Thông điệp mạnh mẽ chống dịch COVID-19

Điều này không chỉ cho thấy sự quyết đoán và bản lĩnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin, vốn đã được chứng minh qua nhiều năm tháng "chèo lái" đất nước vượt qua những giai đoạn khó khăn thử thách nhất, mà còn thể hiện quyết tâm của chính quyền Nga, tập trung triển khai những bước đi mạnh mẽ để đảm bảo sức khỏe và cuộc sống an toàn cho người dân.

Thực tế, khả năng kéo dài tuần nghỉ làm vẫn được hưởng lương, đang áp dụng từ ngày 30/3 đến 5/4, đã được truyền thông Nga đề cập tới, song cách kịch bản đều chỉ nói về phương án kéo dài thêm 1 tuần nữa. Có lẽ chẳng mấy ai nghĩ rằng Tổng thống Putin "dám mạnh tay" cho người dân nghỉ làm vẫn hưởng lương hết cả tháng 4, dù trước mắt cuộc bỏ phiếu lấy ý kiến về sửa đổi Hiến pháp quan trọng đã bị lùi lại, hay lễ kỷ niệm 75 năm Ngày Chiến thắng phátxít trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại sẽ diễn ra chỉ 9 ngày sau giai đoạn nghỉ để hạn chế COVID-19 này. Hơn thế, quyết định nghỉ để giãn cách xã hội càng kéo dài chắc chắn sẽ gây tổn hại nghiêm trọng hơn cho nền kinh tế Nga, vốn đã chật vật tăng trưởng trong vài năm qua. 

Trong thông điệp ngày 2/4, Tổng thống Nga cũng khẳng định, các biện pháp giãn cách xã hội mà ông công bố ngày 25/3 hay chế độ tự cách ly tại nhà được áp dụng ở nhiều khu vực của LB Nga đã giúp chính phủ có thêm thời gian để chủ động hành động, huy động tất cả các cơ quan chức năng, tăng cường nguồn lực cho hệ thống y tế nhằm chống lại dịch bệnh hiệu quả nhất có thể, sử dụng kinh nghiệm của Nga cũng như thực tiễn tốt nhất ở các quốc gia khác. Theo ông Putin, với các biện pháp mạnh tay mà chính phủ áp dụng trong thời gian vừa qua, nước Nga đã có thể bảo vệ người cao tuổi khỏi một mối đe dọa nghiêm trọng, ngăn chặn sự bùng phát của dịch bệnh ở trường mẫu giáo và trường học, trường đại học và các tổ chức giáo dục khác. Tuy nhiên, Chính phủ Nga cũng hiểu nguy cơ vẫn hiện hữu khi đỉnh điểm của đại dịch trên thế giới, cũng như ở Nga, vẫn chưa đi qua.

Không thể phủ nhận rằng Nga là một trong những quốc gia sớm có biện pháp quyết liệt ngăn chặn ngay khi dịch COVID-19 xuất hiện ở Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Moskva. Bất chấp Nga có đường biên giới trên bộ dài 4.300 km với Trung Quốc, Moskva trong một thời gian dài kiểm soát tốt tình hình dịch COVID-19. Từ cuối tháng 1, Nga đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống dịch viêm phổi do nhiễm virus corona mới, đóng cửa biên giới tại vùng Viễn Đông giáp Trung Quốc hay tạm ngừng cấp thị thực điện tử cho công dân Trung Quốc, ngừng hoạt động vận tải đường sắt giữa hai nước, hạn chế người nước ngoài đến từ Trung Quốc và hạn chế các chuyến bay thẳng đến Trung Quốc... 

Những biện pháp mạnh tay và quyết liệt tiếp tục được Chính phủ Nga áp dụng sau khi dịch COVID-19 lan tới châu Âu. Nga quyết định đóng cửa không phận từ ngày 27/3 để ngăn các nguồn lây nhiễm virus SARS-CoV-2 từ bên ngoài, rồi đóng cửa biên giới hoàn toàn từ ngày 30/3. Tiếp đó chính quyền các chủ thể của Nga, đi đầu là chính quyền thủ đô Moskva, yêu cầu các tổ chức, cơ quan công quyền, trường học cho làm việc và giảng dạy từ xa tối đa. Rồi tiến tới đóng cửa các quán cà phê, nhà hàng, rạp chiếu phim, bảo tàng và nhà hát, trung tâm mua sắm và giải trí… Tổng thống Putin tuyên bố tuần từ 30/3 đến 5/4 là tuần không làm việc và các công dân phải tuân thủ chế độ tự cách ly.

