Giá vàng thế giới đã tăng khoảng 54% trong vòng 2 năm qua. Trong khi một số nhà quan sát dự báo giá vàng có thể lên 1.500 USD/ounce vào cuối năm nay, thì một số khác cảnh báo đã xuất hiện bong bóng trên thị trường vàng.
Vàng luôn là nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư trong thời kỳ kinh tế bất ổn, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi giá kim loại quý này tăng mạnh sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008. Tuy nhiên, biểu đồ giá vàng đã đi lên từ trước đó rất lâu. Năm 1999, Bộ Tài chính Anh đã có một quyết định sai lầm khi bán ra một nửa số vàng dự trữ của nước này với mức giá trung bình 248 USD/ounce. So với thời điểm đó giá vàng đã tăng hơn 430%.
Theo Giám đốc điều hành Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), Marcus Grubb, lo ngại về tương lai của nền kinh tế thế giới là động lực chính đẩy giá vàng lên cao. Các nhà đầu tư đang "kháo nhau" rằng Mỹ (và có thể cả Anh) sắp triển khai một đợt nới lỏng tiền tệ mới, bằng cách bơm thêm tiền vào nền kinh tế nhằm ngăn chặn nguy cơ giảm phát, qua đó thổi bùng lên nguy cơ lạm phát.
Cùng với các động thái nới lỏng chính sách tiền tệ, sự bất ổn trên thị trường hối đoái toàn cầu cũng là một nguyên nhân khiến giá vàng tăng cao. Tuần trước, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Dominique Strauss-Kahn cảnh báo về nguy cơ xảy ra một cuộc "chiến tranh tiền tệ" do các nước đồng loạt tìm cách ghìm giữ tỷ giá để thúc đẩy kinh tế trong nước. Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Braxin Guido Mantega cũng tuyên bố một "cuộc chiến tỷ giá" đang đe dọa hệ thống tài chính toàn cầu.
Tỷ phú George Soros, người được mệnh danh là "thầy phù thủy" trên thị trường tiền tệ cho rằng đã xuất hiện bong bóng trên thị trường vàng. Ông tuyên bố: "Có thể vàng còn lên giá nữa nhưng chắc chắn nó không an toàn và không thể bền vững mãi mãi".
Tuy nhiên, chuyên gia John Paulson - một nhà quản lý quỹ đầu tư đã kiếm 4 tỷ USD từ thị trường bất động sản Mỹ trước khi nó lụn bại trong cuộc khủng hoảng tài chính vừa qua - lại rất có niềm tin. Khoảng 80% tài sản của ông đang đổ vào vàng hoặc các cổ phiếu được định giá bằng vàng. Ông cũng là một nhà đầu tư lớn vào các công ty khai thác vàng, với 12% cổ phần nằm trong tập đoàn AngloGold Ashanti và đa số cổ phần trong Kinross Gold. Ông dự báo giá vàng có thể lên đến 2.400 USD/ounce sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có một đợt nới lỏng tiền tệ mới, và giá vàng có thể lên đến 4.000 USD/ounce một khi các nhà đầu tư hoảng loạn.
Những lý do Paulson đưa ra bao gồm: Lạm phát hai chữ số vào năm 2012 sẽ giết chết thị trường trái phiếu, làm hồi sinh thị trường cổ phiếu và vàng; tăng trưởng của kinh tế Mỹ sẽ bị hạn chế trong năm 2011 và 2012; thị trường nhà đất Mỹ èo uột; xung đột trên thị trường tiền tệ; và đồng USD tiếp tục yếu do Oasinhtơn tìm cách xử lý cuộc khủng hoảng nợ chính phủ.
Chuyên gia Joel Kruger tại công ty phân tích thị trường tiền tệ Daily FX cũng là một trong những người không khuyến khích mua vàng vào thời điểm này. Ông lưu ý thêm vàng không tạo thêm lãi suất, thu nhập hoặc cổ tức, đồng nghĩa với việc nhà đầu tư hoàn toàn phải trông chờ vào sự lên giá của nó.
Tuy nhiên, những lời khuyến cáo trên đây không ngăn chặn được làn sóng chạy theo vàng. Công ty kinh doanh vàng Baird&Co có trụ sở tại Luân Đôn cho biết doanh số của họ trong năm 2009 tăng gấp đôi lên hơn 300 triệu bảng. Nhưng chỉ 9 tháng đầu năm 2010 họ đã đạt mức doanh thu này. Trong khi đó, tập đoàn đầu tư tài chính UBS đang khuyên các khách hàng cao cấp giữ 7-10% tài sản bằng vàng. Giám đốc Josef Stadler cho biết: "Nỗi lo nguy cơ suy thoái kép đang thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào vàng và cổ phiếu của các công ty khai thác vàng".
Các chuyên gia cho rằng các ngân hàng trung ương ở châu Á sẽ tiếp tục là những khách hàng chủ yếu trên thị trường vàng, không chỉ bởi họ muốn tránh xa đồng USD xuống giá mà còn vì vàng có giá trị thực chất. Các nước như Braxin và Trung Quốc hiện mới có 5% dự trữ ngoại tệ bằng vàng, so với khoảng 50% ở châu Âu.
Một số chuyên gia cảnh báo giá vàng có thể rớt mạnh nếu nền kinh tế toàn cầu tiếp tục hồi phục vững và thị trường tài chính ổn định. Tuy nhiên, viễn cảnh đó vẫn còn khá xa. Vì vậy xu hướng lên giá của vàng sẽ vẫn chiếm ưu thế, ít nhất là thời điểm hiện nay.
Vũ Hội