Tình hình Syria chưa sáng sủa

Chiến sự lan rộng

Theo bài báo, trong tuần qua Mỹ tìm cách tiếp sức cho các nhóm chiến binh thân phương Tây ở Syria bằng quyết định nối lại cung cấp vũ khí phi sát thương, vốn bị đình chỉ từ cuối tuần trước đó. Mỹ đưa ra quyết định này bởi nhận thấy sức mạnh hơn hẳn của các lực lượng Hồi giáo cực đoan so với phe đối lập thân phương Tây.

Các tay súng nổi dậy ở thành phố Aleppo, Syria, ngày 21/12.

Có thể nói những chiến binh thánh chiến đang củng cố lực lượng. Nhóm Dzhebhat en-Nusra chiến đấu gần Damascus, nhóm Hồi giáo Nhà nước Iraq và nhóm Levant cũng đã đẩy lùi Quân đội Giải phóng Syria (FSA) khỏi vùng lãnh thổ mà họ đã chiếm được của quân chính phủ, thiết lập vùng kiểm soát, ngăn chặn hàng viện trợ nhân đạo và bắt giữ người dân làm con tin. Các cuộc giao tranh đã lan sâu 20 km về phía đông bắc thủ đô Damascus, nơi đang thuộc nhóm Dzhebhat en-Nusra chiếm giữ.

Các phương tiện truyền thông đồng thời cũng cho biết hơn 90 tù nhân, trong đó có cả phụ nữ và trẻ em, đã bị hành quyết. Chiến tranh đang lan rộng đến cả thành phố Aleppo ở miền bắc Syria, trong khi miền đông và miền trung chịu sự kiểm soát của phe đối lập. Các cuộc tấn công của quân chính phủ giảm dần hiệu quả.

Vai trò của các bên

Phương Tây cũng đã bắt đầu nhận ra rằng sẽ không thể ngăn chặn cuộc chiến ở Syria nếu không đạt được một thỏa thuận giữa Iran và Saudi Arabia. Trong bối cảnh các bên gấp rút chuẩn bị cho Hội nghị hòa bình Geneva 2 dự kiến diễn ra vào ngày 22/1/2014, tờ "Guardian" bình luận: Rõ ràng các cuộc đàm phán hòa bình sẽ không thể diễn ra mà không có sự thỏa hiệp giữa Iran và Saudi Arabia. Đây là hai cường quốc chủ chốt trong khu vực, vốn đang đóng vai trò bí mật chi phối cuộc chiến tranh ở Syria. Ngay từ đầu khi cuộc xung đột Syria diễn ra, quan điểm của Nga là: "Saudi Arabia có vai trò tác động đáng kể đến các phần tử nổi dậy Hồi giáo, trong khi Iran lại đóng vai trò rất quan trọng đối với sự sống còn của Bashar al-Assad". Tân Tổng thống Iran Hassan Rouhani có thể ngừng hỗ trợ ông Assad, còn Saudi Arabia có thể dùng ảnh hưởng của mình với các tay súng để họ thôi "nhũng nhiễu" người hàng xóm Syria.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Vladimir Sotnikov thuộc Viện nghiên cứu Trung Đông (Viện Hàn lâm khoa học Nga), nhận định rằng Iran và Saudi Arabia khó lòng có thể ngồi vào bàn thương lượng, hai bên có quan điểm khác nhau về chương trình hạt nhân Iran. Chính vì vậy, theo ông Sotnikov, "hội nghị Geneva 2 sẽ là nơi thuận lợi để các nhà ngoại giao từ hai quốc gia đối lập này có cơ hội bày tỏ quan điểm trước các đồng minh lẫn đối thủ. Đó là chưa kể hội nghị này còn có thể thông qua một thỏa thuận khung về tương lai của Syria mà biết đâu, trong thỏa thuận khung này, Iran và Saudi Arabia có thể đạt được sự tán đồng nào đó về quy tắc của cuộc chơi này".

Thực tế, Saudi Arabia chưa sẵn sàng để thỏa hiệp. Bằng chứng là mới đây Ngoại trưởng Saudi Arabia đã từ chối cuộc họp với người đồng cấp Iran. Ngoài ra, nước này cũng không hài lòng với chính sách của Mỹ, khi Washington từ bỏ can thiệp quân sự vào cuộc khủng hoảng Syria, "chạy theo" Nga để giải trừ vũ khí hóa học của ông Assad. Cựu Giám đốc tình báo Saudi Arabia và là cựu đại sứ Saudi Arabia tại Mỹ - Hoàng tử Turki al-Faisal - cũng chỉ trích mạnh mẽ và cho rằng thực chất đó chỉ là kế hoãn binh của Mỹ nhằm tránh phải tham gia quân sự vào Syria mà thôi.

Bài báo cho rằng bất luận vấn đề được giải quyết bằng cách nào, song rõ ràng tình hình trong khu vực đang nóng lên. Trước những cái chết đau lòng của người dân vô tội, cộng đồng quốc tế không khỏi đau đáu một câu hỏi: Bao giờ mới có lời giải cho vấn đề Syria?

Quế Anh