Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: AFP/TTXVN
Với nội dung chủ đạo xoay quanh những vấn đề trong nước và trọng tâm là tình hình phát triển kinh tế, có thể thấy lãnh đạo nước Nga đang nỗ lực trực tiếp củng cố niềm tin của xã hội của người dân vào những định hướng phát triển mà ông và chính phủ đang thúc đẩy, chủ yếu dựa vào nội lực và không quá kỳ vọng bất kỳ cải thiện nào từ bên ngoài.
Phát biểu mở đầu cuộc trả lời trực tuyến thường niên năm 2019, nhà lãnh đạo nước Nga khẳng định ông đã đọc trước một số câu hỏi của người dân, những câu hỏi đó tập trung vào lĩnh vực xã hội và mức sống.
Và ông bắt đầu chính từ mối quan tâm lớn nhất đồng thời là chìa khóa để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đó là các dự án quốc gia. Theo ông đánh giá, dẫu còn nhiều vấn đề trong triển khai và nguồn tài chính, song các dự án này sẽ cho phép đưa nền kinh tế lên tầm cao mới và bảo đảm an toàn cho đất nước trong dài hạn.
Để trả lời cho những nghi ngờ về tính hiệu quả của các dự án quốc gia khổng lồ, Tổng thống Nga một lần nữa khẳng định mục tiêu của dự án là nâng cao năng suất lao động và phát triển kinh tế, đó là cơ sở để cải thiện mức sống của người dân.
Những băn khoăn về các dự án quốc gia còn nhiều lần được lặp lại tại cuộc tiếp xúc. Người đứng đầu nước Nga đã thể hiện và tiếp tục khẳng định niềm tin vào sự cần thiết của các dự án đó để tạo ra sự phát triển vượt trội. Ông kêu gọi người dân cần hiểu mục đích của những dự án này để thay đổi cơ cấu nền kinh tế, nâng cao hàm lượng khoa học trong kinh tế, cuối cùng là tăng năng suất lao động.
Tổng thống khẳng định, người dân sẽ cảm nhận được hiệu quả của các dự án trọng điểm ngay trong năm nay, tiến tới tạo ra bước phát triển vượt trội cho nền kinh tế.
Người dân Nga gửi đến Tổng thống Putin rất nhiều câu hỏi về những khó khăn họ gặp hằng ngày như thời gian chờ đợi quá lâu tại bệnh viện, lương thấp, thiếu thuốc, tiền hỗ trợ sinh con thấp... Những phản ánh đó để lộ ra những “mảng tối” trong tình hình phát triển ở Nga hiện nay. Đó là sự chênh lệch thu nhập và điều kiện sống giữa nông thôn và thành thị, phân bố nguồn tài chính trung ương đến địa phương, hiệu quả thấp trong hoạt động của các cơ quan chính quyền các cấp, đặc biệt là tham nhũng.
Chính bản thân Tổng thống thừa nhận, lĩnh vực nào có “đồng tiền lớn”, ở đó luôn khó khăn hơn trong giải pháp. Ông cũng không ngần ngại thừa nhận những sai lầm và thiếu hiệu quả của chính phủ, kể cả trách nhiệm cá nhân của các bộ trưởng trong vấn đề bảo đảm chính sách nhà nước đối với người thu nhập thấp, hộ đông con.
Với những câu hỏi xuất phát từ các vụ việc đáng buồn gần đây như cáo buộc oan nhà báo tàng trữ ma túy, người đứng đầu nước Nga không né tránh mà nhất trí với đánh giá của xã hội, đồng thời đưa ra yêu cầu cụ thể như tăng cường kiểm soát trong lực lượng bảo vệ pháp luật, thậm chí đề xuất thành lập một cơ quan chuyên kiểm soát ma túy trực thuộc Bộ Nội vụ.
Lần trả lời này không có bộ trưởng hay lãnh đạo tỉnh nào xuất hiện, song tổng thống được nối mạng truyền hình với các địa phương và trực tiếp lắng nghe người dân nơi đây. Bên cạnh đó việc nối mạng với địa phương cũng giúp chuyển tải hình ảnh về thực tiễn xã hội, giới thiệu đến cả nước những dự án đang tiến hành ở những vùng sâu vùng xa nhất.
