Chechnya-Nga sẽ là mục tiêu tiếp theo của IS?

Một video mới được đăng tải trên YouTube đe dọa sự mở rộng của lực lượng Hồi giáo tự xưng tới khu vực Bắc Caucasus (Kavkaz) đã gây ra nhiều đồn đoán về mối đe dọa của các tay súng Hồi giáo cực đoan ở Nga.


Ngày 2/9 vừa qua, các phương tiện truyền thông Nga đã bị rung chuyển bởi một đoạn video được đăng tải trên YouTube, trong đó một tay súng được cho là thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo Iraq tự xưng (IS) gửi một thông điệp mạnh mẽ đến Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng lực lượng Nhà nước Hồi giáo Iraq sẽ đến "giải phóng Chechnya và tất cả các khu vực vùng Caucasus". Những lời tuyên bố của IS đối với vùng lãnh thổ của Nga không phải là mới, bởi vì một bản đồ mới đây được IS đưa ra đã xuyên tạc khu vực phía nam trên của Nga như là một phần của Nhà nước Hồi giáo tự xưng sẽ được thành lập vào năm 2020.

Điện Kremlin có thể sẽ lờ đi đoạn video trên, bởi vì lời cảnh báo được đưa ra từ một thành viên không rõ danh tính của nhóm khủng bố, vốn chưa chắc đã thuộc IS. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Nga đã thổi bùng câu chuyện này lên, trong khi Tổng Công tố ra lệnh mở một cuộc điều tra hình sự về việc kích động bạo lực và ra lệnh chặn việc truy cập vào đoạn video này tại Nga. Nhưng phản ứng mạnh mẽ nhất đối với lời cảnh báo đối với ông Putin lại đến từ Ramzan Kadyrov, Tổng thống nước Cộng hòa Chechnya, người đã hứa sẽ tiêu diệt các tay súng IS đe dọa đến quyền lợi của Nga ở khu vực này.

Làn sóng bình luận rằng đoạn video đã gây khiêu khích ở Nga cho thấy, ngoài cuộc khủng hoảng ở Ukraine hiện nay, các mối đe dọa từ IS cũng đang được nghiên cứu tại Điện Kremlin. Tuy nhiên, liệu IS có thể thực sự "giải phóng" được vùng Caucasus và chúng có đủ khả năng để làm như vậy?

Việc trừng trị thẳng tay phong trào Hồi giáo ở Bắc Caucasus, đặc biệt là ở Chechnya, đã cho phép các nhà chức trách hạn chế sự lây lan chủ nghĩa cực đoan trong khu vực. Mối quan tâm đầu tiên của những phần tử Hồi giáo cực đoan, vốn bị buộc phải hoạt động bí mật là sự sống còn của chúng. Mối quan tâm thứ hai là phải có các nguồn lực cần thiết để thực hiện các cuộc tấn công mang tính cá nhân. Nói chung, khu vực Bắc Caucasus, nơi từng là một mảnh đất “màu mỡ” làm nảy sinh những rắc rối cho chính phủ Nga, hiện nay tương đối ổn định.

Tuy nhiên, các tay súng Hồi giáo vốn đang theo đuổi mục tiêu thành lập một nhà nước tự xưng ở vùng Caucasus có thể đã tìm được nơi trú ẩn ở một khu vực khác, cụ thể là ở Iraq và Syria, bằng cách tham gia IS. IS tự tuyên bố rằng lực lượng này có hơn 2.000 chiến binh Chechnya trong đội hình của chúng, bao gồm cả thủ lĩnh MuslemAbu al-Waleed Shishani và Omar al Shishani khét tiếng, cả 2 từng tham gia cuộc chiến Chechnya lần thứ hai và hiện đang là những thành viên tích cực của IS. Tổ chức này đang tìm cách lôi kéo nhiều thành viên nữa và đề ra mục tiêu thành lập một Lữ đoàn Chechnya.

Nhưng việc thu hút các tân binh người Chechnya không phải là mục tiêu duy nhất của IS. Gần đây, lực lượng này đã thành lập một trường học cho trẻ em nói tiếng Nga ở Rakka của Syria. Bên cạnh đó, theo Joanna Paraszczuk, người đứng đầu một blog về sự tham gia của các tay súng Chechnya ở Syria, IS đã tạo ra một trang web, Trung tâm-H, mà cụ thể là nhằm vào Nga. Lời cảnh báo ghi âm gửi cho ông Putin đã được phát hành bởi trang web này.


Trên thực tến, các mối đe dọa từ IS đối với Nga không phải hoàn toàn không có có căn cứ. Những tay súng người Chechnya thuộc IS có thể sẽ trở về vùng Caucasus với nhiều lý do khác nhau - nếu IS giành chiến thắng ở Iraq và Syria, sau đó các tay súng nói tiếng Nga được huấn luyện tốt có thể sẽ muốn có một chiến thắng tương tự ở vùng Caucasus, một điều mà lực lượng này không đạt được trong những năm 2000. Tuy nhiên, ngay cả khi IS bị tiêu diệt, các tay súng Chechnya cũng không còn sự lựa chọn nào khác là quay trở lại Caucasus để tránh bị bức hại ở Trung Đông. Sau đó, câu hỏi lớn đặt ra đối với Moskva là làm thế nào để đối phó với những tay súng trên và khi chúng tìm cách để "giải phóng" Caucasus.  

Có vẻ như các nhà lãnh đạo Nga hiểu hoàn toàn mối đe dọa này và đang tìm cách để thực hiện cuộc tấn công phủ đầu chống lại các tay súng Chechnya thuộc IS. Theo một số nguồn tin, Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) có thể đã xâm nhập sâu vào nhiều tổ chức cơ sở và lữ đoàn Chechnya. Tuy nhiên, nhiệm vụ chống khủng bố chính vẫn là Tổng thống Chechnya Ramzan Kadyrov, người đã phụ trách việc ổn định khu vực này trong 7 năm qua.

Trong những năm gần đây, ông Kadyrov đã phát triển mối quan hệ ấn tượng ở Trung Đông, bao gồm cả ở vùng Vịnh trong bối cảnh cùng chung mối đe dọa mới từ lực lượng IS. Trong 6 tháng qua, ông Kadyrov đã gặp Quốc vương Abdullah II của Jordan 2 lần, lần đầu tiên ở Amman (Jordan) vào tháng 3 và sau đó ở Grozny (thủ phủ Chechnya) vào tháng 6. Quốc vương Abdullah cũng đã ghé thăm Chechnya khi trên đường tới Kazakhstan, nhưng đó cũng là những tín hiệu cho thấy rằng các cuộc đàm phán tích cực về hợp tác chống khủng bố đang được tiến hành giữa Chechnya và Jordan. Jordan có chung đường biên giới dài với Iraq và Syria, nhưng cũng là nơi có hàng chục ngàn người Chechnya.

Bằng cách thiết lập các mối liên kết như vậy giữa Chechnya ở Caucasus và Trung Đông, ông Kadyrov có thể đại diện như là một người bảo vệ của Chechnya trên toàn thế giới và cuối cùng có thể có ảnh hưởng nhất định đối với một số tay súng người Chechnya là thành viên của IS. Mặc dù vẫn là khu vực dễ bị tổn thương, nhưng rõ ràng rằng khả năng của IS là chưa đủ sức để mở rộng vùng kiểm soát của chúng tới vùng Caucasus.


Công Thuận (Theo R.D)