Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trình bày bản thông điệp quốc gia

Do một số tranh cãi liên quan đến người chủ trì buổi lễ, nên buổi trình bày thông điệp của ông Duterte bị muộn hơn so với dự kiến. Trước đó, Tổng thống Philippines tới trụ sở Quốc hội bằng máy bay trực thăng và được hộ tống rất nghiêm ngặt, trong bối cảnh hàng nghìn người đang tuần hành bên ngoài tòa nhà Quốc hội.

Bản thông điệp quốc gia lần này của Tổng thống Duterte chỉ kéo dài trong 48 phút, ngắn nhất so với các bản thông điệp của hai năm trước. Nhà lãnh đạo Philippines tập trung vào các vấn đề cốt lõi và nóng nhất của đất nước như cải cách hiến pháp, cuộc chiến chống tham nhũng và tội phạm ma túy, hạn chế tác động của ngành khai thác mỏ đối với môi trường, bảo vệ lợi ích của hàng triệu lao động Phillippines ở nước ngoài và các mối quan hệ đối ngoại.

Ngay đầu bản thông điệp, Tổng thống Duterte nhắc lại thời điểm cách đây 2 năm khi tuyên thệ nhậm chức, ông đã muốn sửa đổi Hiến pháp vì lợi ích của người dân Philippines. Một trong những cam kết trọng tâm của Tổng thống Rodrigo Duterte là đưa Philippines theo hướng chính phủ liên bang- nhiệm vụ cần tới một cuộc cải tổ toàn diện Hiến pháp nước này. Để tiến tới thực hiện cam kết, tháng 12/2016, ông Duterte đã ban hành Sắc lệnh Hành pháp số 10 để thành lập Ủy ban Cố vấn về cải cách hiến pháp với nhiệm vụ “nghiên cứu, tham vấn và xem xét lại các điều khoản của Hiến pháp 1987, toàn bộ các nội dung về cấu trúc và quyền hạn của chính quyền trung ương, địa phương và các chính sách kinh tế”. 

Hồi tháng 1 năm nay, Hạ viện Philippines đã bắt đầu thảo luận về việc sửa đổi Hiến pháp. Theo dự thảo này, Tổng thống Philippines sẽ được cầm quyền hai nhiệm kỳ 5 năm liên tiếp. Trong khi đó, Hiến pháp hiện nay quy định tổng thống chỉ được lãnh đạo một nhiệm kỳ 6 năm.

Về mặt chính thức, mục đích của sửa đổi Hiến pháp là để chuyển sang hệ thống chính quyền liên bang, với quyền hành tăng thêm cho tổng thống, nhưng cũng trao quyền tự trị nhiều hơn cho người Hồi giáo ở miền Nam.

Trong bản thông điệp, Tổng thống Duterte khẳng định ông sẵn sàng phê chuẩn Luật cơ bản về Bangsamoro (BBL), theo đó thay thế Vùng tự trị ở khu vực Mindanao Hồi giáo (ARMM) thành lập năm 1989 bằng Vùng Bangsamoro mới ở miền Nam nước này, nếu luật được quốc hội thông qua.

Liên quan đến cuộc chiến chống tham nhũng, Tổng thống Duterte một lần nữa khẳng định quyết tâm dẹp bỏ nạn tham nhũng vốn từng làm cạn kiệt ngân quỹ quốc gia. Tổng thống Duterte cho biết ông đã sa thải một số quan chức cấp cao bị cáo buộc tham nhũng và sẽ tiếp tục duy trì động lực này.

Cùng với cuộc chiến chống tham nhũng, ông Duterte cũng cam kết theo đuổi đến cùng cuộc chiến chống ma túy. Ông Duterte nhấn mạnh cuộc chiến này sẽ "khốc liệt" tương tự như trước đây.

Được khởi động cách đây 2 năm, cuộc chiến chống ma túy mà Tổng thống Duterte phát động đến nay đã giúp "quét sạch" nhiều loại ma túy nguy hiểm từng hoành hành ở thủ đô Manila cùng nhiều vùng khác.

