Chuyến thăm của Tổng thống Obama cho thấy tương lai ổn định của quan hệ Mỹ-Việt

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới truyền thông và học giả Mỹ những ngày qua. Giới học giả Mỹ nhìn chung nhận định rằng việc gỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương với Việt Nam và những cam kết của Tổng thống Obama tại Việt Nam cho thấy một tương lai ổn định cho mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam.
 
Tiến sỹ William Arthur, chuyên gia phân tích về Đông Nam Á thuộc Tập đoàn tư vấn “Oxford Analytica” nhận định chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama tới Việt Nam là một bước đi quan trọng kế tiếp trong các nỗ lực của chính phủ Mỹ nhằm làm sâu sắc hơn các mối quan hệ với Việt Nam, cũng như củng cố định hướng chính sách “xoay trục tại châu Á” của chính quyền Tổng thống Barack Obama.
 
Ông William Arthur cho rằng điều này minh chứng bởi tuyên bố Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Việt Nam cũng như các thoả thuận khác đã được ký kết trong chuyến thăm vừa qua. Với những gì đã đạt được, các mối quan hệ chính trị và kinh tế giữa Việt Nam và Mỹ sẽ tiếp tục phát triển. Chính phủ Việt Nam sẽ ủng hộ xu thế này vì những lợi ích an ninh, ngoại giao, đầu tư và thương mại mà quan hệ Mỹ-Việt Nam có thể mang lại.
Chuyên gia nghiên cứu về Đông Nam Á Christian Lewis thuộc Tập đoàn tư vấn “Eurasia Group” đồng quan điểm cho rằng chuyến thăm chính thức của Tổng thống Barack Obama tới Việt Nam đã mang lại rất nhiều kết quả, đánh dấu sự bình thường hoá hoàn toàn các mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam sau một tiến trình dài bắt đầu từ năm 1994. Có thể nói rằng, chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng thống Obama trước hết là nhằm khẳng định cam kết của Mỹ với chính sách tái cân bằng tại châu Á, trong đó có nhiều thành tố về kinh tế và an ninh.
 
Việc Mỹ gỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương phi lý với Việt Nam là một điều tất yếu trong tiến trình bình thường hoá quan hệ của hai nước, song nó lại nhận được sự quan tâm đặc biệt từ truyền thông và học giả Mỹ với những nhận định trái chiều về tác động của nó đối với quan hệ Việt Nam-Trung Quốc cũng như cục diện khu vực, nhất là khi vấn đề Biển Đông đang là tâm điểm dư luận thời gian qua.
 Chuyên gia Orville Schell, Giám đốc Trung tâm Quan hệ Mỹ-Trung thuộc Hội châu Á, trụ sở tại New York, nhận định với truyền thông Mỹ rằng việc gỡ bỏ cấm vận vũ khí với Việt Nam sẽ mang lại cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình một tín hiệu lớn rằng các chính sách quyết đoán của Trung Quốc bấy lâu đã khiến láng giềng phải tránh xa thế nào. Chuyên gia này cho rằng Trung Quốc nên thay đổi cách hành xử, song điều này là rất khó có thể xảy ra vì Trung Quốc không chấp nhận thoả hiệp về vấn đề chủ quyền.
 

Một luồng quan điểm trung dung hơn thì cho rằng việc Mỹ gỡ bỏ cấm vận vũ khí với Việt Nam là điều tất yếu, là quan trọng, nhưng nó không làm thay đổi cục diện khu vực và không gây ra những phản ứng tiêu cực từ Trung Quốc. Việt Nam và Trung Quốc có mối gần gũi và có mối liên hệ kinh tế mạnh mẽ. Cả Việt Nam và Trung Quốc đều muốn duy trì các mối quan hệ tích cực chứ không phải đối đầu.
Chuyên gia Anders Corr, Giám đốc Công ty tư vấn rủi ro “Corr Analytics” nhận định chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama là chuyến thăm thứ 3 của một vị tổng thống Mỹ tới Việt Nam từ khi hai nước bình thường hoá quan hệ, do đó nên được coi là một sự cải thiện tiếp diễn trong quan hệ hai nước, trong đó việc gỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương là điểm mới. “Theo nhìn nhận của tôi, đây không phải là một thay đổi quá lớn dù nó rất quan trọng. Trước mắt, Việt Nam cũng không có nhiều tiền để mua vũ khí của Mỹ. Tôi cho rằng từ quan điểm của Mỹ, cũng như của Trung Quốc, đây không phải là một thay đổi lớn”, ông Anders Corr chia sẻ.
Tiến sỹ William Arthur cùng quan điểm cho rằng quyết định gỡ bỏ cấm vận vũ khí sẽ không gây tác động tiêu cực tới quan hệ Việt Nam-Trung Quốc. “Trung Quốc và Việt Nam có các mối quan hệ kinh tế mạnh, trong khi các chính phủ tại Hà Nội và Bắc Kinh lại gần gũi nhau. Chính phủ mới tại Việt Nam sẽ không làm ngơ với việc cố gắng duy trì các mối quan hệ tích cực với Trung Quốc, trong khi Chính phủ Trung Quốc cũng sẽ muốn duy trì các mối liên hệ tích cực với Hà Nội nói riêng và với Đông Nam Á nói chung”, ông William Arthur nhấn mạnh.
 
Từ một góc nhìn khác, chuyên gia Christian Lewis đánh giá, với việc dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương với Việt Nam, Tổng thống Obama đã tái khẳng định cam kết của Washington với tự do qua lại tại khu vực Biển Đông, và đồng thời cũng làm sâu sắc thêm mối quan hệ đối tác an ninh với Việt Nam. Ông Christian Lewis nhận định: “Việc làm sâu sắc thêm các mối quan hệ an ninh Mỹ-Việt Nam rất quan trọng với Mỹ khi xét tới sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc tại khu vực châu Á”.