Huyện miền núi Sông Hinh, tỉnh Phú Yên là vùng nguyên liệu của Công ty cổ phần mía đường Tuy Hòa (Nhà máy đường Tuy Hòa) với diện tích hơn 5.000 ha. Từ đầu niên vụ 2018 - 2019, nhiều nông dân ký hợp đồng bao tiêu cây mía với nhà máy đã được cấp phiếu đốn chặt. Tuy nhiên, giá bán thấp hơn so với các nhà máy khác trong tỉnh khiến nông dân rất bức xúc.
Hiện nay, giá thu mua mía nguyên liệu trên địa bàn tỉnh Phú Yên xuống thấp, lại không có sự đồng đều về giá giữa các nhà máy. Ảnh: Thế Lập/TTXVN
Cụ thể, Nhà máy đường Tuy Hòa chỉ mua mía đạt 10 chữ đường với giá 750.000 đồng/tấn. Trong khi đó Nhà máy đường Vạn Phát (huyện Sơn Hòa) thu mua 820.000 đồng/tấn và Nhà máy đường KCP (có hai nhà máy đặt tại huyện Sơn Hòa và huyện Đồng Xuân) mua mía 10 chữ đường với giá cao nhất là 850.000 đồng/tấn.
Với giá cả thấp và chênh lệch lớn giữa các nhà máy khiến nông dân chắc chắn gặp thua lỗ nên bất bình và đã phản ánh đến các tổ điều hành mía đường ở cấp xã mong muốn có sự đồng đều trong giá mua mía.
Ông Trần Văn Ân, Chủ tịch UBND xã Đức Bình Tây (huyện Sông Hinh), cho biết: Giá mía so sánh giữa ba nhà máy trong tỉnh Phú Yên có sự chênh lệch với nhau. Người nông dân muốn có sự bình đẳng trong vấn đề giá cả. Giá thị trường có thể lên hoặc xuống, còn cơ chế giá trong một tỉnh thì phải được áp dụng như nhau.
Ông Nguyễn Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Ea Ly (huyện Sông Hinh) cũng kiến nghị: "So sánh giá của Nhà máy đường Tuy Hòa thì rõ ràng là thấp. Mong muốn của tôi là Ban điều hành mía đường huyện Sông Hinh cũng như Ban điều hành mía đường tỉnh Phú Yên có sự điều chỉnh về giá làm sao chỉ chênh lệnh nhỏ thôi để nông dân ổn định đời sống. Với năng suất mía đạt bình quân 60 tấn/ha mà giá mua chỉ 750.000 đồng/tấn (10 chữ đường) thì nông dân cầm chắc lỗ".
Trước việc giá mía chênh lệch đã có hiện tượng nông dân ở vùng nguyên liệu của Nhà máy đường Tuy Hòa bán mía cho tư thương vận chuyển sang nhà máy khác tiêu thụ. Điều này dẫn đến tình trạng tranh chấp vùng nguyên liệu trong các ngày 23/2/2019 và 24/2/2019 và cần có sự can thiệp của Công an huyện Sông Hinh.
Để giải quyết vấn đề này, Ban điều hành mía đường huyện Sông Hinh đã tổ chức đối thoại giữa Nhà máy đường Tuy Hòa với tổ điều hành mía đường các xã, thị trấn trong huyện. Tuy nhiên, đại diện nhà máy lại cho rằng việc xảy ra tranh chấp nguyên liệu không phải do cơ chế về giá.
Ông Nguyễn Đình Chiến, đại diện Nhà máy đường Tuy Hòa lý giải: Thương lái họ vẫn gom mía về nhà máy và không đòi hỏi bất kỳ chính sách gì. Họ gom mía về không hỏi giá. Như vậy là đâu phải là do giá.
Hiện nay giá thu mua mía nguyên liệu được áp dụng cho mía đạt 10 chữ đường. Tuy nhiên trên thực tế, khó có thể đạt được mức chữ đường này nên giá mía còn thấp hơn nhiều. Nhiều diện tích mía đạt khoảng 8 chữ đường thì giá chỉ còn 620.000 đồng/tấn.
Trong khi đó các chi phí sản xuất đều tăng; riêng tiền thuê nhân công chặt mía lên đến 300.000 đồng/tấn; cộng với năng suất mía niên vụ 2018 – 2019 đạt bình quân thấp, nông dân chắc chắn thua lỗ.
Ông Đinh Ngọc Dạn, Phó Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh cho rằng: Về giá, khó khăn là chung của cả tỉnh. Vì thế các nhà máy cũng phải đảm bảo sự công bằng. Điều này để cho nông dân không có sự so bì nhà máy này mua thấp nhà máy kia mua cao.
Nếu vấn đề này cứ tiếp diễn thì tranh chấp nguyên liệu chắc chắn sẽ xảy ra. Ban điều hành mía đường huyện Sông Hinh đã đề nghị phía nhà máy phải làm rõ việc này. Có như vậy nông dân mới có sự tin tưởng và tiếp tục đầu tư trồng mía cho vùng nguyên liệu.