Nhờ vào chiến dịch trấn áp tội phạm mạnh tay của ông, tình trạng phạm tội đã giảm, hàng nghìn kẻ buôn bán thuốc phiện phải ở sau song sắt, hàng triệu con nghiện đã đăng ký điều trị và thế hệ tương lai của Philippines được bảo vệ khỏi đại dịch thuốc phiện.

Tuy nhiên, con số người chết trong chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi, khi các nhà quan sát cho rằng con số thực sự còn lớn hơn nhiều mức 4.500 mà cảnh sát đưa ra. Bên cạnh đó, nhiều kẻ đứng đằng sau đường dây buôn bán ma túy vẫn chưa bị trừng trị.

Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy phần lớn người dân nước này ủng hộ chiến dịch chống ma túy của Tổng thống Duterte, nhưng họ cũng lo ngại về cách thức thực hiện và tính hiệu quả của nó.

Cũng trong thông điệp quốc gia lần này, Tổng thống Duterte nhắc lại chính phủ sẽ đưa ra luật mới đối với lĩnh vực khai khoáng và cân nhắc chấm dứt xuất khẩu khoáng sản. Ông khẳng định ngành khai thác mỏ không thể hủy hoại môi trường và bán rẻ tài nguyên của đất nước.

Liên quan đến tình hình đảo Mindanao, Tổng thống Duterte khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường sức mạnh cho quân đội và cảnh sát trong chiến dịch chống lại các phần tử cực đoan trên đảo Mindanao, đồng thời bày tỏ mong muốn sớm ổn định khu vực này. 

Cuộc xung đột kéo dài suốt 5 tháng tại Marawi, Mindanao hồi năm ngoái đã khiến hơn 1.000 người thiệt mạng và 500.000 người phải đi lánh nạn. Mặc dù Marawi đã được giải phóng, song quân đội Philippines cho rằng phiến quân Maute vẫn là mối đe dọa đối với khu vực vì các phần tử còn lẩn trốn vẫn đang tìm cách tuyển mộ các thành viên mới.

Về những ưu tiên trong quan hệ đối ngoại, Tổng thống Philippines khẳng định sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các quốc gia láng giềng ASEAN, đồng thời đánh giá cao việc Indonesia và Malaysia cùng tham gia tuần tra chung trên biển nhằm chống lại hoạt động cướp biển và buôn lậu. Ông cũng nhấn mạnh Philippine đã tổ chức thành công lễ kỷ niệm 50 năm thành lập ASEAN và Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 31 của tổ chức này với niềm tự hào dân tộc.

Về mối quan hệ với Trung Quốc, Tổng thống Durtete cho rằng mối quan hệ với Trung Quốc đang được đẩy mạnh trong lĩnh vực phòng chống tội phạm và hai nước cũng đang hợp tác chặt chẽ trong việc ngăn chặn buôn bán ma túy và chống tội phạm tổ chức có nguồn gốc từ Philippines và Trung Quốc.

Vấn đề bảo vệ quyền lợi và nhân phẩm của người lao động Philippines ở nước ngoài cũng được đề cập trong bản thông điệp năm nay. Tổng thống khẳng định chính phủ sẽ bảo vệ quyền lợi của người lao động ở nước ngoài để họ trả lương xứng đáng và hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

Đây được coi là một trong những chính sách đối ngoại ưu tiên, sau sự việc một nữ lao động trẻ người Philippines bị ngược đãi và bạo hành đến chết tại Kuwait, làm gióng lên hồi chuông báo động về tình cảnh của khoảng 10 triệu người Philippines đang làm việc ở nước ngoài.

Tổng thống Duterte đã ra lệnh cấm người dân nước này đến Kuwait làm việc, sau khi tiếp tục có một loạt báo cáo về tình trạng lạm dụng và bóc lột lao động tại quốc gia vùng Vịnh này.

Với những tuyên bố trong bản thông điệp năm nay, có thể nói Tổng thống Rodrigo Duterte đã thể hiện quyết tâm theo đuổi tới cùng những cam kết mà ông đưa ra trước đây, trong đó tập trung vào cuộc chiến "liên tục và không khoan nhượng" chống tội phạm và nạn tham nhũng.