Nhận định về kế hoạch của Nga thuyết phục Syria giao nộp vũ khí hóa học, báo "Người bảo vệ" của Anh ngày 11/9 cho rằng Tổng thống Vladimir Putin đang chiếm thế thượng phong và dồn người đồng cấp Mỹ Barack Obama "vào chân tường", khiến ý định không kích của phương Tây nhằm vào quốc gia Trung Đông chìm trong nội chiến này có thể bị đảo chiều. Khi ông Putin thể hiện vai trò của một nhà lãnh đạo biết tuân thủ luật pháp quốc tế và kiên trì theo đuổi giải pháp ngoại giao trong vấn đề Syria, thì rõ ràng, ảnh hưởng của Nga ở Trung Đông và toàn cầu sẽ được tăng cường mạnh mẽ.
Câu chuyện về việc Syria giao nộp vũ khí hóa học không phải là điều mới mẻ. Hơn một năm trước đây, nó đã được đề cập đến.
Tổng thống Nga Putin phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị thượng đỉnh G-20 ngày 5/9. Ảnh: AFP/TTXVN |
Điều đáng nói ở đây là thời điểm khơi lại câu chuyện này. Đó chính là thành công của Putin. Đề xuất của ông chủ Điện Kremlin ngay lập tức nhận được sự ủng hộ của Syria, Iran, Liên hợp quốc và một số đồng minh ở châu Âu. Nếu xem xét vấn đề ở chiều ngược lại, ông Putin có lẽ còn cứu nguy cho ông Obama một bàn thua trông thấy. Sau những nỗ lực vận động cho một giải pháp quân sự, giờ đây ông Obama đang phải đối mặt với sự phản đối của dư luận Mỹ. Còn kế hoạch không kích Syria với cái cớ chính quyền nước này sử dụng vũ khí hóa học mà Nhà Trắng đưa ra tại Quốc hội có nguy cơ vấp phải thất bại. Trong bối cảnh đó, ông Obama như "chết đuối vớ được cọc", nhanh chóng chớp lấy đề xuất của phía Nga với sự hào hứng không thể che giấu.
Học giả Philippe Moreau - Defarges thuộc Viện Quan hệ Quốc tế có trụ sở ở Paris nói với hãng tin Bloomberg rằng: "Những nhà ngoại giao Nga quả là giỏi giang. Putin và Assad đã giành phần thắng tại vòng đấu này". Đối với những người theo quan điểm bảo thủ ở Mỹ vẫn chủ trương lật đổ Tổng thống Syria Bashar al - Assad và trợ giúp phe đối lập Syria, thì việc ông Obama phải nhận "gói cứu trợ" từ Putin là điều rất đáng sỉ nhục. Có người còn coi đây là sự bội phản.
Peggy Noonan - người từng chắp bút diễn văn cho cố Tổng thống Reagan, cho rằng, không chỉ có Nga và Syria mà bản thân ông Obama cũng cần kéo dài thời gian, để sau đó "cuộc khủng hoảng trôi qua và biến mất vào khoảng không".
Vai trò của ông Putin trong vấn đề Syria sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ những lợi ích của Nga ở khu vực. Bằng việc đưa cuộc khủng hoảng Syria quay lại diễn đàn Hội đồng Bảo an LHQ với sự trợ giúp của Tổng thống Pháp François Hollande, ông Putin có thể tuyên bố rằng luật pháp quốc tế cần phải được tôn trọng, chứ không phải chủ nghĩa đơn phương của Mỹ. Qua cách tiếp cận của Nga, người ta nhận thấy tính thời sự của nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia có chủ quyền. Sau Afghanistan, Iraq và Libya, giờ đây Nga thể hiện rõ quyết tâm ngăn chặn sự sụp đổ của Syria vào quỹ đạo của phương Tây.
Tổng thống Mỹ Obama từng theo đuổi mục tiêu cải thiện mối quan hệ với Nga. Tuy nhiên, ông Putin đã lái nỗ lực này đi theo cách mà Điện Kremlin quyết định, chứ không phải người Mỹ. Có thể nhận thấy Nga đã phần nào thành công trong nỗ lực cạnh tranh ảnh hưởng với phương Tây ở Trung Đông - một khu vực có vị trí địa chiến lược quan trọng. Như vậy, trong thời gian tới, cuộc chiến cạnh tranh giữa Nga và Mỹ đối với hàng loạt vấn đề nóng như Syria, chương trình hạt nhân của Iran, kế hoạch thiết lập lá chắn tên lửa, cắt giảm đầu đạn hạt nhân... có nguy cơ sẽ tiếp tục căng thẳng.
Lê Phương