Hãng tin Reuters dẫn các nguồn tin quốc phòng giấu tên cho biết như trên trong bối cảnh có nhiều lo ngại về tương lai của liên minh truyền thống này sau các thông điệp trái ngược từ Philippines.
Cuộc gặp thường niên dự kiến sẽ hoạch định các hoạt động trong năm 2017, và có thể phía Philippines sẽ phải giải thích rõ ràng các tuyên bố gần đây của Tổng thống Rodrigo Duterte về việc chấm dứt liên minh mà ông nói có ít giá trị.
Ông Duterte (trái) muốn thắt chặt quan hệ với Trung Quốc, xa rời Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN |
Một vị tướng Philippines giấu tên nói rằng “cuộc họp dự kiến diễn ra vào ngày 24/10, nhưng được hoãn lại đến ngày 24/11 vì quân đội Philippines muốn tham dự sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ”. Vị quan chức quân sự nói thêm rằng chưa rõ các cuộc tập trận sẽ ngừng hay không vì ông Duterte “chưa đưa ra bất kỳ sự hướng dẫn cụ thể nào”.
Cuộc họp thường niên giữa lãnh đạo Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ và Tham mưu trưởng quân đội Philippines diễn ra luân phiên ở Honolulu và Manila về nhiều khía cạnh trong quan hệ quân sự giữa hai nước như thu thập thông tin tình báo, cứu trợ nhân đạo và ứng phó thảm họa.
Tham mưu trưởng quân đội Philippines nói rằng Bộ trưởng Quốc phòng Philippines sẽ tìm cách thuyết phục ông Duterte trong cuộc họp nội các tuần tới về việc duy trì các cuộc thao dượt có ích, nhưng phía Philippines cũng muốn được Mỹ đảm bảo rằng không được đối xử với Philippines như “chư hầu”.
Lần thứ hai trong hai ngày liên tiếp, Tổng thống Philippines Duterte đã đe doạ cắt đứt các quan hệ quân sự với Mỹ. Phát biểu vào ngày 26/10 tại một diễn đàn kinh tế ở Tokyo trong ngày thứ hai của chuyến công du chính thức 3 ngày tới thăm Nhật Bản - đồng minh chủ yếu của Mỹ trong khu vực, ông Duterte tuyên bố trong vòng 2 năm tới, ông muốn nước ông “sạch bóng các binh sĩ nước ngoài”, dù ông phải “tái xét hay hủy các hiệp ước đã có”.
Một số ít binh sĩ Mỹ đang trú đóng trên đảo Mindanao ở miền nam Philippines để hỗ trợ các hoạt động chống khủng bố nhắm vào một phong trào nổi dậy Hồi giáo địa phương. Ông Duterte đã gặp Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người vẫn mạnh mẽ ủng hộ các quan hệ chặt chẽ với Mỹ như một lực đối trọng với Trung Quốc, giữa lúc Trung Quốc ngày càng tỏ ra hung hăng hơn ở Biển Đông.
Nhà lãnh đạo 71 tuổi của Philippines gần đây đã tung ra những phát biểu giận dữ và những lời đe dọa liên tục nhắm vào Mỹ để trả đũa việc Mỹ chỉ trích chiến dịch chống ma túy gây tranh cãi của ông.
Trong chuyến công du chính thức Trung Quốc tuần trước, ông Duterte tuyên bố ý định muốn cắt đứt tất cả các quan hệ với Mỹ, nhưng sau đó ông lật ngược những phát biểu của chính ông. Những lời lẽ giận dữ chống Mỹ của ông Duterte tương phản hẳn với lập trường của ông về Trung Quốc: theo đuổi các quan hệ với nước này bằng những bước đi nhượng bộ và hợp tác.
Trước khi lên đường sang Bắc Kinh, ông Duterte đã tuyên bố không nêu phán quyết của Tòa Trọng tài (bác bỏ những tuyên bố chủ quyền thái quá của Trung Quốc trên Biển Đông và cho rằng Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Manila khi ngăn cản ngư dân Philippines hoạt động và cấm các hoạt động thăm dò dầu mỏ của Philippines trong khu vực). Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Philippines đã tìm cách trấn an cử tọa tham dự diễn đàn kinh tế vào ngày 25/10, rằng ông chỉ muốn thắt chặt các quan hệ kinh tế với Trung Quốc, không mưu tìm các quan hệ quân sự.
Sau đó, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay đã tìm cách giải thích những phát biểu của ông Duterte khi nói với các nhà báo rằng Philippines sẽ tiếp tục tôn trọng tất cả các hiệp định đã ký với Mỹ, bởi theo lời ông Yasay, “các quyền lợi quốc gia của hai nước vẫn hội tụ về một điểm”.