nghiên cứu đầu tư xây dựng, khai thác lưỡng dụng một số sân bay chuyên dụng; bảo đảm tiến độ triển khai theo kế hoạch các dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành (Giai đoạn 1), nhà ga T3 Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất.
Ngoài ra, cần phát triển đồng bộ hệ thống logistics gắn với cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế, các hành lang kinh tế trọng điểm.
Để đạt được các mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu phát triển, tạo động lực tăng trưởng cho đất nước, Bộ Giao thông Vận tải tiếp tục triển khai một số giải pháp quan trọng.
Một là, xây dựng kế hoạch đầu tư và bố trí nguồn vốn có ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm, huy động tối đa các nguồn lực của xã hội phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trên nguyên tắc đảm bảo hài hòa, hợp lý giữa các vùng động lực và vùng khó khăn, lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp; kết nối vùng, kết nối hệ thống cảng biển với các cửa khẩu quốc tế, kết nối các loại hình giao thông và ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Phấn đấu giải ngân toàn bộ nguồn vốn bố trí cho Bộ Giao thông Vận tải trong kế hoạch 2023 (94.161 tỷ đồng, cao gấp 1,7 lần kế hoạch năm 2022).
Hai là, Bộ đẩy mạnh rà soát, hoàn thiện, xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù mang tính đột phá trong đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông như đẩy mạnh phân cấp cho địa phương đầu tư xây dựng, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, đa dạng hóa huy động nguồn lực… Hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức trong xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông.
Ba là, Bộ tập trung chỉ đạo hoàn thành các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, an toàn, tạo tiền đề, sức lan tỏa nhằm thúc đẩy phát triển kết cấu hạ tầng giao thông nói riêng, góp phần phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung.
Bốn là, tăng cường nghiên cứu, ứng dụng công nghệ hiện đại trong thiết kế, tổ chức xây dựng, khai thác, quản lý kết cấu hạ tầng giao thông nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, minh bạch trong việc triển khai thực hiện.
Năm là, Bộ tập trung nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác chỉ đạo, điều hành và gắn với thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tiếp tục kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, chuyên nghiệp đặc biệt là mô hình, tổ chức hoạt động của các Ban Quản lý dự án. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, song song với thực hiện tốt công tác biểu dương, khen thưởng những gương điển hình, những cách làm mới đột phá, sáng tạo.
Giải pháp thứ 6 là Bộ Giao thông vận tải phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương giải quyết khó khăn trong quá trình triển khai các dự án, nhất là về vật liệu, giải phóng mặt bằng, biến động giá nguyên, nhiên, vật liệu; tăng cường kiểm tra hiện trường, kiểm soát chặt chẽ chất lượng, trong đó "chất lượng công trình vẫn phải đặt lên hàng đầu". Bộ kiên quyết, xem xét xử lý trách nhiệm người đứng đầu ban quản lý dự án, xử lý nghiêm các nhà thầu, tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát vi phạm tại các dự án hoàn thành không đúng tiến độ, không đảm bảo chất lượng; tiếp tục phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương được giao làm cơ quan chủ quản triển khai các dự án đáp ứng tiến độ, chất lượng.
Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2023 của Bộ Giao thông vận tải diễn ra ra gần đây, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy nhìn nhận, năm 2022 dù còn khó khăn nhưng ngành giao thông vận tải đã nỗ lực vượt qua thách thức, ghi nhiều dấu ấn, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của đất nước.
Cụ thể, trong năm 2022, Bộ Giao thông vận tải đã khởi công 18 dự án, hoàn thành đưa vào khai thác 22 dự án; trong đó, tiến độ các dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia đã cơ bản bám sát yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ.
Bộ Giao thông vận tải cũng dẫn đầu các bộ, ngành về giải ngân đầu tư công. Nhận thức rõ việc giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là hoàn thành nhiệm vụ của ngành, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với việc phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, ngay từ đầu năm Bộ Giao thông vận tải đã tập trung chỉ đạo quyết liệt thực hiện các giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ công tác giải ngân và chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Kết quả đến nay, Bộ Giao thông vận tải đã giải ngân khoảng 47.905 tỷ đồng, đạt 87% kế hoạch bổ sung, dự kiến đến hết tháng 1/2023 sẽ phấn đấu giải ngân 97% vốn ngân sách nhà nước được Thủ tướng Chính phủ giao.
Đặc biệt, ngày 1/1/2023, Bộ Giao thông vận tải đồng loạt khởi công 12 dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025. Đây là những dự án có thời gian chuẩn bị đầu tư thần tốc.
Từ ngày 1/8/2022, các tuyến cao tốc đã thực hiện thu phí điện tử không dừng hoàn toàn. Sự kiện này đánh dấu bước tiến mới trong ứng dụng công nghệ thu phí giao thông, mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, giúp phương tiện đi nhanh hơn, giảm ùn tắc tại các trạm thu phí và minh bạch thu phí dự án BOT.
Hoạt động vận tải đã phục hồi trên cả 5 lĩnh vực. Sản lượng các loại hình vận tải đều tăng trưởng ấn tượng. Đến hết 31/12/2022, so với cùng kỳ, khối lượng hàng hóa tăng 23,7%; luân chuyển hàng hóa tăng 29,4%. khối lượng vận chuyển hành khách tăng 52,8%; luân chuyển hành khách tăng 78,3%. Đáng chú ý là vận tải hành khách ngành hàng không và đường sắt tăng trưởng 3 con số. Vận tải đường sắt bắt đầu có lãi sau 2 năm liên tục thua lỗ do ảnh hưởng của đại dịch.
Trong năm 2022 vừa qua, Bộ Giao thông vận tải cũng đã đơn giản hóa 30 thủ tục hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, 9 thủ tục lĩnh vực hàng hải và 4 thủ tục lĩnh vực đăng kiểm. Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy bảo đảm tinh gọn, giảm tầng nấc trung gian.