Mô hình điểm chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài đang được thu hoạch.
Theo đó, vụ Thu Đông năm nay, ngoài 2 mô hình điểm do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đầu tư từ vụ lúa Hè Thu 2024, tỉnh Trà Vinh sẽ xây dựng thêm 6 mô hình điểm tại 6 huyện trồng lúa trọng điểm của tỉnh để trình diễn, nhân rộng trên địa bàn, với diện tích 50 ha/mô hình. Các mô hình này sẽ xuống giống từ ngày 10 - 25/9.
Đến vụ lúa Đông Xuân 2024 - 2025, diện tích trồng lúa theo Đề án đạt 7.245 ha; trong đó, huyện Càng Long 500 ha, Cầu Kè 650 ha, Tiểu Cần 1.288 ha, Châu Thành, 1.240 ha, Trà Cú 2,710 ha, Cầu Ngang 857 ha.
Những diện tích sản xuất trong đề án sẽ canh tác theo hướng bền vững, giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống 80 - 100 kg/ha, giảm 20% lượng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, khuyến khích sử dụng phân bón hữu cơ, giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống, 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững, như 1 phải 5 giảm, tưới ngập khô xen kẽ, áp dụng tiêu chuẩn sản xuất lúa bền vững và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng.
Bên cạnh đó, tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 50% diện tích; 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với các tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 10%; 70% rơm tại các vùng chuyên canh được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng.
Theo tính toán, các vùng chuyên canh theo đề án giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống; giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 30%; trong đó tỷ suất lợi nhuận của người trồng lúa đạt trên 40%. Lượng gạo xuất khẩu chất lượng cao và phát thải thấp chiếm trên 10% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh lúa gạo của tỉnh.
Thực hiện Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”, tại Trà Vinh, vụ Hè Thu 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai 2 mô hình điểm tại Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài (xã Thanh Mỹ) và Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo (xã Phước Hảo), với diện tích tham gia khoảng 50 ha/hợp tác xã.
Đây là 2 trong 7 hợp tác xã ở 5 tỉnh, thành (Cần Thơ, Kiên Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng và Trà Vinh) được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chọn làm mô hình thí điểm canh tác theo quy trình kỹ thuật sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp để nhân rộng ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Thành viên hợp tác xã tham gia mô hình được tập huấn, chuyển giao các biện pháp canh tác bền vững theo đề án, cách xử lý rơm rạ, các kiến thức bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, kiến thức quản trị, kinh doanh, thị trường, chuyển đổi số, mã số vùng trồng xuất khẩu…
Vừa thu hoạch diện tích lúa giống OM 5451 trồng trong mô hình thuộc Đề án sáng 22/8, ông Trần Văn Chung, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài cho biết, năng suất lúa trong mô hình đạt rất cao, hơn 6,3 tấn/ha, tăng 1 tấn/ha so với ngoài mô hình. Năng suất tăng, chi phí đầu tư về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giảm đáng kể nên nông dân đạt lợi nhuận trên 30 triệu đồng/ha, cao hơn khoảng 5,6 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình.
Theo ông Chung, mô hình áp dụng sạ hàng bình quân 70 kg/ha, giảm 100 kg/ha so với ngoài mô hình; lượng phân bón hóa học giảm 20%; giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật 2 lần/vụ; đồng thời quản lý nước ngập khô xen kẽ... nên chi phí đầu tư giảm trên 3 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình. Bên cạnh đó, nhờ sạ thưa nên lúa không bị đổ ngã, tỷ lệ hạt chắc cao, ít hạt lép, trọng lượng hạt nặng. Vụ Thu Đông này, hợp tác xã sẽ nhân rộng, phát triển lên 500 ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp.
Mô hình thí điểm chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài đang được thu hoạch.
Phó trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Trà Vinh Đoàn Văn Minh cho biết, 2 mô hình điểm trên địa bàn tỉnh Trà Vinh mang lại hiệu quả rất cao về kinh tế và môi trường so với tập quán canh tác cũ. Cụ thể, mô hình giảm khoảng 60% lượng giống; giảm 20 - 30% phân bón hoá học, giảm chi phí thuốc thuốc bảo vệ thực vật và số lần phun giảm ít nhất 2 lần/vụ; giảm chi phí nhân công. Thêm nữa, năng suất lúa tăng trên 5% so với ngoài mô hình. Vì vậy, nông dân đạt lợi nhuận tăng thêm từ 5,6 - 7,6 triệu đồng/ha. Cùng với đó, chất lượng lúa gạo tăng, giảm lượng phát thải, góp phần bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh Lê Văn Đông cho biết, hiện nay, tỉnh Trà Vinh đang thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; các chính sách hỗ trợ các đối tượng tham gia đề án, như hộ nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp; chính sách tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thương hiệu gạo phát thải thấp tại thị trường trong nước và quốc tế…
Trà Vinh cũng hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu và phát triển thị trường sản phẩm gạo chất lượng cao và phát thải thấp của tỉnh. Các hộ trồng lúa tham gia đề án được ưu tiên đào tạo tập huấn, vay vốn ưu đãi từ các chính sách tín dụng của nhà nước và được hưởng lợi ích do bán tín chỉ carbon. Ngoài ra, các hợp tác xã, tổ hợp tác còn được hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, kinh phí, kỹ thuật xây dựng các mô hình thí điểm. Các doanh nghiệp tham gia đề án được tiếp cận nguồn tín dụng trung và dài hạn trong liên kết sản xuất tiêu thụ với các hợp tác xã, tổ hợp tác vùng triển khai đề án, trong tương lai còn được hưởng lợỉ từ bán tín chỉ carbon và ưu tiên tiếp cận các dự án quốc tế ở lĩnh vực này.
Hiện ngành nông nghiệp tỉnh đang phối hợp Viện Môi trường Nông nghiệp và Công ty CP Rynan Technologies VietNam lắp đặt các bồn đo khí phát thải tại 2 mô hình điểm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để làm cơ sở tính lượng phát thải. Đồng thời, đẩy mạnh kêu gọi doanh nghiệp đầu tư đầu vào, hỗ trợ tiêu thụ lúa gạo canh tác giảm phát thải.
Việc canh tác bền vững theo Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” giúp nông dân Trà Vinh thay đổi dần tư duy sản xuất, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Đề án cũng kích thích sự tìm tòi, cập nhật tri thức mới của nông dân, thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp, phù hợp với xu thế phát triển hiện nay. Đồng thời, đề án giúp tăng giá trị và phát triển bền vững ngành lúa gạo ở địa phương, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa.