Doanh nghiệp lo hết nguyên liệu, tài chính
Ông Nguyễn Thanh Tùng, Tổng giám đốc Công ty TNHH Hóa dệt Hà Tây cho biết, công ty chuyên sản xuất giầy lưu hóa, giầy thể thao, ép phun với công suất tối đa đạt 120.000 đôi/tháng. Thị trường xuất khẩu chính là châu Âu, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, trong đó, 60% xuất sang thị trường Anh. Tỷ lệ nội địa hóa của doanh nghiệp lên đến trên 70% (đế giầy, vải thô, lót, một số phụ kiện trang trí, đinh tán). Tuy nhiên, một số vải đặc chủng như: vải dệt kẻ, vải in hoa... vẫn cần nhập khẩu.
Dù tỷ lệ nội địa hóa cao nhưng công ty đang gặp khó khăn trong vấn đề nguyên liệu, chỉ đủ nguyên liệu sản xuất đến giữa tháng 3 và đang tìm kiếm các nhà cung cấp trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, công ty TNHH Hóa dệt Hà Tây cũng đàm phán với khách hàng đề nghị lùi đơn hàng hoặc thay đổi một số nguyên phụ liệu nhưng kết quả chưa rõ ràng.
Cũng theo ông Tùng, đối tác chuyên cung cấp khuôn mẫu cho doanh nghiệp là công ty từ Trung Quốc tại Việt Nam vẫn chưa hoạt động trở lại. Vì vậy, doanh nghiệp không có khuôn mẫu để sản xuất. Nếu tình hình dịch kéo dài, doanh nghiệp sẽ đứng trước nguy cơ phải hủy đơn hàng, dừng sản xuất.
Còn các nhà máy sản xuất thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) dự trữ nguyên liệu hết quý I hoặc nửa quý II, nhập khẩu từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,... Nếu dịch bệnh kéo dài thêm nữa, không có nguyên liệu nhà máy sẽ phải dừng sản xuất.
Dệt may là một trong những ngành chịu ảnh hưởng lớn từ dịch COVID-19. Ảnh: Hải Âu/TTXVN.
Bên cạnh vấn đề thiếu nguyên phụ liệu, nhiều doanh nghiệp đang lo lắng về vấn đề tài chính. Ông Thân Đức Việt, Tổng giám đốc Tổng công ty May 10 cho biết, dự kiến doanh thu 2 tháng đầu năm của doanh nghiệp sẽ giảm 10% so với kế hoạch và hiện chỉ tạm đủ hàng cho sản xuất hết tháng 3. Doanh nghiệp đang đứng trước sức ép của khoản lãi vay ngắn hạn, trả nợ gốc; nỗi lo nhân công; nguy cơ khách hàng hủy đơn hàng do ảnh hưởng nguồn cung trong khi đối tác vẫn cần hàng...
"Khi dịch bùng phát, các cửa hàng của May 10 hay trung tâm thương mại đều sụt giảm lượng khách. Trong khi đó, giá thuê mặt bằng lại không giảm. May 10 dự báo 2 kịch bản. Kịch bản thứ nhất, nếu dịch kéo dài, doanh nghiệp có thể phá sản. Tuy nhiên, doanh nghiệp nghiêng về kịch bản thứ hai, nếu dịch kết thúc trong cuối tháng 3 và đầu tháng 4 thì doanh thu giảm khoảng 7%", ông Thân Đức Việt nói.
Cần sớm triển khai các giải pháp hỗ trợ
Theo ông Trương Thanh Hoài, Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, trong trường hợp phải tạm ngừng một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất do thiếu hụt nguồn nguyên phụ liệu và linh kiện đầu vào, các doanh nghiệp sẽ phải chịu rất nhiều chi phí phát sinh như các chi phí vốn vay ngân hàng, duy tu bảo trì máy móc trong quá trình tạm ngưng sản xuất, chi phí trả lương ngừng việc cho người lao động theo quy định của pháp luật về lao động...
Ngoài ra, các doanh nghiệp còn đối mặt với khó khăn về thị trường tiêu thụ khi Trung Quốc, cũng như một số quốc gia đang bùng phát dịch bệnh khác như: Hàn Quốc, Nhật Bản là thị trường tiêu thụ lớn đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là các ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn như: Dệt may, da giày – túi xách, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại di động và linh kiện...
Theo các chuyên gia, từ những thực tế trên, một trong những điểm yếu lớn nhất của kinh tế Việt Nam là nội lực của ngành sản xuất hạn chế, phụ thuộc rất lớn vào các chuỗi cung ứng nước ngoài; không tự chủ được về các yếu tố đầu vào của sản xuất dẫn đến tình trạng phụ thuộc phần lớn vào linh phụ kiện, nguyên vật liệu nhập khẩu...
Theo đại diện Cục Công nghiệp, việc phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ là chính sách nhất quán của Đảng và Chính phủ cũng như Bộ Công Thương trong quá trình phát triển kinh tế. Tuy nhiên, công nghiệp hỗ trợ là ngành thâm dụng vốn, thâm dụng công nghệ, không phải ngành gia công thông thường. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam xuất phát điểm thấp, năng lực sản xuất rất thấp, chưa đáp ứng yêu cầu của các chuỗi sản xuất trong nước cũng như chuỗi sản xuất toàn cầu. Do đó, thời gian tới, để phát triển công nghiệp hỗ trợ cần sự nỗ lực tự thân của doanh nghiệp và sự hỗ trợ của Chính phủ. Bộ Công Thương.
Ở thời điểm hiện tại, theo ông Trương Thanh Hoài, quan trọng nhất là các biện pháp và nguồn lực của Việt Nam có gì để hỗ trợ cho các doanh nghiệp. Trong thời gian này, doanh nghiệp phải duy trì nhà xưởng, công nhân, tốn chi phí mà hoàn toàn không có doanh thu. Những biện pháp hỗ trợ cần triển khai cấp bách, đặc biệt là với các ngành có nhiều lao động như dệt may, gia giày, tổng số lao động lên tới hơn 6 triệu người. Nếu không giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn thì thậm chí sẽ còn gây ảnh hưởng lớn đến an sinh xã hội.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, Bộ Công Thương hiện đang tập trung các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, trước mắt là doanh nghiệp Việt Nam vì doanh nghiệp FDI có tiềm lực mạnh và hỗ trợ từ các quốc gia có đại diện ở Việt Nam, còn các doanh nghiệp của Việt Nam vẫn là những doanh nghiệp còn nhỏ, siêu nhỏ nên cần sự hỗ trợ. Bộ Công Thương đã và đang tích cực huy động sản phẩm ngay tại thị trường nội địa có thể làm đầu vào cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp Việt Nam.
Mặt khác, Bộ Công Thương yêu cầu toàn bộ các thương vụ của Việt Nam ở các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới tìm những nguồn hàng thay thế nguồn hàng nguyên liệu mà doanh nghiệp Việt Nam đang tương đối phụ thuộc. Đồng thời, tìm các thị trường mới xuất khẩu hàng hóa như EU, Mỹ...
Tuy nhiên, cũng phải lường trước không dễ dàng làm được điều đó và nếu làm được thì giá của nguyên liệu đầu vào có thể cao hơn so với các nguyên liệu mà hiện nay doanh nghiệp Việt Nam đang nhập khẩu để phục vụ cho sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của sản phẩm.