Tính chất mạnh mẽ và quyết liệt của các biện pháp trên còn được thể hiện ở việc giám sát chặt chẽ người dân tuân thủ quy định. Nga đã triển khai hàng loạt camera trên đường phố để giám sát việc tuân thủ của công dân. Riêng tại thủ đô Moskva, mạng lưới gồm 170.000 camera an ninh được lắp đặt trên đường phố và các ga tàu điện ngầm, trong đó khoảng 100.000 camera được kết nối với hệ thống ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nhận diện khuôn mặt của những người được giám sát y tế. Camera kết nối hệ thống AI có thể nhận dạng ngay cả khi khuôn mặt bị che 40% (khi đội mũ bảo hiểm hoặc khẩu trang y tế), đã giúp chính quyền thành phố phát hiện hơn 200 người vi phạm quy định cách ly. Thị trường thủ đô Moskva, ông Sergei Sobyanin đã ký quyết định phạt tới 5.000 rubble (64 USD) đối với những công dân cố tình ra đường, vi phạm chế độ tự cách ly ở thủ đô. Với các chức sắc còn có thể bị lập biên bản và tạm giữ ô tô. Còn với các thể nhân, mức phạt có thể lên tới 500.000 rubble. Đuma quốc gia (Hạ viện) Nga cũng đã thông qua luật, theo đó người dân nào không tuân thủ quy định kiểm dịch của chính phủ sẽ phải nhận án tù với mức tối đa lên đến 7 năm cùng mức phạt tiền có thể lên tới 2 triệu ruble (tương đương 25.000 USD). 

Những biện pháp trên rõ ràng đã đem lại hiệu quả lớn, tạo được sự giãn cách trong xã hội Nga để ngăn chặn tình trạng lây lan của virus SARS-CoV-2. Người dân Nga cũng đã có nhiều thay đổi khi nhận thức được các biện pháp mạnh tay của chính quyền sẽ giúp khoanh vùng cô lập các ổ dịch, giảm bớt gánh nặng cho hệ thống y tế và tránh cho số người nhiễm SARS-COV-2 tiếp tục tăng theo cấp số nhân. Ngoài việc nghỉ ở nhà được hưởng lương, trong thời gian thực hiện cách ly, người dân Nga còn có thời gian dành cho gia đình, làm những công việc mình yêu thích, hay đơn giản là có cơ hội thưởng thức những vở ballet và opera kinh điển mà bình thường không dễ có điều kiện xem. "Hồ Thiên Nga", "Người đẹp ngủ trong rừng" hay "Kẹp hạt dẻ"... những vở ballet nổi tiếng được các vũ công tên tuổi của Nhà hát Bolshoi lừng danh lần lượt "trình diễn" và được phát trực tiếp qua kênh Youtube chính thức trong những ngày cuối tháng 3 đầu tháng 4 căng thẳng chống dịch này. Như chia sẻ của Nghệ sĩ Nhân dân Nga Vladimir Urin, Tổng giám đốc Nhà hát Bolshoi, biểu diễn online là cách các nghệ sĩ giữ mối liên hệ với khán giả, đồng thời cũng để khích lệ, động viên tinh thần của tất cả mọi người trong những ngày tháng khó khăn này.

Chính quyền Nga cũng xác định tình hình dịch bệnh vẫn rất nghiêm trọng, đặc biệt ở thủ đô của nước Nga. Trong ngày 2/4, tại LB Nga ghi nhận thêm 771 trường hợp mới nhiễm virus SARS-CoV-2 ở 29 chủ thể, đưa tổng số người nhiễm SARS-CoV-2 ở nước này lên 3.548 người tại 76 chủ thể. Riêng thủ đô Moskva ghi nhận thêm 595 trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 mới, đưa số người bệnh tại thủ đô lên tới 2.475 người. Với thông điệp thứ hai và sắc lệnh Tổng thống Putin ký ban hành ngày 2/4, các biện pháp mạnh mẽ chống dịch đang tiếp tục được siết chặt.

Đây không phải lần đầu nước Nga đương đầu với những tình huống khó khăn, và đại dịch COVID-19 có thể coi là một đợt thử thách mới đối với "bản lĩnh Nga". Trong thông điệp lần này, giới lãnh đạo Nga một lần nữa kêu gọi người dân đoàn kết vượt qua "cú sốc kép": dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 và giá dầu giảm nghiêm trọng trên thị trường thế giới khiến nền kinh tế suy giảm. Đó cũng chính là nguồn sức mạnh mà nước Nga từng thể hiện hơn 75 năm trước, trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại.