Hạn chế tiêu cực
Tại Trung tâm Đăng kiểm phương tiện giao thông vận tải 78.01S (phường 9, thành phố Tuy Hòa), bình quân mỗi ngày có từ 30 - 50 xe đến đăng kiểm. Các phương tiện khi đến trung tâm này đều được sắp xếp theo thứ tự, thực hiện thủ tục đăng kiểm theo quy trình của Cục Đăng kiểm Việt Nam ban hành. Chủ phương tiện cảm thấy khá thoải mái khi đăng kiểm tại trung tâm này không phải chờ đợi lâu, thái độ của kiểm định viên nhiệt tình, cởi mở.
Anh Nguyễn Xuân Cường, lái xe dịch vụ 7 chỗ tại thành phố Tuy Hòa chia sẻ, trung tâm đăng kiểm 78.01S ở gần trung tâm thành phố nên khi hết hạn là đến đây để kiểm định. Hầu hết các phương tiện khi có đủ điều kiện về thủ tục, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật đều được giải quyết nhanh. Có trường hợp sai về kích thước, chưa đạt yêu cầu về khói, độ bám của lốp… thì được kiểm định viên hướng dẫn sửa chữa trước khi kiểm định.
Khi việc xử lý tiêu cực xảy ra tại một số Trung tâm đăng kiểm ở các địa phương khác, một số chủ xe đã đưa phương tiện của mình đến nơi khác để đăng kiểm. Tuy nhiên, tất cả Trung tâm tại tỉnh Phú Yên đã cương quyết từ chối thực hiện đăng kiểm đối với phương viện vi phạm như: không có hệ thống đèn; cơi nới kích thước thùng xe tải...
Ông Trần Văn Tài, Phó Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 78.03D (xã An Chấn, huyện Tuy An) cho biết, do Trung tâm nằm trên trục Quốc lộ 1 nên có tình trạng phương tiện ở nơi khác không đủ điều kiện đến đăng kiểm. Mặc dù vậy, số lượng không nhiều, mỗi ngày chỉ có một vài xe. Những xe từ địa phương khác đến Phú Yên đăng kiểm đều được kiểm tra theo quy trình, nếu đạt mới cấp tem kiểm định. Những xe không đạt yêu cầu thì kiểm định viên sẽ hướng dẫn chủ xe khắc phục hư hỏng trước khi kiểm định.
Tỉnh Phú Yên hiện có 3 Trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ (gồm một Trung tâm do Sở Giao thông vận tải quản lý và hai Trung tâm do tư nhân quản lý). Năm 2022, các Trung tâm đăng kiểm trên địa bàn tỉnh Phú Yên đã kiểm định 34.046 lượt xe. Trong đó số phương tiện đạt yêu cầu là 30.725 (90,02%), số phương tiện không đạt là 3.323 xe. Từ đầu năm 2023 đến 18/02/2023 có 576 lượt xe được kiểm định, trong đó đạt: 431 xe (74,83%); không đạt 145 xe (25,17%).
Theo ông Nguyễn Tấn Chân, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Phú Yên, công tác quản lý, nâng cao chất lượng hoạt động kiểm định phương tiện giao thông vận tải trên địa bàn được kiểm soát chặt chẽ. Các Trung tâm đăng kiểm đều được yêu cầu kiên quyết không cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật cho phương tiện vận tải tự ý cải tạo, thay đổi kết cấu, hình dáng, kích thước của xe. Sở Giao thông Vận tải tỉnh Phú Yên đã niêm yết công khai số lượng xe hết niên hạn sử dụng trên phương tiện thông tin đại chúng để người dân cùng giám sát.
Để hạn chế tiêu cực trong hoạt động kiểm định, cán bộ, đăng kiểm viên, nhân viên đều ký cam kết thực hiện tốt chế độ trách nhiệm và chống tham nhũng, tiêu cực. Các Trung tâm Đăng kiểm thực hiện chuyển đổi vị trí việc làm đối với đăng kiểm viên và nhân viên nghiệp vụ theo kế hoạch… Cùng với nỗ lực trong quản lý, các chủ xe không nên để tiền, đồ vật có giá trị trên xe khi vào kiểm định.
Thống nhất trong quản lý
Thực tiễn công tác đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ đang có nhiều bất cập và tạo kẽ hở cho nảy sinh tiêu cực. Sở Giao thông vận tải tỉnh Phú Yên và các Trung tâm đăng kiểm đã có nhiều kiến nghị đối với Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải).
Trong quá trình thực hiện nghiệp vụ đăng kiểm, do các nội dung đăng kiểm còn có sự hiểu khác nhau vì thế có thể gây ảnh hưởng đến việc thực hiện nghiệp vụ. Bên cạnh đó, dữ liệu thông tin hiện nay chưa được kết nối đồng bộ từ dữ liệu ban đầu với hệ thống đăng kiểm dẫn đến khó truy xuất nguồn gốc, quá trình kiểm định, lưu thông của phương tiện.
Ông Phan Tiên Viên, Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm Đăng kiểm phương tiện giao thông vận tải 78.01S - Phú Yên cho rằng, cần xây dựng các văn bản chuyên môn gần sát với thực tiễn của xã hội để có sự thống nhất trong cả nước. Ví dụ như: việc đăng kiểm đèn lùi của xe vừa qua đã gây ra việc hiểu khác nhau. Nhà sản xuất có thể chỉ sản xuất một đèn lùi nhưng kiểm định viên lại yêu cầu xe phải có hai đèn là chưa phù hợp. Dữ liệu ở các xe cơ giới nhập khẩu cần phải được liên thông từ lúc nhập về Việt Nam đến khi đăng kiểm và lưu thông trên đường. Có như vậy thông tin đăng kiểm của phương tiện mới chính xác và không phát sinh tiêu cực…
Dịch vụ đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ ban đầu do Nhà nước cung ứng, sau đó mở ra cho doanh nghiệp tham gia. Đơn vị quản lý Nhà nước về đăng kiểm xe cơ giới là Cục Đăng kiểm Việt Nam và Sở Giao thông vận tải các tỉnh, thành phố. Tuy nhiên hiện nay, các Trung tâm Đăng kiểm tư nhân hoạt động tương đối “độc lập” và ít chịu sự quản lý trực tiếp của cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương. Điều này rất dễ nảy sinh tiêu cực trong quá trình hoạt động của các Trung tâm Đăng kiểm tư nhân.
Là người đại diện cho cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn về công tác kiểm định phương tiện cơ giới đường bộ, ông Nguyễn Tấn Chân, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Phú Yên kiến nghị, sau khi cho phép hoạt động đăng kiểm do tư nhân thực hiện, các Trung tâm được thành lập nhiều hơn.
Ở địa phương, cụ thể là Sở Giao thông vận tải chưa có bộ máy để quản lý mà toàn bộ dữ liệu do Cục Đăng kiểm Việt Nam theo dõi, kiểm định. Để thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước, Cục nên có cơ chế phối hợp và phân cấp, phân quyền rõ ràng để địa phương quản lý một phần hoạt động kiểm định xe cơ giới trên địa bàn của mỗi tỉnh, thành phố...