Một số thông tin mới mang tính chất chính sách cũng được lãnh đạo Nga thông báo. Nga sẽ là cường quốc quân sự duy nhất trên thế giới giảm ngân sách quốc phòng, năm 2020 xuống 2,87%, năm 2021 là 2,8 Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Tuy nhiên, Nga vẫn sẽ bảo đảm vị thế ngang hàng về quân sự và hạt nhân, thậm chí còn vượt trên vài bước so với các đối thủ cạnh tranh nhờ vào vũ khí công nghệ cao mà Nga coi là thành tựu độc tôn của mình.
Trong các vấn đề đối ngoại, các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga và Ukraine được đề cập đến trước hết. Tổng thống Nga đánh giá tích cực về vị tổng thống mới của nước láng giềng, song không thể hiện thái độ lạc quan về tương lai mối quan hệ giữa Kiev và các vùng đòi độc lập của Ukraine, gián tiếp qua đó là mối quan hệ với Nga. Còn thông qua vấn đề trừng phạt của phương Tây, Tổng thống Putin một lần nữa khẳng định đất nước cần chú trọng phát huy nội lực và không quá hy vọng vào các tín hiệu cải thiện từ bên ngoài.
Khả năng diễn ra cuộc gặp giữa ông với người đồng cấp Mỹ Donald Trump cũng không quá cao do hai lý do: Các lực cản trong nước, đặc biệt liên quan đến chiến dịch tranh cử vừa khởi động tại Mỹ, cũng như tính nhạy cảm với đề tài quan hệ Nga - Mỹ trong giới ảnh hưởng Mỹ. Thêm vào đó, chính sách trừng phạt Nga cũng là rào cản lớn cản trở hai bên.
Tuy nhiên, Tổng thống Putin khẳng định Nga sẵn sàng tiếp xúc và hai bên có nhiều nội dung cần thảo luận như các hồ sơ quốc tế, nền an ninh, số phận của Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược START. Quan hệ căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Iran cũng được Tổng thống Nga đánh giá nghiêm túc, đồng thời cảnh báo khả năng sử dụng vũ lực dẫn đến thảm họa cho tất cả các bên trong khu vực.
Cần nói rằng cuộc trả lời trực tuyến 2019 diễn trong điều kiện không thuận lợi đối với người đứng đầu nước Nga. Những thắng lợi đối ngoại mà Nga giành được trong năm qua dường như không “nặng ký” hơn những khó khăn đời sống mà người dân Nga tiếp tục cảm nhận ngày một sâu sắc, thực trạng này phần nào làm lung lay niềm tin của người dân và ảnh hưởng tới uy tín của ông Putin.
Ngay khi cuộc trả lời trực tuyến còn chưa kết thúc, đã có tin Liên minh châu Âu (EU) gia hạn gói biện pháp trừng phạt liên quan đến việc Nga sáp nhập Crimea đến tháng 6/2020. Điều này dường như xác nhận tầm nhìn của Tổng thống Putin khi ông kêu gọi không trông chờ vào các tín hiệu tích cực từ bên ngoài, và giải pháp duy nhất là tăng năng suất lao động để nâng cao mức sống người dân. Tăng năng suất lao động đồng thời là vấn đề khó khăn nhất đối với Nga hiện nay, đòi hỏi những giải pháp tổng thể.
Trong 4 giờ 8 phút, người đứng đầu nước Nga đã trả lời 81 câu hỏi liên quan đến hàng chục vấn đề. Đó cũng là những khó khăn cản trở phồn vinh của đất nước và hạnh phúc của nhân dân, những khó khăn cần phải vượt qua bằng nội lực, bằng niềm tin vào hệ thống và cũng bằng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vượt trội.
Nói cách khác, thông qua cuộc đối thoại trực tuyến năm nay, Tổng thống Nga có lẽ muốn gửi thông điệp tới người dân Nga không nên “ảo tưởng” vào những “kỳ tích”, mà phải quyết tâm và sẵn sàng đương đầu với những cam go, thách thức, “tự lực cánh sinh” để có thể thực hiện mục tiêu phát triển đất nước.