Ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump. Ảnh: AFP |
Trong cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình tối 9/10, ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump đã tìm cách bới móc những bê bối liên quan đến gia đình ứng viên đảng Dân chủ Hillary Clinton. Đặc biệt, ông Trump còn đe dọa nếu đắc cử sẽ chỉ đạo cho Bộ trưởng Tư pháp chỉ định một công tố viên đặc biệt để điều tra về việc bà Clinton dùng thử điện tử (email) cá nhân cho mục đích công vụ của khi còn làm Ngoại trưởng Mỹ từ năm 2009 đến 2013. Quản lý chiến dịch tranh cử của ông Trump, Kellyanne Conway, cố gắng giảm nhẹ tính nghiêm trọng của phát ngôn trên khi nói rằng đó chỉ là cách châm biếm. Tuy nhiên, theo cựu Bộ trưởng Tư pháp Eric Holder, phát ngôn đó cho thấy ông Trump không phù hợp để trở thành người đứng đầu Nhà Trắng.
Luật pháp Mỹ quy định quyền xét xử nằm trong tay đoàn Thẩm phán Tòa án Tối cao, gồm 9 người. Tổng thống Mỹ không có quyền bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt mà thẩm quyền này thuộc về các Thẩm phán Tòa án Tối cao. Từ trước tới nay, nước Mỹ cũng chưa có ngoại lệ nào về hành động như ông Trump nói. Trả lời phỏng vấn tạp chí Fortune, Giáo sư luật Jim Jacobs thuộc Đại học New York khẳng định: Nếu Tổng thống gọi điện cho Bộ trưởng Tư pháp yêu cầu điều tra một đối tượng cụ thể nào đó, việc này không chỉ trái ngược với cách thức hoạt động của Bộ Tư pháp mà còn trái luật. “Tôi chưa từng thấy một Tổng thống nào làm như thế, hoặc nếu nó từng xảy ra trong quá khứ thì đó hẳn là một vụ bê bối”, Giáo sư Jacobs nhấn mạnh.
Nhưng đây không phải là lần đầu tiên ông Trump đưa ra tuyên bố như vậy. Trong một bài viết trên trang tin marketwatch.com, Trợ lý Giáo sư Chris Edelson thuộc Đại học American cho biết ứng cử viên đảng Cộng hòa từng nói sẽ ra lệnh “trấn nước” (tù nhân). Đây là một hình thức tra tấn mà tra tấn là hành động vi phạm pháp luật ở Mỹ cũng như trên thế giới. Ông Trump còn tuyên bố sẽ ra lệnh giết chết các thành viên gia đình của phần tử khủng bố. Hành động này nghiêm trọng hơn bởi nó cấu thành tội ác chiến tranh. Nhưng khi các chuyên gia quân sự phản ứng, ông Trump liền chối bỏ, nói rằng mình không ra lệnh cho quân đội vi phạm luật pháp.
Theo Trợ lý Giáo sư Chris Edelson, người ta có thể xem xét bình luận của ông Trump trong cuốn băng mới được tiết lộ gần đây để xác định niềm tin vào lời lứa không ra lệnh cho quân đội vi phạm luật pháp của ông Trump. Trong cuốn băng có từ năm 2005, được tờ Washington Post tung ra vào hai ngày trước cuộc so găng lần hai với bà Clinton, ông Trump nói: “Khi bạn là một ngôi sao, họ sẽ để bạn làm chuyện đó. Bạn có thể làm bất cứ điều gì…” Một Tổng thống đương nhiên sẽ có nhiều quyền lực hơn một người nổi tiếng, vậy khi nắm trong tay quyền hành của Tổng thống, ông Trump sẽ hành xử như thế nào?
Lịch sử từng có tiền lệ. Khi cầm quyền, ông Bush và những người đứng đầu Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA), trong đó có Keith Alexander, giám đốc NSA, bị cáo buộc đã lạm dụng quyền lực được cho phép bởi hiến pháp và cáo buộc hoạt động gián điệp trong nước của NSA đã được thực hiện mà không có sự cho phép của tòa án hay theo luật pháp. Vì lẽ đó, ông Bush đã phải đối mặt với nguy cơ bị Quốc hội luận tội và ngay cả khi ông Bush đã về hưu, một số tổ chức như Tổ chức Nhân quyền quốc tế (HRW) và Tổ chức Ân xá quốc tế (AI) vẫn yêu cầu bắt giữ ông Bush với cáo buộc gây “tội ác” và “tra tấn” trong “cuộc chiến chống khủng bố”. Ông Trump sẽ làm điều tương tự? Theo Trợ lý Giáo sư Chris Edelson, những bình luận của ông Trump từ năm 2005 cho chúng ta gợi ý rằng thực tế có thể còn hơn cả những gì suy đoán. Có lẽ vì vậy, ông Edelson đã đặt tiêu đề bài viết của mình là “Giờ thì đã rõ Donald Trump sẽ lạm dụng quyền lực của Tổng thống”.