Đại tá Trần Văn Nam, Cục trưởng Cục nghiệp vụ và Pháp luật (BTL Cảnh sát biển). Ảnh: Nguồn BCĐ 9 Quốc gia.
Các hoạt động buôn lậu gian lận thương mại, buôn bán hàng cấm, xăng dầu thời gian gần đây diễn ra chủ yếu trên vùng đặc quyền kinh tế, vùng chống lấn hoặc khu vực giáp ranh giữa Việt Nam và các nước Thái Lan, Indonesia, Malaysia, cách xa bờ biển Việt Nam gây khó khăn trong nắm bắt và đấu tranh.
“Trong quá trình xử lý các vụ việc, các đối tượng buôn lậu đều móc nối giao nhận hàng, tiền thông qua đối tượng trung gian, khó xác minh”, ông Trần Văn Nam nói.
Theo đó, các công ty nước ngoài có hành vi buôn lậu và gian lận thương mại trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam thường sử dụng vận đơn quốc tế để xoay vòng, vận đơn vận chuyển nội bộ công ty để gây khó khăn cho công tác điều tra xác minh, bởi các giấy tờ mà đối tượng xuất trình cho cơ quan chức năng có nguồn gốc, xuất xứ từ nước ngoài, nên phải nhờ sự trợ giúp của các cơ quan chức năng nước sở tại; các đối tượng vi phạm có nhiều quốc tịch khác nhau, phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo cũng khác nhau, nên công tác đấu tranh gặp nhiều trở ngại, mất nhiều thời gian, chi phí phát sinh. Trong khi đó, công tác chống buôn lậu trên biển chủ yếu diễn ra trên các vùng biển xa, nếu chỉ sử dụng nguồn ngân sách chống buôn lậu thì không đủ để đảm bảo. Những khó khăn trên đang đặt ra nhiều vấn đề về công tác quản lý biên giới, đấu tranh chống buôn lậu trên biển.
Theo ông Trần Văn Nam, lực lượng cảnh sát biển cần tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng để xử lý các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu trên biển. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng tăng cường hơn nữa công tác kiểm soát, kịp thời phát hiện, xử lý ngay từ trong đất liền đối với các tàu cá của ngư dân cải hoán, nhằm buôn lậu xăng, dầu, không để xăng dầu thẩm lậu vào nội địa. Đặc biệt, các cơ quan cảng vụ quản lý chặt chẽ hoạt động rời cảng, bến thủy nội địa với các loại phương tiện; nhất là tăng cường kiểm tra điều kiện bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn của thủy thủ đoàn, hồ sơ, tài liệu của phương tiện, hàng hóa trước khi rời cảng.
“Hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng trái phép trên biển vẫn diễn biến phức tạp với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Những địa bàn trọng điểm tập trung chủ yếu trên các vùng biển thuộc: Quảng Ninh, Hải Phòng, Quảng Bình, Quảng Trị, Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh, Kiên Giang và vùng biển giáp ranh với Indonesia, Malaysia, Thái Lan. Xăng dầu, than, quặng, thuốc lá điếu, gia cầm giống, hải sản giống, phân bón, pháo, thuốc nổ… là những mặt hàng buôn lậu, gian lận thương mại trên biển”, ông Trần Văn Nam nói.
Trong 5 năm qua, BTL Cảnh sát biển đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 219 vụ/997 đối tượng; tang vật thu giữ bao gồm 86.142 tấn than, quặng; clinker; hơn 35 triệu lít xăng, dầu; 188.432 bao thuốc lá điếu; 30 kg thuốc nổ; 20 kíp nổ điện; gần 3 tạ pháo; hơn 5 vạn con giống hải sản, gia cầm giống và nhiều mặt hàng khác (phân đạm; rượu ngoại; thực phẩm đông lạnh; gỗ trắc; gạo; đường;quần áo; phân lân; xe đạp...). Tổng giá trị hàng hóa ước tính gần nghìn tỷ đồng.
Điển hình vụ gần đây nhất vào tháng 3/2019, tại vùng biển Tây Nam, BTL Vùng CSB 3 đã xử lý tàu ARISTA LEO (quốc tịch Singapore) vận chuyển khoảng 3 triệu lít xăng A95 đang sang mạn trái phép cho tàu Gladys Luck. Giá trị hàng hóa ước tính khoảng 50 tỷ đồng...