Ninh Thuận hiện có hơn 1.200 ha nho; trong đó, hai giống nho ăn tươi được đưa vào sản xuất đại trà là nho đỏ Red Cardinal (chiếm khoảng 80% diện tích nho hiện nay) và nho xanh NH 01- 48. Riêng nho xanh NH01- 48 được coi là giống nho ăn tươi chất lượng cao nhưng năng suất, chất lượng chỉ ổn định ở những vùng có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp.
Ông Đặng Kim Cương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Thuận cho biết, với mong muốn tăng khả năng cạnh tranh của nho Ninh Thuận trên thị trường, thời gian qua, tỉnh đã triển khai các đề tài khoa học nghiên cứu, phục tráng, lai tạo thành công và trồng thử nghiệm một số giống nho mới chất lượng, nho không hạt; trong đó, giống nho NH 01 – 152 do Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố (trực thuộc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam) nghiên cứu chọn tạo, chuyển giao cho người dân trồng khảo nghiệm, sau một thời gian phát triển đã khẳng định hiệu quả kinh tế vượt trội, được người dân và thị trường đánh giá rất cao.
Gia đình chị Phạm Thị Lệ Dung (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) trồng 2 sào (2.000 m2) giống nho mới NH 01 – 152. Chị Dung chia sẻ, những năm trước đây gia đình trồng giống nho đỏ địa phương, do giống sản xuất trong thời gian dài nên đã bị thoái hóa, chất lượng không ngon, năng suất thấp. Năm 2019, khi biết địa phương vận động triển khai trồng giống nho mới NH 01 – 152, gia đình quyết định trồng thử nghiệm để phát triển sản xuất.
Chị Dung cho biết, giống nho NH 01 – 152 phát triển mạnh, ít bị sâu bệnh. Nho NH 01 – 152 có nhiều ưu điểm nổi bật như quả to, trọng lượng đạt từ 0,5 kg đến trên 1,5 kg/chùm. Giống nho này có vỏ quả dày, khi chín có màu đỏ vang rất đẹp, thịt chắc, giòn, độ ngọt vừa phải, vị thơm nhẹ rất đặc trưng nên được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Nho NH 01 – 152 hiện có giá dao động từ 120.000 – 140.000 đồng/kg, song nhiều nhà vườn vẫn không đủ hàng để cung cấp cho thị trường.
Chi phí đầu tư cho 1 sào (1.000 mét vuông) trồng giống nho mới này bao gồm giống, vật tư cũng tương đương với chi phí đầu tư trồng các giống nho truyền thống khác, khoảng từ 30 - 40 triệu đồng, nhưng hiệu quả thì cao hơn gấp nhiều lần. Với năng suất bình quân trên 10 tấn/ha/vụ (một năm thu hoạch 2 vụ), giá bán luôn đạt khoảng 100.000 đồng/kg thì mỗi năm 1 ha nho NH 01-152 có thể thu tới trên 2 tỷ đồng.
Thời gian tới, gia đình sẽ chuyển diện tích nho còn lại sang trồng giống nho NH 01 – 152 kết hợp phát triển du lịch sinh thái, chị Dung chia sẻ thêm.
Ông Nguyễn Khắc Phòng, Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Thái An (xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải) cho biết, giống nho NH 01 – 152 cho chất lượng cao, giá thành tốt.
Hiện nay, hợp tác xã đang khuyến khích, hỗ trợ các xã viên tham gia sản xuất giống nho mới này trên cánh đồng mẫu lớn để sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đảm bảo chất lượng, đủ sản lượng để ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với các doanh nghiệp, siêu thị lớn. Dự kiến đến cuối năm nay sẽ mở rộng diện tích giống nho NH 01 – 152 lên trên 20 ha.
Để đa dạng hóa giống nho ăn tươi chất lượng cao, Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố vừa qua chuyển giao cho bà con Ninh Thuận giống nho mới NH 01 – 26 rất độc đáo. Giống nho mới NH 01 - 26 khi chín có màu đen, vỏ quả mỏng, vị thanh ngọt, đặc biệt có hương thơm rất cuốn hút nên được người dùng ưu ái dành tặng cho cái tên “nho kẹo Ninh Thuận”.
Tiến sĩ Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết, qua thời gian khảo sát, đánh giá giống nho NH 01 - 26 có một số đặc điểm ưu việt như cây có khả năng chống chịu sâu bệnh hại hoặc điều kiện bất lợi của thời tiết rất tốt; có thể nói đây là giống tốt nhất so với các giống nho đang trồng đại trà ở Ninh Thuận hiện nay. Với đặc điểm ưu việt này, người trồng nho bớt được công chăm sóc cũng như chi phí lao động.
Đặc biệt, lượng thuốc bảo vệ thực vật sử dụng giảm từ 40 - 60%. Nhờ vậy, khi bán ra thị trường, người tiêu dùng rất an tâm sử dụng.
Không những phục vụ ăn tươi, nho NH 01 - 26 còn có thể sử dụng cho mục đích chế biến rượu. Giống nho này chế biến rượu cho chất lượng tương đương với các giống nho chuyên trồng để làm rượu. Chính vì vậy, thị trường cho nho NH 01 – 26 rộng mở hơn so với các giống nho khác. Hiện nho NH 01 – 26 đang được thu mua với giá bình quân 100.000 đồng/kg, cao hơn gấp nhiều lần so với nho đỏ quả tròn truyền thống.
Để tạo nên sức hút mới cho sản phẩm nho ăn tươi, các hộ trồng nho trên địa bàn Ninh Thuận cũng đang trồng thử nghiệm một giống nho nhập ngoại như: Hạ Đen, Scarlotta, Kyoho, Black Queen, nho Pháp, Shine Muscat có nguồn gốc từ Trung Quốc, Mỹ, Australia, Nhật, Pháp, Israel.
Đây là những giống nho có nhiều ưu điểm vượt trội về hình dáng, màu sắc bắt mắt, quả to, ăn giòn, chắc thịt và ngọt thơm. Hiện nay một số nhà vườn đang bắt đầu thu hoạch sản phẩm, bước đầu mang lại tín hiệu rất khả quan.
Năm 2020, cùng với phát triển các giống nho ăn tươi mới chất lượng, để gia tăng giá trị kinh tế cho quả nho, Ninh Thuận tiếp tục mở rộng các vùng trồng nho theo tiêu chuẩn VietGAP; hỗ trợ, tạo điều kiện cho người trồng nho liên kết với các doanh nghiệp tham gia đầu tư, sản xuất nho theo chuỗi giá trị; chuyển giao công nghệ hiện đại vào sản xuất, bảo quản, đa dạng hóa các sản phẩm chế biến từ quả nho gắn với phát triển du lịch sinh thái vườn nho.